pediatrik yaş grubu çeşitli anemik hastalıkların ayırıcı tanısında ...

2.3. Kronik Böbrek Yetmezliğinde Anemi
Böbreklerden yetersiz Epo üretimi sonucudur ve GFR 35 ml/dak/1,73
m 2 ’nin altına düşünce belirginleşir. Demir eksikliği, folik asit, vitamin B12 eksikliği,
hipersplenizm, aliminyumun indüklediği mikrositoz, dolaşımdaki eritropoezis
inhibitörleri ile azalmış eritrosit yaşam süresi KBY’li hastalarda anemi gelişimine
katkıda bulunur. KBY’li hastalar geçmişte tekrarlanan eritrosit transfüzyonuna
ihtiyaç duyarlarken günümüzde rHuEPO tedavisi ile transfüzyon ihtiyaçları dramatik
olarak azalmıştır. Hb konsantrasyonu 10 g/dl’nin altına inince, 50-150 mg/kg/doz
SC, haftada 1-3 kez başlanmaktadır. Hb konsantrasyonunu 11-12 g/dl arasında
tutacak şekilde devam edilir. rHuEPO tedavisi alan hastalara oral veya IV demir
desteği sağlanmalıdır. rHuEPO tedavisine dirençli hastalar; demir eksikliği, gizli kan
kaybı, kronik enfeksiyon, enflamatuar durum, vitamin B12, folat eksikliği, sekonder
hiperparatroidi ile ilişkili kemik iliği fibrozisi açısından araştırılmalıdır.
2.3.1. Eritropoetin
Eritrosit yapımının fizyolojik düzenleyicisi glikoprotein yapısında bir
hormon olan Epo, böbrek peritübüler kapillerinde örtücü hücreler tarafından salınır.
Eritropoetinin % 90-95’i böbrekte, çok az miktarı hepatositler tarafından yapılır.
Dolaşımda Epo 6-9 saatlik yarı ömre sahiptir. Epo ilik eritroid prekürsörleri
düzeyindeki spesifik reseptörlere bağlanarak aktivite gösterir. Epo, kemik iliği
hemopoetik kök hücrelerinden proeritroblastların üretimini stimüle eder. Hızlı
üretimi, düşük oksijen basıncına maruz kalındığı sürece yada yeteri kadar eritrosit
yapılıp, dokulara yeterli miktarda oksijen taşınıncaya kadar devam eder. Bu değere
ulaşıldığında Epo yapım hızı, gerekli sayıda fakat fazla olmamak üzere, eritrosit
üretimini sürdürecek düzeylere iner. Epo, aneminin derecesi ile orantılı olarak artar.
Eritropoesis, hipoksik böbreklerden salınan Epo ile uyarılır. Epo, eritroblastlardan
sTfR salınımını stimüle eder. Eritrosit seri prekürsör kitlesi ve serum Epo
konsantrasyonu arasında ters ilişkili vardır (13). Eritroid proliferasyonunun derecesi;
sTfR düzeyi ile değerlendirilir. Diyaliz hastalarında sTfR, ferritin veya transferrin
satürasyonuna göre fonksiyonel demir eksikliği ve eritropoetine bozulmuş cevabın
daha sensitif indikatörüdür. sTfR yüksek hastalara uygulanan demir tedavisi,
rHuEPO tedavisinin etkinliğini anlamlı derecede güçlendirir (13, 68).
23