Bloemlezingen Staring, Lucebert, Schierbeek - De open ruimte

Zijn introverte poëzie is 'moeilijk'. Waarom zou poëzie ook makkelijk moeten zijn? Zijn
ekstroverte is daarentegen 'eenvoudig'. Waarom zou poëzie ook moeilijk moeten zijn?
Het blijkt nu dat Lucebert in zijn hekeldichten en in zijn
[p. 7]
grotesken ekstrovert is en in zijn liriek introvert. De verhouding introvert-ekstrovert is
dientengevolge als 5 : 4, en dat is een redelijke verhouding.
Zoals bij ieder dichter van nivo heeft het woord van Lucebert eveneens twee kanten: een
muzikanteske en een begrippelijke. Men heeft aan dit laatste aspekt minder aandacht
besteed dan aan het andere, maar het schijnt dat daar wat verandering in komt, vooral
ook door het goede werk van een paar close-readers. Die twee kanten van het woord
komen in deze bloemlezing sterk eenzijdig tot uiting. Zo zijn de hekeldichten meer
toegespitst op het begrip, de grotesken meer op het muzikale. Laten we voor het gemak
zeggen dat in de liriese poëzie beide kanten van het woord aan hun trek komen, dan is
de verhouding muzikant/filosoof fifty-fifty, zoals het ook hoort.
Het zal de bescheiden lezer inmiddels zijn opgevallen dat de bloemlezing tóch moeilijke
en makkelijke poëzie bevat. Maar de moeilijke is niet voor de knapperd (atheneum,
havo) en de makkelijke niet voor de minder knappe (mavo). Mijns inziens kan iedereen
de gekozen poëzie lezen en zoniet 'begrijpen', dan toch 'verstaan'. Men moet kinderen
niet van school sturen met enige kennis van oudere poëzie, en zonder enig benul van die
van de eigen tijd. Zij komen straks in een wereld waar die poëzie een plaats heeft (en de
oudere eventueel niet), en zouden zij dan niet weten hoe hun houding daartegenover te
bepalen? Ze hebben namelijk toch al het idee dat poëzie niets anders is dan woorden
naast en onder elkaar, en dat zij dat óok wel kunnen. Wat ze helaas metterdaad ook
bewijzen.
[p. 8]
En nu: opgepast! De goede zeden! Kunnen jonge mensen zich wel inlaten met zulke
gedichten als Ballade van de goede gang of Haar lichaam heeft haar typograaf? Helaas,
ik beken het: dat gaat uiteraard niet. Toch heb ik niet geaarzeld zulke gedichten in de
bloemlezing op te nemen. Maar ik heb óók een kleine schadeloosstelling voor allen die
met zo gering een terughoudendheid weinig op hebben. Spesiaal voor hen nam ik het
mooie gedicht Aan de teleurgestelde leerkrachten op. De eerste twee regels daarvan
zouden natuurlijk al voldoende moeten zijn, maar ik bied ze het hele gedicht: mijn begrip
voor deze helderzienden is grenzeloos...