Persoonlijke professionaliteit - Kortlopend Onderwijsonderzoek

Tabel 7: Rangschikking van disposities.
36
positief respectvol toegankelijk
integer begeleidend
toegewijd relationeel vertrouwelijk
leergierig opvoedkundig collegiaal zorgzaam verantwoordelijk
onderzoekend grenzenstellend communicatief
innovatief
4.1.4 Relatie tussen overtuigingen, disposities en competenties
Het duiden en visualiseren van het verband tussen competenties, overtuigingen en
disposities bleek voor de betrokken docenten een moeilijke opdracht. Er werd voornamelijk
gezocht naar ‘oppervlakkige’ verbanden op basis van overeenkomsten op
woordniveau. Enkele verbindingen werden in meerdere groepen gelegd. Zo werd de
competentie ‘competent in samenwerken’ in verband gebracht met de communicatieve
dispositie. Ook ‘vakinhoudelijk competent’ zijn en de leergierige dispositie
werden vaak aan elkaar gekoppeld. En ‘competent in reflectie en ontwikkeling’
werd logischerwijs in verband gebracht met de onderzoekende dispositie.
De citaten hieronder geven aan dat disposities door de respondenten worden gezien
als persoonlijke (karakter)eigenschappen, die moeilijk te veranderen zijn. Tevens
wordt gesuggereerd dat door zelfbewustzijn disposities wel beïnvloed kunnen worden.
“Disposities zijn heel moeilijk te beïnvloeden. Maar als je van nature superenthousiast
bent en merkt dat dit niet werkt, dan kun je je gedrag wel een beetje sturen. Je
verandert jezelf wezenlijk niet maar je kunt het wel sturen. Dit heeft te maken met
zelfbewustzijn: disposities kunnen koppelen aan overtuigingen over goed onderwijs.”
“Een dispositie is een soort geneigdheid, hangt heel nauw samen met hoe jij als
persoon in elkaar zit.”
Onderstaande citaten illustreren dat er volgens de respondenten een verband bestaat
tussen overtuigingen en disposities (‘gedrag’), ook al zijn je eigen overtuigingen
soms onbewust aanwezig.