De betekenis van groene burgerinitiatieven

Vrijwilligers van scouting Holendrecht baggeren een sloot bij Natuurvereniging De Ruige Hof. Foto:
Martijn de Jonge.
Terreinbeherende organisaties (TBO’s) en Landschapsbeheer zijn van de vier groepen actoren die wij
onderscheiden het minst betrokken (rond de 15%). We komen Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten,
Provinciale Landschappen en provinciale afdelingen van Landschapsbeheer in onze analyses grofweg
ongeveer even vaak tegen. Wanneer TBO’s een actieve rol spelen bij groene zelf-governance gaat het
meestal om initiatieven in landelijk gebied met een wat sterkere ecologische doelstelling. In stedelijk
gebied, of binnen de bebouwde kom, zijn ze slechts zelden betrokken. De betrokkenheid van TBO’s
komt soms voort uit een gedeelde doelstelling met initiatieven van groene zelf-governance, en kan
zich uiten via intensieve samenwerking. Ook kan een initiatief expliciet of impliciet beogen om TBO’s
te ondersteunen in hun werk en worden er daarbij bijvoorbeeld vrijwilligers uitgewisseld. TBO’s
kunnen steun of advies leveren en soms ook gereedschap uitlenen (Landschapsbeheer doet dit vaak).
Ook kan er financieel worden samengewerkt of kan men samenwerken in het gezamenlijk afstemmen
van beheer als terreinen aan elkaar grenzen.
De actieve betrokkenheid van NGO’s is in de inventarisatie te zien bij ongeveer 50% van de
initiatieven van groene zelf-governance. Daarbij gaat het om een breed scala aan NGO’s met een
grote diversiteit aan doelstellingen. Hieronder vallen onder andere de grotere natuur- en milieuorganisaties
zoals KNNV, SOVON, IVN, Vlinderstichting en de provinciale Natuur- en Milieufederaties.
Ook lokale groene stichtingen en verenigingen kunnen een actieve rol spelen bij groene zelfgovernance,
en er is soms samenwerking met andere groene burgerinitiatieven. Daarnaast zijn er ook
regelmatig contacten met NGO’s die zich niet expliciet op groene thema’s richten. Hieronder vallen
dorpsverenigingen, wijkraden, sportclubs, zorginstellingen, woningstichtingen, basisscholen,
historische kringen en nog vele andere NGO’s. Dit laat zien dat er ook samenwerking is met NGO’s die
zich niet specifiek op groen richten.
4.4 Spelregels
Onze analyse van spelregels richt zich voornamelijk op formele aspecten, omdat de informele
aspecten via onze methodiek lastig te achterhalen zijn. Wanneer er fysieke activiteiten worden
uitgevoerd moeten er vaak afspraken met de terreineigenaar(s) gemaakt worden. In sommige
gevallen kan dit door een pacht- of adoptieovereenkomst, waarmee initiatieven van groene zelfgovernance
een bepaalde mate van zeggenschap en verantwoordelijkheid verkrijgen over bepaalde
gebieden. Vaak worden er (formele) of informele afspraken gemaakt met terreineigenaren of is er op
zijn minst enig overleg.
De betekenis van groene burgerinitiatieven | 38