Bloemlezingen Staring, Lucebert, Schierbeek - De open ruimte

met beeldende kunstenaars en musici van doen, dan met collega-schrijvers. Als
schrijver-alleen voelt hij zich in zijn mogelijkheden beperkt. Hij wil echter nieuw
materiaal vrij maken, nieuwe gegevens betrekken in zijn werk. In zijn
[p. 52]
eerste experimentele werk zien we hem dan ook met Lucebert aan de gang gaan
(Chambre-antichambre). Maar ook schilders vroegen hem om teksten: Karel Appel, Willem de
Kooning. Hij schreef de tekst voor een oratorium (muziek: Hans P. Keuning) bij beelden
van Mari Andriessen, en in een paar boeken is de fotografie een integrerend onderdeel
van het geheel. Het is nauwelijks een wonder dat Schierbeek, bij alle waardering die hem
ten deel valt, niettemin een sterk onderschat schrijver is: zijn werk wekt weerstanden.
Men is nog niet gewend aan de vormen die hij vond - en vindt. Men spreekt van zijn
'trilogie' Het boek ik, De andere namen, De derde persoon. Maar in het eerste boek wordt
het woord tot iemand gericht en in het tweede is de toon er een van een beschouwende
geest. Plaats daartegenover het laatste boek, dit introverte, naar binnen gerichte boek
ik. Toch, hoe verschillend de aanpak van deze boeken ook is, ze hangen samen. Eerst
zien we het ik aan de oppervlakte, dan in zijn omgeving, dan in een dieper perspectief.
Er is een zich ontwikkelende idee in deze trilogie, een idee die zich in drie fasen
concentrisch uitzet. Maar daarna is er de tijd van het proza in kleiner omvang: Het bloed
stroomt door; De blinde zwemmers. Er is de bundeling van zulk proza in De gestalte der
stem. De stof is weer 'de andere namen', de vorm een recherche naar iets dat nog
onformuleerbaar lijkt. Ten slotte grijpt Schierbeek de stof van zijn trilogie nog één keer
samen, in dramatische vorm ditmaal: Het kind der tuinduizenden, en daarmee wordt
deze eerste aanzet tot de vernieuwing van het proza door Bert Schierbeek afgesloten.
Een tweede periode begint (met De tuinen van Zen), naar aanleiding van de ontdekking
van Zen, die deze schrijver een tijdlang op het essayistische spoor zet (Een broek voor
een octopus). Van deze vernieuwing van het proza van Bert Schierbeek is tot nu toe Een
grote dorst het hoogtepunt. Voor mij behoort dit boek samen met Het boek ik tot de
toppen van Schierbeeks oeuvre.