De betekenis van groene burgerinitiatieven

Als eerste stap in de verzameling van data zijn de al in onderzoek beschreven initiatieven verzameld
(bijvoorbeeld Farjon, 2013; Salverda et al., 2013; Selnes et al., 2013; Van Dam et al., 2011).
Daarnaast zijn er contacten gelegd met verschillende onderzoekers uit het veld die gevraagd zijn
aanvullende initiatieven aan te dragen. Verder zijn er buiten de academische wereld contacten gelegd
voor het verzamelen van initiatieven: onder andere bij Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten,
Landschapsbeheer Nederland, Greenwish en verschillende provincies (zie bijlage 1). Deze zoektocht
leverde rond de 50 initiatieven van groene zelf-governance op voor de inventarisatie, inclusief
bijbehorende bronnen om ze te beschrijven.
Aanvullend op het verzamelen van deze reeds bij de onderzoekers of bij contacten ‘bekende’
initiatieven is door de onderzoekers een uitgebreide zoektocht gestart naar nog niet beschreven
initiatieven. Met behulp van de database LexisNexis is gezocht in Nederlandse krantenartikelen. Via
een groot aantal websites, zoals van Groen en Doen, Groen Dichterbij, Greenwish, KNHM, het
Groenfonds, Transition Towns Nederland en de Provinciale Natuur- en Milieufederaties zijn ook
initiatieven verzameld. Verder is er ook een uitgebreide zoektocht via Google ondernomen en is er ook
op Facebook en Twitter gezocht. Via deze zoektocht is het merendeel van de initiatieven in de
inventarisatie gevonden.
Als laatste verzamelmethode hebben de onderzoekers oproepen gedaan voor het verzamelen van
initiatieven binnen hun netwerk op de sociale media via Twitter, Facebook, LinkedIn en op diverse
internetfora. Ook deze oproep leverde nog enkele tientallen initiatieven op.
3.2.2 Selectieprocedure
Twee criteria zijn leidend geweest voor het selecteren en uiteindelijk inventariseren van initiatieven:
1. De initiatieven vallen onder de in het project gehanteerde definitie van groene zelf-governance en
binnen de in paragraaf ‘Groene zelf-governance’ op pagina 18 beschreven afbakening hiervan.
2. De initiatieven hebben een gebiedsgebonden ruimtelijke component
1) De in dit onderzoek gehanteerde definitie van groene zelf-governance luidt: ‘een specifieke vorm
van governance waarbij zich organiserende burgers de belangrijkste en vaak initiërende actor zijn
in het realiseren, beschermen en/of beheren van natuur en landschap.’
Op basis van slechts een relatief korte aanblik is het niet altijd mogelijk om exact te beoordelen tot
in hoeverre een initiatief onder deze definitie valt, bijvoorbeeld omdat de rolverdeling tussen
burgers en overheden niet altijd duidelijk is. In het geval van dergelijke onduidelijkheid is een
initiatief in eerste instantie wel opgenomen in de inventarisatie, maar mogelijk later na het
bestuderen en invullen alsnog verwijderd.
2) Met een ruimtelijke component bedoelen wij dat een initiatief aan een bepaalde plaats of een
bepaald gebied gebonden is. Dit kan een natuurgebied zijn, een streek of gemeente, een bepaalde
beek, etc. Deze ruimtelijke component hoeft niet te betekenen dat er ook fysieke activiteiten in
deze ruimte plaatsvinden - beschermen kan ook door bijvoorbeeld actie te voeren bij de
gemeenteraad of mensen bewust te maken van groene waarden.
Representativiteit
Als gevolg van de methoden van dataverzameling en de beschikbaarheid van data over verschillende
initiatieven van groene zelf-governance vertoont de inventarisatie hoogstwaarschijnlijk een bias
richting goed gedocumenteerde en/of zichtbare initiatieven, waarbij vooral kleine en niet beschreven
initiatieven relatief onderbelicht blijven. Een representatieve steekproef uit de gehele populatie van
initiatieven van groene zelf-governance in Nederland is ook niet mogelijk omdat de totale populatie
onbekend blijft. Wel wordt beoogd om (enigszins) representatief te zijn in de breedte, door te
proberen een divers scala aan initiatieven te verzamelen vanuit een grote diversiteit aan bronnen.
Omdat sommige initiatieven op elkaar lijken is vanwege redenen van tijdsefficiëntie bewust besloten
om ze na een bepaald moment niet meer op te nemen. Dit is geen probleem omdat de inventarisatie
geen statistische representativiteit nastreeft maar inhoudelijke diversiteit.
28 | Wot-rapport 127