pediatrik yaş grubu çeşitli anemik hastalıkların ayırıcı tanısında ...

Transport Kompartmanı
Vücut demirinin yaklaşık % 0,1’i sirkülasyonda bulunur ve tamamına yakını
transferrin (Tf)’e bağlanır. Bunun organizma için yararları (32);
1. Fizyolojik durumlarda çözünebilir demir sağlar.
2. Demire bağlı serbest radikal toksisitesini önler.
3. Demirin hücre içine transportunu kolaylaştırır.
Tf, başlıca demir transport proteinidir. 4 mg demir içerir. Beta 1 globulin
olan Tf karaciğerde yapılır ve iki demir atomu bağlama kapasitesindedir. Molekül
ağırlığı 95 bin daltondur. Tf geni 3. kromozomda lokalizedir. Jel elektroforezi ile 21
farklı genetik varyant belirlenmiş olup aralarında en yaygını transferrin C’dir.
Serumda 200 mg/dl düzeyinde bulunur. Günde 30 mg demirin plazma ile demire
ihtiyacı olan hücrelerin TfR’ne transportundan sorumludur. Plazma ile ekstravasküler
alanda bulunan tek zincirli glikoproteindir. Depo demiri, Tf sentezinin
regülasyonunu sağlar. Plazma Tf konsantrasyonu demir eksikliğinde artarken,
vücutta demir birikiminde azalır (21, 26, 32, 36, 39). Gebelikte ve gebelik önleyici
ilaçların kullanımında Tf düzeyi yükselirken; malnütrisyon, nefrotik sendrom,
protein kaybı yapan bağırsak bozukluklarında ve hemolizde Tf azalır (35). Tf ile
ilgili olarak daha yaygın kullanılan ölçüm; serum demirinin serum demir bağlama
kapasitesine (SDBK) oranının 100 ile çarpımı olan transferrin satürasyon yüzdesi
(TSY)’dir. Tf’nin ortalama 1/3'ü satüredir. Serum demirinin sabahları yüksek,
akşamları düşük olarak saptanması, SDBK'nde böyle bir değişikliğin olmaması
nedeni ile TSY de diürnal varyasyon gösterir. Tf’in demire afinitesi diğer bütün
demir bağlayan ajanlardan daha yüksektir. Tf, demirin sadece plazmada
taşınmasında değil, eritrositlere taşınmasında da rol oynar (35, 37, 40).
TfR; hücre içine demir alımını düzenleyen, çoğunluğu eritroblast kaynaklı,
kemik iliğinden Hb sentezi için demir sağlayan membranöz proteindir (22). Demir
ihtiyacı olduğunda hücre yüzeyinde TfR’leri eksprese olmaktadır. Bu yapıya sTfR
adı verilmektedir. DEA’nde sTfR sayısı artar (17, 22, 26).
7