(UV) ve Görünür Bölge Moleküler Absorpsiyon Spektroskopisi

SIRA S‹ZDE
DÜfiÜNEL‹M
1. Ünite - Atomik ve Moleküler Spektroskopide Temel Kavramlar ve Prensipler
SORU
Elektromanyetik spektrumda, yüksek frekansl› elektromanyetik dalgalar D‹KKAT yüksek enerjiye
ancak k›sa dalgaboyuna; düflük frekansl› elektromanyetik dalgalar ise düflük enerjiye an-
D‹KKAT
cak uzun dalgaboyuna sahiptir.
SIRA S‹ZDE SIRA S‹ZDE
Elektromanyetik ›fl›ma türleri dalga boylar›na göre; gözle alg›layabildi¤imiz görünür
bölge, ›fl›k ve ›s› olarak alg›layabildi¤imiz infrared (IR, k›rm›z› ötesi) ›fl›nlar›,
SIRA S‹ZDE
Gama ›fl›n›, X-›fl›nlar›, ultraviyole (UV, mor ötesi), mikrodalga ve radyo dalga ›fl›malar›d›r.
Günefl ›fl›¤› veya beyaz ›fl›k, herbiri farkl› dalga boyu ve renkteki ›fl›nlar›n
birleflimidir. Saydam maddelerde maddenin içinden geçip gelen, K DÜfiÜNEL‹M ‹ T Asaydam P olmayan
maddelerde ise yans›yan görünür bölge ›fl›malar› o maddenin rengini belirler.
Madde taraf›ndan tutulan ›fl›nlar›n rengi ile maddenin görünür SORU rengini oluflturan
›fl›nlar›n rengi, tamamlay›c› renkler (Tablo 1.2) olarak adland›r›l›r. TELEV‹ZYON
Maddenin rengi, maddelerin tuttu¤u ›fl›n›n tamamlay›c›s› olan ›fl›n›n rengidir. D‹KKAT
AMAÇLARIMIZ
Ifl›k (λ, nm)
220-380
380-440
440-475
Tutulan Renk
---
Menekfle
Mavi
‹NTERNET ‹NTERNET
Görünen SIRA Renk S‹ZDE Tablo 1.2 SIRA S‹ZDE
Tamamlay›c›
---
Renkler
Sar›-Yeflil
AMAÇLARIMIZ AMAÇLARIMIZ
Sar›
475-495 Yeflil-Mavi Portakal
495-505 Mavi-Yeflil
K ‹ T A P
K›rm›z›
K ‹ T A P
505-555 Yeflil Mor
555-575 Sar›-Yeflil Menekfle
TELEV‹ZYON
TELEV‹ZYON
575-600 Sar› Mavi
600-620 Portakal Yeflil-Mavi
620-700 K›rm›z› Mavi-Yeflil
‹NTERNET ‹NTERNET
Ya¤murlu havalarda günefl ç›kt›¤›nda gördü¤ümüz gökkufla¤› beyaz ›fl›¤›n ya¤mur
damlalar›na çarpmas› ile renk spektrumlar›na ayr›lmas› sonucunda oluflur. Gerçekte
beyaz ›fl›k 400 ile 700 nm dalga boyu aral›¤›ndaki maviden k›rm›z›ya giden
farkl› renklerdeki ›fl›nlar›n kar›fl›m›d›r ve elektromanyetik spektrumda bu bölge, görünür
bölge olarak adland›r›l›r. fiekil 1.8’den de görüldü¤ü gibi insan gözünün alg›layabildi¤i
bu bölge di¤er bölgelere göre çok dar bir aral›¤› kapsamaktad›r. Bir laboratuvar
spektroskopi cihaz› ise 2 nm ile 2500 nm aras›ndaki dalgaboylar›n› kolayca
alg›layabilir. Ultraviyole ve IR bölgesi ›fl›nlar› insan gözü ile alg›lanamaz, fakat bir
tak›m yöntemlerle saptanabilirler. K›z›l ötesi spektrumu yak›n, orta ve uzak k›z›l
ötesi olmak üzere üç bölgeye ayr›l›r. Bu bölgede oluflan moleküler titreflim veya
dönme hareketleri sonucu ›fl›n›n absorplanmas› incelenir. Radyo dalgalar›, radyo
titreflim say›s› ile gerçekleflen elektrom›knat›ssal dalgalard›r. Radyo dalgalar›n› di¤er
elektrom›knat›ssal dalgalardan ay›ran özellikleri göreceli olarak uzun dalgaboylar›d›r.
Mikrodalga frekanslar›, genel olarak 300-300.000 MHz frekans aral›¤›n› kapsar.
Mikrodalgalar elektromanyetik dalga olarak yay›l›rlar ve radarlarda, mikrodalga f›r›nlar›nda,
cep telefonlar›nda kullan›l›rlar. Radyo dalgalar›n›n en k›sa dalga boyuna
sahip olanlar›d›r. Bugün yayg›n olarak kullan›lan mikrodalga f›r›nlar›nda piflirilecek
madde üzerine gönderilen mikrodalgalar su moleküllerinin dönme frekanslar›n›n
biriyle rezonansa gelir ve suya enerji aktar›r. Böylece yiyecekler içten içe piflerler.
Mikro dalgalar›n dalga boylar› 0,01 mm ye kadar inmektedir.
SIRA S‹ZDE
DÜfiÜNEL‹M
13
SORU
AMAÇLARIMIZ
SIRA S‹ZDE
DÜfiÜNEL‹M
K ‹ T A P
SORU
TELEV‹ZYON
D‹KKAT
Mikrodalga: Elektromanyetik
spektrumda 1 mm ile 1 m
aras› dalga boylar›na sahip
›fl›nlar› kapsar.
Radyo dalga: 1 mm’den
uzun dalgalard›r. En uzun
dalga boyuna sahip
olduklar›ndan en düflük
enerjiye ve s›cakl›¤a da
sahipler.