(UV) ve Görünür Bölge Moleküler Absorpsiyon Spektroskopisi
(UV) ve Görünür Bölge Moleküler Absorpsiyon Spektroskopisi
(UV) ve Görünür Bölge Moleküler Absorpsiyon Spektroskopisi
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
10<br />
Dispersiyon: Bir ortam›n<br />
k›r›lma indisinin, içinden<br />
geçen ›fl›¤›n dalga boyuna<br />
<strong>ve</strong> frekans›na göre<br />
de¤iflmesidir.<br />
Giriflim: ‹ki <strong>ve</strong>ya daha fazla<br />
say›da ›fl›n dalgas›n›n üst<br />
üste binmesi olay›d›r.<br />
fiekil 1.7<br />
Yap›c› <strong>ve</strong> y›k›c› etkileflim<br />
Aletli Analiz<br />
Dispersiyon, ›fl›¤›n bir ortamla etkilefliminde farkl› dalga boyundaki bileflenlerinin<br />
farkl› h›zlarla yay›lmas› <strong>ve</strong>ya farkl› yollar izlemesi nedeniyle birbirinden ayr›lmas›<br />
olarak tan›mlan›r. Bunun nedeni ›fl›¤›n içinden geçti¤i ortam›n k›r›lma indisinin<br />
dalga boyuna ba¤l› olmas›d›r. Bir ortam›n k›r›lma indisi ›fl›¤›n boflluktaki h›z›n›n,<br />
ortam içindeki h›z›na oran›d›r. Bu oran, ortama <strong>ve</strong> ›fl›¤›n dalga boyuna ba¤l›<br />
olarak de¤iflir. Baz› maddelerin k›r›lma indisi frekansla düzgün <strong>ve</strong> yavafl bir art›fl<br />
gösteriyorsa bu olay normal dispersiyon olarak bilinir. K›r›lma indisinin frekansla<br />
keskin art›fl <strong>ve</strong>ya azal›fl göstermesine ise anormal dispersiyon ad› <strong>ve</strong>rilir. Normal<br />
dispersiyon gösteren ortamdan ›fl›n geçti¤i zaman beyaz ›fl›n demeti renklerine ayr›lmaz.<br />
Bu nedenle mercekler bu özelli¤e sahip maddelerden yap›l›r. Anormal dispersiyon<br />
gösteren maddeler ise, içinden geçen beyaz ›fl›¤› dalga boylar›na göre<br />
ay›r›r. Bu nedenle de prizmalar bu özelli¤i gösteren maddelerden yap›l›r.<br />
‹ki <strong>ve</strong>ya daha fazla say›da ›fl›n dalgas› kesifltiklerinde toplam genlik kesiflen<br />
dalgalar›n genlikleri toplam›na eflittir. Üst üste binme ilkesi olarak da bilinen bu durum<br />
tam olarak boflluk için geçerlidir. Fakat ›fl›¤›n do¤rusal olarak yay›ld›¤› ortamlarda<br />
da geçerli oldu¤u söylenebilir. Ifl›n dalgalar›n›n, üst üste gelmesi her bir dalgan›n<br />
genliklerinin toplamlar›n›n, toplam genli¤i oluflturmas› fleklinde olmayabilir.<br />
Bunun nedeni, dalgalar›n aralar›ndaki faz fark›na ba¤l› etkileflimde bulunmalar›d›r.<br />
Bu olay giriflim (fiekil 1.7) olarak adland›r›l›r. Aralar›nda 90°faz fark› olan iki dalga<br />
etkileflti¤inde oluflan yeni dalga, bu iki dalgan›n toplam›na eflit olur. Bu durum<br />
yap›c› etki olarak adland›r›l›r. ‹ki dalga aras›ndaki faz fark› 90°’den büyük oldu-<br />
¤unda ise y›k›c› etkileflim bafllar <strong>ve</strong> iki dalga birbirlerini söndürürler. Faz fark› 180°<br />
oldu¤unda ise tamamen söndürme gerçekleflir. Ifl›k dalgalar›nda bu durum karanl›k<br />
noktalar olarak görülür. Giriflim, ›fl›¤›n dalga özelli¤ini göstermesinin yan›nda<br />
çok say›da incelikli ölçüm tekniklerinin gelifltirilmesine de olanak sa¤lam›flt›r. Giriflim<br />
için faz tutarl›l›k koflulu, tek bir kaynaktan yay›lan ›fl›¤›n iki <strong>ve</strong>ya daha fazla<br />
parçaya bölünmesi <strong>ve</strong> daha sonra bu parçalar›n bir araya getirilmesini gerektirir
Change language