You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Lavtanın başı özel niteliğe sahiptir. Arkaya doğru atılmış pozisyonu sebebiyle, bu<br />
konu üzerindeki tartışmalar sürmektedir. Bununla beraber,<br />
bu konu, çifte bir derdin cevabı olarak görünmektedir. Birincisi, tellerin çok kuvvetli<br />
gerilimine direnmek, ikincisi ise, çalma sırasında çalgının iyi<br />
bir dengede olmasını sağlamak ve entonasyon sorununu azaltmak içindir.<br />
Yapım:<br />
Çalgıların çoğunun tersine, lavta bir kalıp yardımı olmaksızın yapılır. Bütün yapım<br />
sanatı, ses kasasının arkasını meydana getiren kaburganın<br />
ölçülerinin hesabına dayanır. Bunlar daha sonra kesilir, ısı etkisi ile profil çizgisini elde etmek<br />
için yuvarlatılır, tutkala bulanmış bir bez bant veya<br />
bir parşömen kağıdı ile birleşmeleri sağlanır. Ağaçtan bir dilcik çalgının tabanına yerleştirilir<br />
ve bir dış gözbağı montajı kuvvetlendirir. Bu, dirençsiz<br />
ve güçsüz bir durumda olmamasını sağlar.<br />
Gövde böylelikle hazırlanır, yapımcı ses tablasının inşasına başlar. Bu da bütün ön<br />
tablalar gibi reçineli ağaçtan yapılır: Pin (çam), sapin<br />
(köknar), épicea (diğer bir köknar cinsi ) v.b. Yeterli genişlikte muntazam ağaç plakalar<br />
bulmanın zor olması sebebiyle, sıklıkla yarı genişlikte plakalar<br />
kullanılır, yoğunluk yönünde ikiye kesilen bu iki kısım ince bir ağaç destekle (takoz)<br />
yapıştırılıp, kuvvetlendirilerek birleşmiş olurlar. Artık yapımcı,<br />
eğri gövdenin tamamlanmasından sonra, önceden parçalara kesilmiş tablaya geçebilir. Daha<br />
sonra çok ince bir işçilikle, oyma işlemi yapılacak “rozas”’ın<br />
yerini sabitler, arkasından sonuncu ince işçiliğe başlamak üzere harekete geçer. Bu noktada<br />
tablanın istenen kalınlığa kadar inceltilmesi söz konusudur.<br />
Tabla kalınlığı sadece 1,5-2 mm.’den fazla olmayacaktır ve bu, ne kadar kırılgan olabileceğini<br />
belirtmeye yeter. Buranın güçsüzlüğüne karşı çare olarak,<br />
ince ağaç latalardan meydana gelmiş destekler ile kuvvetlendirilir. Eski lavtalarda tablanın<br />
altına enlemesine yapıştırılmış, rozasın alt ve üst yanında<br />
ve eşiğin iki yanında olmak üzere 4-8 adet destek çubuğu vardır.<br />
Sap, sırt ile aynı ağaçtan, önceden yontulmuş olarak, gerçekleştirilir. Kuvvetli bir<br />
takoz (önceden elde dövülmüş bir çivi ile sabitlenmiş olarak)<br />
sapın alt tarafına uydurulur. İşte bu, gövdenin içine, iç içe geçecek şekildedir ve çalgının iki<br />
kısmının birleşimini sağlayacaktır. Sonra sapın üst kısmı,<br />
takozu basit bir yapıştırma ile sabitleyerek içeri alır.<br />
Lavtanın çeşitli kısımları bittiğinde, yapımcı onların birleşimine geçer. Sapın takozu<br />
gövdeye sokulur ve yapıştırılır, ses tablası ses kasasını<br />
kapatır. Yapışma alanını arttırmak için, kertiklenmiş ince bir ağaç latadan yapılmış ters yanlık<br />
kaburganın ucunun üstüne uygulanır. Nihayet, eşik tablanın<br />
üzerine yapıştırılır. Artık sadece çalgıyı koruyucu vernik tabakası ile kaplamak ve sap etrafına<br />
bağırsaktan perdeleri düğümlemek kalmıştır.<br />
Böylece lavta, artık tellerini kabul etmeye hazır durumdadır.<br />
Lavtanın akordu:
Change language