Vier scenario's voor de toekomst - FlexNieuws

Wetgeving en medezeggenschapDit gebruik van de CAO wordt ook wel driekwart-dwingend recht genoemd. Voordriekwart-dwingend recht wordt gekozen indien het gaat om een belangrijke beschermingvan werknemers, waarbij de mogelijkheid van afwijking wenselijk is, maar wel voldoendewaarborg dient te bestaan dat de bescherming van de werknemers niet te gemakkelijk opzijwordt gezet.In toenemende mate is echter sprake van een verdere door-decentralisering naar het niveauvan de afzonderlijke onderneming, middels overeenkomsten met de ondernemingsraad ofpersoneelsvertegenwoordiging. Deze constructie, ook wel vijfachtste-dwingend rechtgenoemd, is geïntroduceerd in de Arbeidstijdenwet van 1996: sociale partners opbrancheniveau krijgen, binnen wettelijke grenzen, de mogelijkheid af te wijken van dewettelijke standaard, waarna vervolgens ruimte kan worden geboden aan ondernemingsradenof personeelsvertegenwoordigingen om aanvullende regelingen overeen te komen.Deze ontwikkeling legt werknemersvertegenwoordigers op ondernemingsniveau extra takenop. Voorbeelden van beleidsterreinen waarin nationale regelgeving wordt ingevuld metgeconditioneerde zelfregulering zijn onder meer de Arbowet, de Arbeidstijdenwet, deWet arbeid en zorg en de Wet aanpassing arbeidsduur. De mogelijkheid om op CAO- ofbedrijfsniveau afspraken te maken lijkt vooralsnog niet bijzonder enthousiast te wordengebruikt. Op het gebied van arbeid en zorg is in 78% van de CAO’s een afspraak gemaakt(tabel 1).Op het gebied van arbeidsomstandigheden daarentegen is het aantal normatieve CAObepalingenzeer beperkt: slechts twee CAO’s bevatten een concrete doelstelling overpreventie (Pott 2005). Wat men ‘dwingende bepalingen’ noemt, heeft veelal betrekkingop financiering van uitvoering van maatregelen in het kader van het arboconvenant of eenbeleidsverplichting (Popma 2006).Op het gebied van arbeidstijden wordt in ruwweg 10 tot 20% van de CAO’s gebruikgemaakt van de ruimte om afspraken te maken die afwijken van de standaardtijden in deArbeidstijdenwet (zie tabel 2).203