Persoonlijke professionaliteit - Kortlopend Onderwijsonderzoek

6 Implicaties voor de praktijk
6.1 Professionalisering van docenten
Inzicht in de overtuigingen en disposities van docenten zou, als aanvulling op competenties,
volgens ons zinvol zijn om het functioneren van docenten (in opleiding)
beter te kunnen begeleiden en beoordelen. Aan overtuigingen en disposities wordt
nu nog vrijwel geen specifieke aandacht geschonken. Vanwege hun belang voor
goed onderwijs verdienen ze echter een structurele positie in de opleiding van docenten
en bij sollicitatie- en functioneringsgesprekken op scholen. Rest de vraag op
welke manier de ontwikkeling van overtuigingen en disposities van docenten systematisch
kan worden begeleid en geëvalueerd.
Om deze vraag te beantwoorden hebben we, gebaseerd op de bevindingen in dit
onderzoek en gesprekken met schoolleiders van OMO-scholen, een conceptkijkkader
ontworpen waarmee docenten (in opleiding) inzicht kunnen verschaffen in
hun eigen overtuigingen en disposities (zie bijlage 4).
6.2 Het kijkkader
Het kijkkader, een zelfevaluatietool, heeft als hoofddoel om docenten, schoolleiders
en lerarenopleiders op een andere manier naar het beroep van docent voortgezet
onderwijs te laten kijken. Het kijkkader bevat drie onderdelen waarop de docent
zichzelf kan beoordelen: overtuigingen, disposities en competenties. Daarna wordt
de docent gevraagd zijn eigen ‘professionele identiteit’ te schetsen door zijn scores
op de drie verschillende onderdelen te analyseren. Er is ook ruimte gereserveerd om
verbeterpunten te formuleren. Het kijkkader heeft een ontwikkelingsgerichte benadering.
We veronderstellen dat of disposities ook daadwerkelijk worden vertoond
afhankelijk is van de vraag of de docent in gelegenheid wordt gesteld om dat te doen
(door de school) en de motivatie en de competenties bezit om dat te doen. Het laatste
blok met vragen verwijst naar dit uitgangspunt. We denken dat dit kijkkader goed
gebruikt kan worden als startpunt voor functionerings-/ontwikkelingsgesprekken.
OMO legt bij het professionaliseren en beoordelen van docenten vijf accenten, de
zogenaamde ‘5 V’s’: vrolijk zijn, verrassend zijn, verrijkend zijn, vakmanschap
53