De betekenis van groene burgerinitiatieven

Verbetering kwaliteit van bestaand groen
Een groot aantal ecologische effecten heeft niet zozeer te maken met het creëren van nieuw groen, op
een locatie waar dat nog niet eerder was, maar hangt meer samen met de verbetering van de
kwaliteit van bestaand groen in termen van ecologie. Dit kan bijvoorbeeld omdat landschapsdiversiteit
toeneemt, of omdat men abiotische factoren aanpast waardoor volgens respondenten de natuurwaarden
van een gebied toenemen. Zo heeft Stichting Vogel en Natuurwacht Zuid-Flevoland voor
elkaar gekregen dat de Lepelaarsplassen zijn vernat, waardoor het een geschikter habitat is geworden
voor bepaalde vogelsoorten.
Soortbescherming
Een aantal initiatieven van groene zelf-governance levert een specifieke bijdrage aan de populaties
van een bepaalde soort of bepaalde soorten. Zo heeft Stichting Vogel- en Natuurwacht Zuid-Flevoland
met zijn werkzaamheden een bijdrage geleverd aan diverse vogelpopulaties in Zuid-Flevoland. In
Vlindertuin Nijlan zijn populaties van vlinders, bijen, libellen en insecten toegenomen.
Behoud van bestaande groene ruimte
Bij een aantal initiatieven van groene zelf-governance wordt er niet zo zeer nieuwe natuur
gerealiseerd of bestaande natuur verbeterd, maar moeten de ecologische effecten vooral gezien
worden als behoud en bescherming van bestaande waarden tegen invloeden van buitenaf. Dit kan
bijvoorbeeld spelen wanneer men de ontwikkeling van bedrijvigheid in een natuurgebied weet tegen te
houden, zoals bij Vereniging Redt de Kaloot, waar de plannen voor het ontwikkelen van een containerterminal
op een strandgebied mede dankzij de vereniging voorlopig van de baan zijn. Stichting
Bomenridders Leeuwarden wist met zijn activiteiten de kap van een aantal bomen te voorkomen.
Biodiversiteit
Activiteiten die worden ondernomen vanuit groene zelf-governance kunnen bijdragen aan een
toename in soorten planten en dieren. Zo is bij het Doornroosje Plantsoen in Renkum het aantal
soorten planten flink toegenomen. In Brummen, waar vanuit een imkervereniging een aantal
bloemenweides en zones met bij-vriendelijke beplanting werden gerealiseerd wordt er gesproken van
een toename in het aantal insecten, bijen en vogels en is hoogstwaarschijnlijk ook de diversiteit in
begroeiing toegenomen.
6.2.2 Cultuurhistorie en landschap
Cultuurhistorische effecten van groene zelf-governance zijn in de verdiepende analyse op drie
manieren zichtbaar:
• behoud, bescherming en herstel van het cultuurhistorische landschap;
• behoud, bescherming en herstel van cultuurhistorische elementen in dit landschap;
• behoud, bescherming en herstel van cultureel (niet-groen) erfgoed.
Cultuurhistorisch landschap
Over het algemeen zijn cultuurhistorische effecten sterker en vaker van belang op het platteland dan
in stad. Het is dan ook juist het lokale landschap, met zijn lokale karakteristieken en zijn specifieke
betekenis voor omwonenden, dat in een aantal initiatieven centraal staat. Behoud, herstel of
versterking van dit lokale landschap is dan ook een cultuurhistorisch effect dat bij een aantal
initiatieven wordt benoemd. Hierbij gaat het meestal om landschappen die sterk door de mens zijn
gevormd zoals polders, agrarisch cultuurlandschap, veenweidegebied, heide, schraalgrasland. Zo heeft
Vereniging Ster van Loosdrecht met het formaliseren van een gebiedsplan bereikt dat het karakter en
verkavelingspatroon van een agrarisch cultuurlandschap in laagveengebied in formele zin is
gewaarborgd naar de toekomst toe. Stichting de Dommelbimd heeft met aankoop van een historisch
beemdgebied in Boxtel gezorgd voor het behoud van dit gebied voor toekomstige generaties. Soms
gaat het om gebieden die specifiek worden gewaardeerd vanwege hun historische betekenis, bijvoorbeeld
omdat zij landschappen uit vroeger tijden laten zien. Zo beheert en behoudt Stichting de
Bovenlanden een aantal gebieden die herinneren aan het veenlandschap van voor de ruilverkaveling
en herinneren de gebieden die door De Ruige Hof worden beheerd aan het cultuurhistorische
landschap rondom Amsterdam van de 11 e -13 e eeuw.
70 | Wot-rapport 127