De betekenis van groene burgerinitiatieven

4.3 Actoren
Het aantal burgers dat bij de verschillende initiatieven van groene zelf-governance als vaste
vrijwilliger actief is betrokken, verschilt van 2 tot meer dan 200. Naast deze vaste vrijwilligers is er
ook regelmatig sprake van een bredere, minder actieve achterban die incidenteel een fysieke bijdrage
levert of een initiatief op andere wijze ondersteunt. Zo is een aantal initiatieven in dit onderzoek een
(natuur)vereniging met leden. Deze ledentallen zijn over het algemeen veel hoger dan het aantal
actieve vrijwilligers, iets dat bijvoorbeeld bij sportclubs ook vaak het geval is. Bij sommige
verenigingen kan het aantal leden zelfs boven de 1000 uitkomen.
Van de verschillende categorieën actoren die wij onderscheiden zijn overheden het vaakst actief
betrokken bij groene zelf-governance (ongeveer bij 55% van alle initiatieven; zie tabel 5). De
inventarisatie laat zien dat veel initiatieven van groene zelf-governance op een bepaald moment met
overheden in aanraking komen, waarna deze betrokken kunnen raken bij het initiatief. Ook ander
onderzoek laat zien dat groene burgerinitiatieven vaak niet geheel zonder overheid gaan (Van Dam et
al., 2010; Van Dam et al., 2011). Uit ons onderzoek blijkt duidelijk dat het hierbij voornamelijk om
lokale overheden gaat. Gemeenten zijn verreweg het meest en ook het meest intensief betrokken bij
groene zelf-governance, andere (hogere) overheden zoals provincies veel minder frequent en vaak
ook minder intensief. De betrokkenheid van gemeenten is op verschillende manieren zichtbaar:
duidelijk is dat veel initiatieven op een bepaalde manier ondersteund worden vanuit gemeenten,
bijvoorbeeld met subsidie.
Gemeenten kunnen initiatieven ook in natura ondersteunen door ze bij te staan in beheer of door
grond of gebouwen te lenen, gereedschap te leveren, of advies te geven. Ook ontstaat betrokkenheid
van gemeenten vanwege bepaalde procedures of omdat de gemeente eigenaar van de grond is.
Provincies zijn ook nog regelmatig betrokken bij groene zelf-governance, maar minder vaak en ook
minder intensief dan gemeenten. Zij kunnen financiële ondersteuning leveren of advies geven, maar
zijn ook in sommige gevallen overlegpartners, met name bij wat grotere of meer regionaal
georiënteerde initiatieven. Overheden op hoger (nationaal/internationaal) schaalniveau spelen een
zeer beperkte rol, en indien ze al betrokken zijn is dit voornamelijk via subsidieregelingen.
Tabel 5
Betrokken actoren 5 .
De betrokkenheid van het bedrijfsleven uit zich regelmatig via vormen van sponsoring of dienstverlening
in natura. Waar het uitsluitend gaat om een kleine jaarlijkse financiële bijdrage zonder
verdere verplichting vanuit het bedrijfsleven hebben we dit niet geïnterpreteerd als actieve
betrokkenheid. Er zijn echter wel degelijk initiatieven (ongeveer 20%), waarbij er een meer actieve
betrokkenheid van het bedrijfsleven is. Zo is er een redelijk aantal initiatieven waarbij wordt samengewerkt
met agrariërs. Dit kan bijvoorbeeld te maken hebben met samenwerking rondom agrarisch
natuurbeheer of met begrazing van natuurlanden door boeren, maar soms ook met wandelroutes over
boerenland. Er zijn daarnaast ook initiatieven waarbij burgers in samenwerking met andere partijen
uit het bedrijfsleven, bijvoorbeeld een bouwbedrijf, ontzandingsbedrijf of een spoorbeheerder, aan
natuurontwikkeling werken.
5 Omdat er in de inventarisatie niet het gehele netwerk kon worden achterhaald is het waarschijnlijk dat deze percentages
enigszins een onderschatting zijn. De verdiepende analyse doet vermoeden dat de daadwerkelijke betrokkenheid van met
name overheden hoger is dan hier wordt geschetst.
De betekenis van groene burgerinitiatieven | 37