Ertan Birol - Turuz.info

Anadolu: Anadolu’da M.Ö. 2000’de yerleşmiş olan Hitit’ler “kinnor”’u tanıyorlardı. Aynı
devirde Mısır’lılar ve Yahudi’ler “nebel” ve “nabla”’yı kullanıyorlardı.
Pitagor’dan sonra, Anadolu’da, 3 telli ve sapı bulunan bir çalgı, “pandura”
çalınıyordu. Pers’ler onu “sambleca”, Arap’lar “sambiud” adı ile
tanıyorlardı.
Eski Yunan: Yunan’lılar Mısır İmparatorluğunda kök saldılar.Uygarlık meşalesini ve
bilimlerini, aynı zamanda filozofik ve estetik doktrinlerini insanlığa
taşıdılar. Kültürleri ve mitleri Afrika, Avrupa ve Orta-Doğuya kadar bütün Akdeniz
havzasında yayıldı.
Homeros İlyada ve Odisse gibi çeşitli eserlerindeki anlatımlarında bize, müzikten
bahsediyor. Odisse’de, Homeros, Ulysse’i naklediyor. Burada
Ulysse’in Penelope ile evlenmek isteyenlerin önünde yayını gerdiğini, sevdiği kadının sağ
eliyle çalgısının tellerine vurduğunu, bundan şarkı söyleyen
bir kuştan daha berrak ve daha fazla tınlayan bir ses elde ettiğini söylemektedir.
Telli çalgıların yaratılması herhangi bir olaya veya döneme ait değildir. Bu noktada
lirik Pindare, Anacreon ve kadın şair Sappho’yu belirtmek
gerekir. Sappho’ya mızrabın icadı atfedilse de, bazı tarihçiler bunu kabul etmezler. Meşhur
devlet adamı Perikles de Odeon adıyla anılan konserleri başlatmış
ve bunun için bir kurum oluşturmuştur.
José de Azpiazu’ya göre lir, sitar ve flütün otantik Yunan çalgıları olduğunu kabul
etmek doğru değildir. Ona göre Yunan müziğinin kökleri doğudadır.
Müziğin köklerini tanrılara mal edersek ki Yunan’lılar için bu böyleydi, Euterpe
müziğin tanrıçası olarak karşımıza çıkar. Yunan’lılar bunu
önemle belirtiyorlar ve bu asil sanatı ona atfediyorlardı.
Müzik aletlerini de, tanrısal orijinli olarak kabul ediyorlardı. İnanca göre, Hermes lir’i
icat etti. 7 tane koyun bağırsağından yapılmış teli,
kamış sapları arasında gererek ve bunları bir kaplumbağa kabuğuna sabitleyerek bu çalgıyı
elde etti. Homeros’a göre, Apollon sitar’ı yarattı. Atina’lılar
flütün icadını Athena’ya mal ettiler. Mitolojiye göre Athena kuvvetlice çaldığı vakit, yüzünün
şekil değiştirdiğini, çirkinleştiğini görüp, hemen, hızlı
bir şekilde flütünü Marsias’a bıraktı ve flütü terketti. Pan, sireks’i (syrinx veya syringe) icat
etme fikrine sahipti ve Pan flütü onun adına isimlendirildi.
Yunanistan, tarihinin başlangıcında (yaklaşık olarak Homerik toplum döneminde),
Anadolu folkloru etkisi altında kaldı. Tepe şeklinde yeni yeni
yapılmış mezarlar buna bir kanıttır.
M.Ö. VII ile I’inci yüzyıl dönemleri arasındaki resimlenmiş sitaristlerin birincisi, ünlü
Terpendre idi ve gene bu zamanlar içerisinde düşünürlerden
Pitagor, Platon ve Aristo müzikal estetiği filozofik olarak incelediler.