Het verschil maken

Het verschil maken | Schoonmaakbranche
Kader 1 - Praktijkvoorbeeld
Een gemeente doet een openbare aanbesteding; het bestek is door een ingehuurde
derde partij opgesteld (aanbesteding van de aanbesteding) en het programma van
eisen kost elke belangstellende aanbieder tweehonderd euro. Voor de kavel van circa
driehonderdduizend euro doen vijfentwintig bedrijven mee die gezamenlijk met een bus
langs enkele objecten, zoals scholen en een gymzaaltje, moeten rijden en sommigen
stappen niet eens uit (gymzalen plegen op elkaar te lijken). Investering: calculatie,
bezoek, schrijven. De goedkoopste aanbieder krijgt de order. Na een half jaar is alles zo
vies dat de gemeente zich gedwongen ziet opnieuw aan te besteden.
Ook voor de interne organisatie van met name de grote schoonmaakbedrijven heeft
dit gevolgen. Er ontstaat een grotere scheiding tussen de relatief hoog geschoolde
commerciële afdeling die de acquisitie doet, het beleid bepaalt maar nauwelijks werkvloerervaring
in de schoonmaak heeft en functionarissen die de aangenomen opdracht
als een fait accomplis moeten zien uit te voeren. De prijskwaliteit verhouding is een
voortdurend onderwerp van discussie in de organisatie. Schoonmaak blijft echter
vooral handwerk en de kwaliteit en inzet van de medewerkers maken het leeuwendeel
uit van de kwaliteit van het product.
2.4 Mensenwerk
In de branche zijn ongeveer tweehonderdduizend personen werkzaam. Dit betreft
zowel mensen in de directe schoonmaak, als mensen in leidinggevende posities.
Zeventig procent van de medewerkers is laagopgeleid en vijfenzestig procent is
vrouw. Parttime werk komt veel voor. Zevenenzestig procent van al het personeel
werkt minder dan vijfentwintig uur per week (www.osb.nl).
Ondanks de margedruk zijn de schoonmaakbedrijven er in het algemeen van doordrongen
dat de schoonmaak mensenwerk is en goed personeel het halve werk. In de
CAO zijn afspraken opgenomen over opleiding om de schoonmaak als een vak te
onderbouwen en de branche voor nieuwe instroom aantrekkelijk te maken. Volgens
de werknemersvertegenwoordiging komt hier in de praktijk echter nog te weinig van
terecht.
De personeelsvoorziening is sterk gedifferentieerd en regionaal gekleurd (ook voor de
grote bedrijven). Gemiddeld is vijfentwintig procent van de werknemers van niet-
Nederlandse afkomst, maar de verschillen in personeelsituatie tussen de Randstad en
het oosten van het land zijn enorm. Dit geldt bijvoorbeeld ook voor de duurzaamheid
van de arbeidsrelaties (en klantrelaties): die zijn in het westen veel korter.
18