De betekenis van groene burgerinitiatieven

Bevordering van maatschappelijke deelname
Bij een aantal initiatieven van groene zelf-governance wordt gesteld dat deze initiatieven bijdragen
aan de maatschappelijke deelname van bepaalde (groepen) personen die in zekere zin enigszins aan
de ‘zijlijn’ staan. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om mensen met een fysieke handicap of met psychische
problemen, maar dit kan ook betrekking hebben op allochtonen of asielzoekers. Zo draagt Stichting
Natuur Anders via het werken met ‘bijzondere vrijwilligers’ bij aan de maatschappelijke deelname van
mensen met een fysieke handicap, verstandelijke beperking of psychische aandoening door ze aan het
werk te zetten en ze in contact te brengen met anderen.
Integratie tussen diverse groepen
Bij een aantal initiatieven wordt ook specifiek gesproken over integratie als effect van groene zelfgovernance.
Integratie kan worden gezien als een versterkte cohesie tussen verschillende sociale
groepen of verschillende etnische groepen. Ook hangt integratie vaak samen met een bevordering van
de maatschappelijke deelname van achtergestelde of ondervertegenwoordigde groepen, waarmee er
dus enige overlap kan zijn met effecten in de categorie hierboven. Een voorbeeld van effecten op het
gebied van integratie zien we bij Buurtmoestuin Overvecht in Utrecht, waar vluchtelingen uit een
opvangcentrum in de wijk in contact zijn gekomen met andere buurtbewoners. Ook bij de Torentuin in
Zaltbommel zijn verschillende etnische groepen met diverse culturele achtergronden met elkaar in
contact gekomen doordat zij samen in deze tuin werken.
Sociale contacten en verbanden
Een meer algemene categorie van effecten op het gebied van sociale cohesie hangt samen met allerlei
sociale verbanden en contacten die er ontstaan rondom initiatieven van groene zelf-governance. Het
ontstaan van contacten en gesprekken tussen mensen, het versterken van sociale samenhang in een
buurt en het ontstaan van vriendschappen tussen initiatiefnemers zijn hier voorbeelden van. In een
redelijk aantal initiatieven in de verdiepende analyse wordt er gesproken over dergelijke effecten:
mensen komen met elkaar in contact als zij samen aan iets werken, maar ze komen hierdoor vaak ook
in contact met anderen uit de omgeving. Sociale cohesie werkt in die zin zowel ‘naar binnen toe’
(tussen initiatiefnemers/deelnemers onderling), als ‘naar buiten toe’. Zo vertelde een respondent van
Vereniging Redt de Kaloot dat de initiatiefnemers inmiddels goede vrienden van elkaar zijn geworden.
Bij Vlindertuin Lewenborg is de tuin een ontmoetingsplaats geworden waar moeders met kinderwagens
en ouderen elkaar spreken. Groene zelf-governance kan dus op diverse wijzen bijdragen aan
het ontstaan van sociale contacten en verbanden.
6.2.8 Gezondheid
We zien in de verdiepende analyse twee soorten effecten die betrekking hebben op gezondheid:
• verbetering van milieukwaliteit;
• buiten zijn en beweging.
Milieukwaliteit
Effecten die samenhangen met milieukwaliteit hebben te maken met positieve gezondheidseffecten die
worden toegekend aan de aanwezigheid van groen in de (leef)omgeving. Dit heeft dus niet zozeer te
maken met beweging of buiten zijn an sich, maar veel meer met een bijdrage van de groene
omgeving aan de fysieke en geestelijke gezondheid van mensen. Zo benoemt een respondent bij
Natuurvereniging de Ruige Hof uit Amsterdam de zuiverende werking van groen in het stadsmilieu als
een gezondheidseffect van groene zelf-governance.
Buiten zijn/beweging
Effecten die te maken hebben met buiten zijn en in beweging komen hebben te maken met de
activerende werking van groene ruimte en van het initiatief van groene zelf-governance an sich.
Initiatieven van groene zelf-governance kunnen beweging, activiteiten en het buiten zijn stimuleren en
leveren daarmee mogelijk een bijdrage aan de fysieke en geestelijke gezondheid van mensen. Zo stelt
een respondent van Stichting Torentuin Zaltbommel dat het voor vrijwilligers weldadig is om met de
handen in de klei te zitten.
74 | Wot-rapport 127