Wie schrijft die blijft - website Basisvaardigheden

‘Wie schrijft die blijft’
Janneke Sleenhof
wat ze nodig hebben om te communiceren. In het schrijfonderwijs staat voorop dat de cursisten een
boodschap kunnen overbrengen. Dat is waar de cursus voor is, volgens Yvonne en daar besteedt zij
de meeste aandacht aan. Het doel van leesopdrachten is om te begrijpen wat er staat: taal is
communicatie. ‘Het gaat niet puur om het verklanken van de letters, je wilt weten wat er staat of iets
overbrengen’ (I2-YJ).
Wat zij wil bereiken bij de cursisten is sociale redzaamheid. Dit is het voornaamste doel dat
nagestreefd zou moeten worden in het laaggeletterdenonderwijs. De cursisten moeten in staat zijn om
zelfstandig te functioneren in de maatschappij. In de lessen zou dit ook vooropgesteld moeten worden
volgens Yvonne. De cursisten willen geen les over de grammatica van het Nederlands, ze willen een
brief kunnen lezen en schrijven zonder fouten. Voor een aantal mensen is het ook een soort
tijdsbesteding geworden. Sommige cursisten zien de lessen vooral als een uitje en willen gezellig met
elkaar koffiedrinken en bijkletsen. Hier zijn op het ROC wel discussies over geweest, want volgens
Yvonne zijn daar de lessen niet voor. De cursisten hebben wel doorzettingsvermogen nodig om mee
te doen aan de cursus. Soms lijkt het of ze niet veel wilskracht hebben om echt iets te bereiken, zo
geeft Yvonne aan. De cursisten hebben dan geen tijd voor huiswerk, of geen zin om extra werk te
doen. Yvonne heeft het idee dat als ze wat meer moeite zouden doen, ze ook wat meer zouden
kunnen bereiken. Dit geldt niet alleen voor de lessen maar ook voor het dagelijks leven.
Cursisten hebben volgens Yvonne vaak de neiging om wat te optimistisch de cursus in te
gaan. Vaak wordt het leerproces door hen mooier voorgesteld dan het daadwerkelijk is. Yvonne geeft
aan dat het belangrijk is de doelen reëel en haalbaar te houden. Per jaar zouden de cursisten
ongeveer één niveau kunnen stijgen. De docent zou het liefst eerst bij iedere cursist een goede
intaketoets afnemen voordat zij aan het onderwijs beginnen. Nu worden de nieuwe cursisten
ondervraagd over een stukje woordenschat en moeten ze een briefje schrijven, maar is geen sprake
van een officiële toets. Het bepalen van het niveau van de cursist wordt hierdoor lastig. Een goede
toets zou beter zijn, daar kan dan een goed oordeel over het niveau van de cursist op worden
gebaseerd en vervolgens kan lesmateriaal voor die persoon worden verzameld. Op deze manier wordt
duidelijk waar de cursist behoefte aan heeft en op welke gebieden er vooral lesmateriaal nodig is.
Wanneer er ook goede toetsen worden ontwikkeld, wordt het mogelijk om te zien of de cursisten
daadwerkelijk iets hebben bereikt in de cursus.
Een zeer positief punt van het NT1-onderwijs, een punt waar Yvonne veel voldoening uit kan
halen, is dat de cursisten door de lessen vaardigheden leren waarover ze voorheen niet beschikten.
Ook is Yvonne erg blij wanneer ze de angst om naar school te gaan weg kan nemen bij de cursisten.
De uitval onder de cursisten is erg laag. Yvonne heeft het idee dat dit komt doordat ze zich veilig
voelen in de lessen en doordat er sprake is van een sociale controle. Wanneer iemand eens niet komt,
vragen de andere cursisten de volgende les waar die persoon was. De cursisten voelen dus een
bepaalde mate van verplichting naar elkaar toe om mee te doen aan de lessen.
Een belangrijk probleem in het onderwijs aan laaggeletterden is volgens Yvonne dat er geen
goede bijscholing bestaat voor docenten op het gebied van NT1-onderwijs. Dit zou zij erg graag
48