Ertan Birol - Turuz.info

napoliten şarkıları ve sonuncusu ise (1592) iki lavta için dansları müzik severlere sunuyordu.
1600’lü yıllar düşünüldüğünde, Johan Rude’nin “Flores musicae (1600)”si ve Strasburg’lu
Elias Mertel’in “Hortus Musicalis” derlemeleri İtalyan etkisinin
işaretini belirtir. Buna karşılık, Fransız etkisi, G.Leopold Fuhrmann’ın “Testudo Galleo-
Germanica (1615)”sında, yüzyılın ikinci yarısının en iyi Alman
lavtacısı olan Esayas Reussner’in eserinde görülür. Bu şahıs 2 derleme bırakmıştır: “Deliciae
testudinis (1667) ve “Neuen Lautenfrüchte”. Bu eserler Fransız
okuluna has kullanımına göre gruplandırılmış allemande, courante, sarabande ve gigue gibi
dansları (“SÜİT”) içerir.
Bu dönem bestecilerinin arasından ayrıca, Jacob Bittner, Jacob Kremberg ve F.Ignaz
Hinterleitner (“lauthen Concert,1699” adlı eserinde violon,lavta ve bas
için, içinde Fransız tarzı “ouverture” bulunan süitler vardır) sunmuşlardır.
XVIII. Y.Y.’da Avrupa’nın çok kısmında lavta kaybolurken, Almanya’da hala uygulamada
kalıyordu. Sıklıkla müzik topluluklarının içine giriyor, fakat bazı
müzisyenler onu hala solist olarak inceliyorlardı. Silvius Leopold Weiss (1686-1750) gibileri
tek lavta için süitler yazıyorlardı. Bu uğraşı, Johann Sebastian
Bach’ı (1685-1750) çalgının hatırasına doğru kışkırtabilecek, hatta bazı eserler
verdirtebilecekti.
“Leipzig kantoru” olan J.S.Bach, özellikle lavta için yazılmış 2 eser bırakıyordu: Bir “Suite
en mi mineur (BWV 996)” (Coethen için yazılmıştı) ve aynı
tarihlerde bir “Prélude en ut mineur (BWV 999)”. Bundan başka violonsel için yazılmış
“Fugue en Sol mineur (BWV 1000)” gibi yapıtlarının lavta için transkripsiyonunu
yapmıştı. Nihayet, kimin için olduğu şüpheli olan iki başka parçanın da transkripsiyonunu
yaptı. Bunlar: “Partita en ut mineur (BWV 997” ve mi bemol majör
“Prelude, Fugue, Allegro (BWV 998)”dir.
Bu dönemden sonra çalgı, bestecilerin ilgisini daha fazla çekmeyecekti. Alman lavta okulu,
Christian Gottlieb Scheidler’le (öl.1815) tamamlanıyordu. Ancak,
Avrupa’da bir yüzyıl daha yaşamaya devam etmeye çalıştığını söylemek yeterli olsa gerek.
Polonya: Polonya lavta okulu pratik olarak sadece bir tek isimle tanınmıştır. Valentin Bacfark
(1507-1576). Eseri XVI. Y.Y.’ın en dikkat çekici görünenlerinden
biridir. Buna rağmen bütünlüğünün içinde bize ulaşmış olmaktan uzaktır. Besteci ölümünden
önce bütün el yazmalarını imha etmeye özen göstermiştir. Memnunluk
verici olan, 3 derlemenin sağlığında yayınlanmış olmasıdır. Biri Lyon’da (1553), biri Paris’de
(1564) ve sonuncusu Krakovi’de (1565) gerçekleşmiştir. Bu
eserlerde bestecinin güçlü şahsiyeti görünmekte, fanteziler, Fransız şarkıları, Polonez şarkılar
ve dini parçalar içermektedir.
İngiltere: Lavta bu ülkede de Avrupa’nın diğer ülkelerindeki gibi erkenden uygulanmaya
başlandı. İngiliz okulu bütün önemini sadece XVI. Y.Y.’ın sonunda
ve 1590 ve 1620 arasında kazandı. İlk büyük isim John Dowland (yak.1563-1625) olmuştur.
Zamanın en ünlü lavtacılarından biriydi. Ona ait bir çok eser muhafaza
edilmiştir:”The First..., Second..., Third..., Booke of songs (1597,1600, 1603)” ve “A
Pilgrimes Solace... (1612). Bunlara, kollektif derlemeler içinde