Persoonlijke professionaliteit - Kortlopend Onderwijsonderzoek

4 volgen en bege-
5
leiden
Over de rol van de docent heerste volledige consensus: alle groepen vinden dat de
docent zowel de rol heeft om kennis over te dragen (aanbodgericht en docentgestuurd)
als het leerproces te begeleiden (vraaggericht en leerlinggestuurd). Over de
rol van de leerlingen waren 4 van de 5 groepen het eens: de opvatting van een goede
docent is dat deze rol actief is. Het is opvallend dat er bij de opvattingen over de
inhoud en het doel van onderwijs, expliciet een onderscheid werd gemaakt tussen
VWO, (Havo) en VMBO-docenten, waarbij de goede VWO-docent beide keren aan
de meer aanbodgerichte kant werd gepositioneerd. Over de overtuiging met betrekking
tot de inhoud van het onderwijs werd door één groep gezegd: “Het heeft wel te
maken met wat voor soort leerlingen je te maken hebt. Ik vind dat wel een belangrijk
onderscheid.” Over de overtuiging met betrekking tot het doel van het onderwijs
werd opgemerkt: “Het is én én, het hoort niet zo tegenover elkaar. Hier is een verschil
tussen VWO en VMBO. Op het VMBO is het behalen van doelen veel minder
belangrijk.”
De overtuigingen die betrekking hebben op de rol van de leerlingen en de inhoud
van het onderwijs zijn alle 4 minstens 1x niet geselecteerd als zijnde van belang
voor goed onderwijs. Eén van de overtuigingen over de rol van de leerlingen die
door 4 van de 5 groepen niet werd geselecteerd luidt: ‘de leerlingen de rol hebben
om te luisteren, passief informatie te verwerven en de externe zingeving te accepteren.’
De respondenten zeiden over deze overtuiging: “Dit is van vóór de 1 e wereldoorlog”
en: “Passief informatie verwerven vind ik niet bij deze tijd passen.” De
overtuiging dat ‘de inhoud van onderwijs afgeleide, wetenschappelijke kennis (objectief
en abstract) moet zijn’ werd door 3 van de 5 groepen als niet van belang gekenmerkt.
Hierover zeiden de respondenten: “Het gaat niet alleen om wetenschappelijke
kennis. Je wilt ook kinderen vormen”, “Abstract is niet op alle niveaus handig”
en: “Het is te kaal als het alleen gaat om afgeleide wetenschappelijke kennis.”
Toch werd ook een enkele keer de vraaggerichte opvatting over de rol van leerlingen
en de inhoud van onderwijs afgewezen of op zijn minst in twijfel getrokken. Over de
overtuiging dat ‘de inhoud van onderwijs een breed en veelzijdig vormingsaanbod,
afhankelijk van behoefte van leerlingen, moet zijn’ zeiden enkele respondenten: “Ik
denk niet dat een leerling kan bepalen waar hij behoefte aan heeft” en: “Ik vind dat
de behoefte van leerlingen niet sturend moet zijn.” De overtuiging dat ‘de leerlingen
33