(UV) ve Görünür Bölge Moleküler Absorpsiyon Spektroskopisi
(UV) ve Görünür Bölge Moleküler Absorpsiyon Spektroskopisi
(UV) ve Görünür Bölge Moleküler Absorpsiyon Spektroskopisi
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
8. Ünite - Kütle Spektrometrisi<br />
asit (CHCA) [peptitler <strong>ve</strong> proteinler < 10000 Da, karbonhidratlar], sinapinik asit<br />
(SA) [3,5-dimetoksi-4-hidroksisinnamik asit; peptitler <strong>ve</strong> proteinler > 10000 Da] <strong>ve</strong><br />
2,5-dihidroksibenzoik asit (DHB) [peptitler, proteinler, oligonükleotitler, karbonhidratlar,<br />
sentetik polimerler, küçük organik moleküller, glikolipidler (negatif<br />
iyon)] olarak s›ralanabilir. Tipik MALDI spektrumu pozitif iyon modunda bafll›ca<br />
protonlanma ile oluflan tek yüklü moleküler türleri içerir. Negatif iyon modunda<br />
ise proton uzaklaflm›fl bileflikler daha kolay tayin edilir. Baz› çok yüklü iyonlar <strong>ve</strong><br />
multimerlerin oluflumunun yan›nda çok az da olsa parçalanmalar da gözlenebilir.<br />
Kolayl›kla protonlanmayan bilefliklere az oranda alkali, bak›r <strong>ve</strong> gümüfl katyonlar›n›n<br />
eklenmesiyle protonlanma gerçeklefltirilebilir. MALDI spektrumu basit oldu-<br />
¤undan kompleks kar›fl›mlar kolayca analiz edilebilir.<br />
MALDI hedef yüzeylerinin türevlendirilmesiyle hedef yüzey üzerinde saflaflt›rma<br />
<strong>ve</strong> biyoiflaretleyicilerin (biomarker) belirlenmesi gerçeklefltirilebilir. Bu alandaki<br />
yeni geliflmeler yüzey artt›r›lm›fl lazer desorpsiyon (SELDI) tekni¤i ad› alt›nda incelenmektedir.<br />
Bu teknikte, örneklendirme birimindeki yüzey, analit iyonlar›n›n<br />
hidrofobik <strong>ve</strong>ya elektrostatik etkileflimler gibi etkileflimlerle ba¤lanmas› için aktif<br />
rol oynarken, yüzeye ba¤lanmayan iyonlar uzaklaflt›r›l›r. Daha sonra az oranda<br />
matriks maddesi eklenerek MALDI analizi gerçeklefltirilir. Bu teknikle idrar <strong>ve</strong>ya<br />
plazmada bulunan özel antikorlar <strong>ve</strong>ya antijenler yüzeyde yakalanarak hastal›klar›n<br />
teflhisi gerçeklefltirilebilir. Farkl› tür yüzeylerde analitin matriks olmadan lazer<br />
desorpsiyon iyonlaflt›r›lmas› da gerçeklefltirilebilmektedir. Bu tür analizlerde yüzey<br />
olarak grafit <strong>ve</strong> karbon nanotüpler (CNT) kullan›larak numunenin parçalanmas›<br />
gerçekleflir <strong>ve</strong> bu tekni¤e yüzey artt›r›lm›fl lazer desorpsiyon iyonlaflt›rma (SALDI)<br />
ad› <strong>ve</strong>rilir. Yüzey olarak gözenekli silikonun kullan›ld›¤› tekni¤e ise; silikon yüzeyinde<br />
desorpsiyon <strong>ve</strong> iyonizasyon ad› <strong>ve</strong>rilir (DIOS). SALDI tekni¤ine göre bu tür<br />
analizlerde analitte parçalanma olmadan <strong>ve</strong>ya çok az parçalanma ile iyon oluflumu<br />
gerçekleflir. MALDI tekni¤inde matriks sinyalleri gözlenmesine ra¤men DIOS kütle<br />
spektrumlar›nda düflük kütle aral›¤›nda giriflim gözlenmez.<br />
Elektrosprey ‹yonlaflt›rma Yöntemi (ESI)<br />
2002’de John Bennett Fenn’in biyolojik makromoleküllerin analizi için elektrosprey<br />
iyonlaflt›rma yöntemini (ESI) gelifltirerek kimya alan›nda Nobel ödülü almas›ndan<br />
sonra ESI; s›v› fazda biyomoleküllerin kütle tayininde, proteinlerin <strong>ve</strong> oligonükleotitlerin<br />
analizinde <strong>ve</strong> diziliminin belirlenmesinde, ilaçlar›n, pestisitlerin, karbonhidratlar›n<br />
<strong>ve</strong> uzun zincirli ya¤ asitlerinin analizinde önemli bir yer edinmifltir.<br />
Oda s›cakl›¤›nda <strong>ve</strong> atmosfer bas›nc›nda gerçeklefltirilen ESI yönteminde numune;<br />
polar, uçucu <strong>ve</strong> matriks görevi olan bir çözücüde çözülür <strong>ve</strong> dar, paslanmaz<br />
çelikten yap›lm›fl kapilerden yaklafl›k 1 µLdak -1 ak›fl h›z›nda pompalan›r. Bu<br />
arada kapiler ucuna 3-4 kV’luk yüksek voltaj uygulan›r. Kapilerin d›fl›nda sislefltirici<br />
(nebulizer) gaz›n (genellikle azot) geçmesi ile <strong>ve</strong> ard›ndan kuv<strong>ve</strong>tli elektrik<br />
alan›n›n etkisiyle çok küçük <strong>ve</strong> büyük oranda elektrik yüklü damlac›klar (aerosoller)<br />
oluflur. Yüklü damlac›klar›n büyüklü¤ü çözücü buharlaflmas› ile azal›r <strong>ve</strong> elektrik<br />
yükleri analit moleküllerine tutunur. Küçülen damlac›klarda yük yo¤unluklar›<br />
artar <strong>ve</strong> iyonlar gaz faz›na desorbe olur. ‹yonlaflma mekanizmas›nda alan buharlaflma<br />
<strong>ve</strong> kulomb patlamas› etkin olan ESI yönteminde ço¤unlukla yüklü protonlanm›fl<br />
<strong>ve</strong> proton uzaklaflm›fl moleküler iyonlar oluflur. 10 5 Da gibi büyük kütle<br />
aral›¤›nda çal›fl›lmas›n› sa¤layan <strong>ve</strong> yumuflak iyon kaynaklar›ndan olan bu yöntemde<br />
nispeten daha az parçalanma oluflur. Ayr›ca elektrosprey tipi iyonlaflt›rma,<br />
s›v› kromatografi <strong>ve</strong> kapiler elektroforez gibi ay›rma tekniklerine ba¤lanabilmektedir.<br />
fiekil 8.4’te ESI kayna¤›n›n yap›s› <strong>ve</strong> süreç görülmektedir.<br />
205<br />
Elektrosprey iyonlaflt›rma:<br />
Alan buharlaflma <strong>ve</strong> kulomb<br />
patlamas› yoluyla çok büyük<br />
kütleli biyokimyasallar›n yumuflak<br />
iyonlaflt›r›lmas›n›<br />
sa¤layan bir yöntemdir.
Change language