31.08.2013 Views

Ertan Birol - Turuz.info

Ertan Birol - Turuz.info

Ertan Birol - Turuz.info

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

René Mézangau’dan (yak.1638) sadece dağınık parçalara sahibiz. Bazılarına göre, o<br />

zamanın Paris’li ünlü lavtacılarının öğretmeniydi. Ennemond<br />

Gaultier (lakabı yaşlı Gaultier; yak. 1585-1651) ve birçok kompozisyonu el yazmalarının<br />

içinde dağıtılmış olarak durmaktadır: Danslar türlerine göre gruplandırılmışlardır<br />

(“allemande”lar, “courante”lar, tek lavta için “chaconne”lar ve iki lavta için bazı parçalar...).<br />

kuzeni Denis Gaultier (lakabı genç Gaultier; yak.1603-1672)<br />

de büyük bir şöhrete ulaşmıştı. 1669’da “Pieces de luth sur trois différents modes<br />

nouveaux”yu yayınladı. Büyük kısmı 4 süit içinde gruplar halindedir<br />

ve herbiri prelüdü takiben “pavan”lar, “courante”lar, “gigue”ler, “sarabande”lar tek bir<br />

tonalite içinde yazılmıştır. Böyle niteliklere sahip süitler Fransa’da<br />

ilk defa olarak boy göstermişlerdir. Bundan başka Denis Gaultier’ye ait değerli el yazmaları<br />

muhafaza edilmiştir: “La Rhétorique des Dieux (1652)” ve içinde<br />

çeşitli parçalar barındıran “Livre de tablature (1672)”.<br />

Öğretmenlikleri ve şahsiyetleri ile Gaultier’ler çok sayıda lavtacının üzerinde derin<br />

etkiler bırakmışlardır. Örneğin, du But, du Fault, Jacques<br />

Gallot (öl.yak.1685), Charles Mouton (1626-yak.1699) gibi. Bu son besteci iki kitap<br />

bırakmıştır. “Pieces de luth (yak.1699)” prelüd ile başlayan, 4’den<br />

9’a kadar parçaları içine alan 9 süit içerir.<br />

Charles Mouton ile lavta için Fransız kompozisyonlarının büyük serisi sona erer.<br />

Almanya: Bu ülkede lavta, parlak kariyerine başlarken, “org”, önceden edindiği önemli bir<br />

yere sahipti. Lavtacılar ve orgcular aynı dili konuşma konusunu<br />

beraberce yerine getireceklerdi. Orgcu Arnold Schlick’in “Tablaturen etlicher Lobgesang und<br />

Lidlein” başlıklı (1512) derlemesinin içinde, org parçalarının<br />

devamında, lavta için ilk transkripsiyonları yayınlamış olduğunu belirtmek ilginç olabilir.<br />

Titiz üstadlar ve Alman bestecilerin çoğunun eserlerinde, amatörlere<br />

yönelik öğütler, bu derlemelerin içine sokulurdu. Bu düşünce yapısı, Hans Jüdenkünig’in 2<br />

kitabında (yak.1510 ve1523), Hans Gerle’nin (yak.1500-1570) ünlü<br />

incelemesi “Musica-Teutsch”de (1532) özdeştirler. Lavtaya ayrılmış olan, eserin dördüncü<br />

bölümü, kısa metodu takiben, Alman şarkıları, dini “air”ler (airs<br />

spirituels) ve “Priambel” başlıklı iki serbest parçaya ayrılmıştır.<br />

Bunları, tamamen lavta için yazılmış eserler takip etti: “Tabulatur auf die Lauten (1533)” ve<br />

“Ein newes sehr Künstlichs Lautenbuch (1552). Lavtacı Hans<br />

Neusidler’in (1500-1563) derlemeleri: “Ein Newgeordnet Künstlich Lautenbuch (1536)”,<br />

“Ein newes Lautenbüchlein (1540) ve “Ein new künstlich Lautten Buch<br />

(1544) başlıkları taşır ve bunlar da bir miktar Fransız ve Alman şarkılarından ve bazı<br />

danslardan meydana gelmişlerdir.<br />

Yüzünü geçmişin ustalarına döndürmüş gelenekselci bu bestecilerden sonra, Sébastien<br />

Ochsenkhun (yak.1521-1574), yüzyılın ortaları civarındaki Alman müziğinin<br />

ifade ettiği, daha modern zihin uğraşlarını ortaya koydu. Şüphesiz “Tabulaturbuch (1558)”<br />

adlı eseri de Josquin’in motelerini sunuyordu, fakat, Arcadelt<br />

ve Créquillon’un şarkıları ile tamamlanıyordu.<br />

Matthaus Waissel’in 4 kitabından ilk ikisi (1573 ve 1591), eski köhnemiş repertuarı geri<br />

getirecek, buna karşılık üçüncü kitap (1592) geçmiş yıllarda görünen

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!