Ertan Birol - Turuz.info

Yazı stili kesin bir basitleştirme isteğiyle, lavtanınkine bariz olarak yakındı.
Gerçekten, gitaristler lavtacılarınkine benzer parçaları parmaklarının
altında tınlatmak istiyorlarsa da daha, kesin ve emin bir çalma tekniğine sahip değildiler.
Vokal parçaların transkripsiyonlarında polifoni feda ediliyordu.
Besteci, melodi çizgisini üst partiye koyup, diğer sesleri azaltarak basit bir kontrpuanda
muhafaza edilmiş akorları görmekten memnun oluyordu. Bu basitleştirme,
“double” ve “dans”larda görünmüyorsa da, genel olarak, basitçe süslenmiş olduklarındandır.
Ona yazılmış repertuarı tanıdığımızda gitar için yazılmış olan
eserler, basitleştirmeye uğramış lavta eserleri gibi görünmektedir. Üstelik unutmamak lazım
ki, 4 sıra teli ile gitar, uzvu kesilmiş bir klasik lavtaya
benzeyen bir çalgı gibidir.
Eserler:
Fransa: Paris’li iki yayıncı Le Roy-Ballard ve Fezandat’nın rekabeti, lavta için olduğu gibi
bu kere de gitarda, önemli miktarda repertuar yayınına neden
oldu. 1551, 1555 yılları arasında, en az dokuz gitar ve eğitim kitabı baskılarından çıktı.
Alıcılarının eğilimlerine özen gösteren Le Roy- Ballard firması, “Premier Livre de
Luth”’dan sonra hemen, bir “Premier Livre de Guitare (1551)”’i
Adrien le Roy’un itinalı transkripsiyonu ile yayınladı. Lavtacılara önerilenlere çok yakın bir
repertuar içerir. 1551’de aynı yıl amatörler için “Briefve
et facile instruction” göründü. Bu eser, hatırı sayılır bir sükseyle tanışmış olmalıydı, zira bu,
Pierre Phalese’in (Louvain-Anvers, 1570) bir baskısında
tekrar yayınlandı ve İngilizceye çevrilerek 1574’de, dört yıl sonra Londra’da yayınlandı. Ne
yazık ki bize ulaşamamıştır. 1555’te tekrar yayınlandığı bilinen
“Le Second Livre” özellikle P.Certon’un eşlikli şarkılarını ihtiva eder. Bunlar sıkça, dans
olarak transforme edilmiş ve Adrien le Roy tarafından transkripsiyonu
yapılmış “chanson-branle gay” veya “chanson paduane” başlığı almışlardır. “Le Tiers Livre
(1552)”, tek gitar için parçalar ve danslar olarak geldi. “Le
Cinquiesme Livre” o zamanların modası olan repertuardan alınmış eşlikli şarkıları yeniden
öneriyordu. İçinde Arcadelt’in triosu, Adrien le Roy’un kendi
“air”leri vardı. “Le Quart Livre”, istisnai olarak, bir yabancının (Grégoire Brayssing) eski
repertuara ait şarkıları ve psaumlarını toplamıştı.
Diğer taraftan, Granjon ve Fezandat (sonra yalnız Fezandat) 1550 ile muhtemelen
1551 yılları arasında dört gitar kitabı yayınladılar. Bunların
arasından üçü Guillaume Morlaye, diğeri iyi icracı ve besteci olan Simon Gorlier tarafından
transkripsiyonu yapıldı. “Le Premier Livre” Morlaye’e aitti
ve1550’den itibaren ortada gözüktü. Bu durumda kitap, gitar için ilk Fransız yayını oluyordu.
Fakat şu anda biz, sadece bir yeni baskısına (1552) sahibiz.
Bu kitap, adetlere göre şarkılar ve daha önceden var olan iki fantezi ve dansları içerir. “Le
Second Livre...(1553) ve “Le Quatriesme Livre...(1552)” tamamen
benzer bir şekildedir. Morlaye’ın vokal repertuarı Le Roy’unkinden daha yaşlı (köhne) bir
anlayışa sahiptir. Danslara gelirsek, “gaillard”lar baskındılar
ve bunlara orada, “pavan”lar, “branle”ler, İspanya’dan gelmiş “conteclare” gibi karakteristik
parçalar veya İngiltere’nin “horn-pipe”leri ilave edilmiştir.
Felemenk Ülkeleri: Bu ülkelerde gitar yayınları çok gecikmiştir. 1570’de, önemli bir derleme
“Selectissima in giterna ludenda carmina”, Phalese-Bellere’in