Bloemlezingen Staring, Lucebert, Schierbeek - De open ruimte

woorden ervan luiden:
dank zij de stamppot van de spieren
die duiven en slangen zijn in het nest van de vlek
Als Christus zijn dissipelen uitzendt, zegt hij: 'Zie, ik zend u als schapen in het midden
der wolven: zijt dan voorzichtig gelijk de slangen, en oprecht gelijk de duiven' (Mattheus
10, vers 16). Lucebert kan zijn gedichten en tekeningen of schilderijen als zijn dissipelen
beschouwen en zo op het beeld van de slangen en de duiven gekomen zijn. In een van
zijn liriese gedichten aan het gedicht zelf zegt hij:
[p. 29]
mijn duiveglans mijn glansende adder van glas
Hoe Lucebert aan adder gekomen is, is nu niet moeilijk te raden. Doordat hij duif en
adder in éen adem noemt, kan men ook zeggen dat de twee éen zijn. Maar hoe komt hij
aan duiveglans? Het woord slang bestaat uit dezelfde letters als het woord glans. Reeds
in het woord duiveglans waren de twee éen. Van die aard is de verbinding der
tegenstellingen tot een hogere eenheid, die we bij Lucebert steeds opnieuw ontmoeten...
Overige vormen van lettermagie:
paronomasie: het altaar echo-ego (romeinse elehymnen)
transposisie: het orakel van monte carlo (in het gedicht van die naam)
vorming van onomatopeeën door letterverwisselingen: in lentesuite voor lilith:
En de keel is van de anemonen
Is van de zee de monen zingende bovengekomen
voorts:
En jij
Wassen jij klein en vingers in de la in de ven
Lavendel in de lente love lied
in horror
Horror rorror razer raar
waarbij rorror en raar ook als palindroom bedoeld zijn.
[p. 30]
Beeldversmelting door hevige emosie
Komt bij Lucebert vaak langs assosiatieve weg tot stand. In vrolijk babylon waarin ik
langs de weg w.c. - doorspoelen (gekielhaalde rookgordijnen) - Niagara Falls - de
enorme hoogte - toren van babel. Soms langs de weg van de visuele waarneming: Op de
drempel stond armenkruis je stem
(een liefde)
Vaak ook een samengaan van beide wegen, bij voorbeeld in romeinse elehymnen. Het
gedicht vlek als levenswerk zegt van dit soort beeldversmelting dat het in hoge mate de
artistieke heuristiek op gang helpt:
je zult er je
nooit gesmaakte smaken herinneren