Wie schrijft die blijft - website Basisvaardigheden

‘Wie schrijft die blijft’
Janneke Sleenhof
Aan het eind van het dictee maakt Yvonne nog eenmaal een rondje waarbij ze iedereen
vraagt hoeveel fouten ze hebben gemaakt en bij welke woorden het mis is gegaan.
Fragment 2:
D: Oké, dat waren ze allemaal. Erik, hoeveel fouten had je
C1: Ik had alleen die laatste fout.
C2: Ik had ehh.. Oh!
D: Ik had wel verwacht dat ie het heel goed zou doen. En jullie
C3: 1, 2, 3.. Drie!
C4: Twee.
D: Oké, de volgende keer gaan we weer een wedstrijdje doen, hè
C2: Dat zegt ie [C1] alleen maar! Ik had er vier.
D: Haha, ja, hou hem in de gaten!
C2: Ja, ik had er vier fout.
D: Oh ja Welke vond je het moeilijkst.
C2: Ja, die laatste.
Wat gebeurt er nu precies in bovenstaande fragmenten De docent maakt een dictee met haar
cursisten, dat is duidelijk. Ze geeft mondeling een lijst op van vijftien woorden, die de cursisten
individueel gaan spellen en vervolgens één voor één klassikaal gaan bespreken. Ze geeft alle cursisten
na elkaar een beurt. De cursist zegt dan uit hoeveel lettergrepen het woord bestaat. Vervolgens
schrijft Yvonne zelf het woord op het bord, in lettergrepen, zoals het gespeld moet worden. Door de
woorden in lettergrepen op te delen, zou volgens haar moeten blijken of er één of twee medeklinkers
na een klinker komen. Per woord bespreekt zij ook wie er welke fouten heeft gemaakt en waar de
moeilijkheden liggen. Nadat alle woorden klassikaal zijn behandeld, vraagt Yvonne nogmaals aan
iedere cursist hoeveel fouten hij of zij heeft gemaakt. Dat Yvonne erg gericht is op het aantal fouten
en correcte spelling blijkt eveneens uit haar uitspraak over het wedstrijdje dat ze de volgende keer
weer gaan doen. We zien hier verschillende aspecten uit het lesgeven van Yvonne, die typerend zijn
voor haar en haar lerarencognitie.
Deze fragmenten zijn gekozen omdat zij een goed beeld schetsen van de manier van lesgeven
van Yvonne. Uit bovenstaande lesfragmenten komt allereerst de PA-achtergrond van Yvonne naar
voren. Haar manier van lesgeven doet denken aan de basisschooltijd, waarbij iedere week huiswerk
wordt opgegeven, dat de leerlingen nagekeken terug krijgen. Na iedere les neemt Yvonne namelijk de
mapjes met opdrachten van de cursisten mee en kijkt zij deze na. Met een rode pen streept zij fouten
aan en geeft zij aan wat de cursist verkeerd heeft gedaan. Dit brengt voor de cursist waarschijnlijk
herinneringen naar boven van zijn of haar schooltijd. Zoals bleek uit paragraaf 2.2 hebben cursisten in
het laaggeletterdenonderwijs vaak negatieve ervaringen met onderwijs en schoolse situaties. Noordijk
(1990) benadrukt dat er een verschil bestaat tussen volwassenenonderwijs en basisonderwijs.
52