(UV) ve Görünür Bölge Moleküler Absorpsiyon Spektroskopisi

‹yon seçici elektrotlar›n di¤er bir türü de s›v› iyon de¤ifltirici elektrotlard›r. Bu
elektrodun içinde bir iç karfl›laflt›rma elektrodu ile analizi yap›lacak iyonun standart
çözeltisi ve ayr› bir bölmede de uygun bir organik çözücüde çözünmüfl s›v›
iyon de¤ifltirici (R + A- veya R-K + SIRA S‹ZDE SIRA S‹ZDE
gibi) yer al›r. Bu elektrotlar ile s›v› iyon de¤ifltirici
ile iyon de¤iflim dengesine giren iyonlar ölçülebilir.
AMAÇLARIMIZ
Daha ayr›nt›l› bilgi için “Y›ld›z, A, Genç, Ö ve Bektafl, Sema. (1997). K Enstrümantal ‹ T A P Analiz
Yöntemleri, Hacettepe Üniversitesi Yay›nlar›” kitab›n›n 16. bölümünü inceleyebilirsiniz.
Voltametrik Yöntemler
DÜfiÜNEL‹M
SORU
12. Ünite - Elektrokimyasal Yöntemler
D‹KKAT
AMAÇLARIMIZ
TELEV‹ZYON
TELEV‹ZYON
Elektrot-çözelti ara yüzeyinde varolan denge d›flar›dan bir gerilim etkisi ile bozuldu¤unda
bu etkiye karfl› sistemin verdi¤i tepki tekrar bafllang›ç denge durumuna
dönmek olacakt›r. Bu esnada a盤a ç›kan ak›m›n incelendi¤i yönteme voltametri,
elde edilen cevap e¤risine ise voltamogram denir. Voltametrik
‹NTERNET
yöntemler;
‹NTERNET
1. Kullan›lan elektrodun cinsine göre (civa elektrodu kullan›l›yorsa yöntemin
ad› polarografi)
2. Uygulanan ak›m veya gerilimin fliddetine göre (Elektroliz, kronoamperometri),
3. Uygulanan ak›m veya gerilimin sabit veya de¤iflken olmas›na göre (Sabit
ak›ml› kulometri, Sabit gerilimli kulometri, Amperometri, do¤rusal taramal›
voltametri, dönüflümlü voltametri) s›n›fland›r›labilir.
Polarografik Yöntemler
Civan›n (Hg) çal›flma elektrodu olarak kullan›ld›¤› voltametrik yönteme polarografi
denir. Bu yöntemde, civa çal›flma elektroduna zamanla do¤rusal olarak de¤iflen
bir gerilim program› uygulanarak elektroaktif maddelerin davran›fllar› incelenir.
Polarografik yöntemde elde edilen cevap e¤risine polarogram denir. Civa inert bir
metaldir ve üzerinde suyun indirgenerek hidrojen gaz› oluflumu için gerekli olan
indirgenme gerilimi oldukça büyüktür. Bu özelli¤inden dolay› civa elektrodunun
indirgenme bölgesindeki çal›flma aral›¤› oldukça genifltir ve birçok indirgenme
tepkimesini incelemek için kullan›labilir. Bununla beraber civa +0,40 V’da (Doymufl
Kalomel Elektrot, (DKE)) yükseltgenmeye bafllad›¤›ndan daha pozitif gerilimlerde
çal›flmak mümkün olamamaktad›r. Polarografik yöntemin çal›flma aral›¤›
+0,40 V ile -1,80 V (DKE) aras›ndad›r.
Polarografik yöntemde çal›flma, karfl›laflt›rma ve karfl›t elektrotlar› içeren üç
elektrotlu sistemler kullan›l›r. Çal›flma elektrodu olarak damlayan veya as›l› civa
elektrodu, genel olarak karfl›t elektrot olarak Pt ve karfl›laflt›rma elektrodu olarak
da doymufl kalomel elektrot kullan›l›r. Polarografinin çal›flma prensibi; elektroaktif
bir madde içeren çözeltide çal›flma ve karfl›laflt›rma elektrotlar› aras›na zamanla
do¤rusal olarak de¤iflen bir gerilim uygulan›rken çal›flma elektrodu ile karfl›t elektrot
aras›ndan ak›m ölçülür. Analizlerde damlayan civa elektrodunun kullan›lmas›n›n
en önemli avantaj› her damlada yeni ve temiz bir yüzeyin kullan›lmas›d›r. Bu
nedenle polarografik yöntemde çal›flma elektrodu olarak damlayan civa elektrodu
tercih edilir. Çözelti ortam›nda elektriksel iletkenli¤i sa¤lamak için destek elektrolit
kullan›l›rken ço¤u durumda çözünmüfl halde bulunan oksijeni uzaklaflt›rmak için
çözeltiden inert bir gaz (azot gaz›) geçirilir. Kütle aktar›m› difüzyonla gerçekleflir.
Bir polarogramda, X ekseni gerilim Y ekseni ise ak›m olarak verilir (fiekil 12.13).
Polarogramda ak›m›n artmaya bafllad›¤› noktaya bozunma gerilimi (E b ) denir.
Elektroaktif madde indirgenmeye (veya yükseltgenmeye) bafllar ve bu esnada sis-
DÜfiÜNEL‹M
SORU
341
D‹KKAT
K ‹ T A P
Damlayan veya as›l› civa
elektrodu: Kullan›lan
mikroelektrot, iç çap› 0,03-
0,05 mm olan cam bir
kapiler borudan akarak
büyüyen bir civa damlas›
(as›l› civa) veya belirli bir
büyüklü¤e geldi¤i zaman
koparak düflen bir civa
damlas›d›r (damlayan civa).