Untitled - İSMEK - İstanbul Büyükşehir Belediyesi

en münkeþif (keþfedilmiþ, ortaya çýkarýlmýþ) haddini buldu. Ýranminyatürlerine giren bu tip eðri kýlýçlar, Timur ve oðullarýna aitminyatür okulunun tesiriyledir.”Türk Medeniyetinde Kýlýcýn Yeri ve ÖnemiFatih’in kýlýcýTürk Kýlýçlarýnýn Tarihsel GeliþimiEski devirlerden itibaren “hâkimiyet” ve “istiklâl” kavramlarýný ifadeeden kýlýcýn her ulusta ayrý bir tarihi ve deðeri vardýr. Altay Daðlarý’ndaen eski kýlýcýn Kudurga Kurganý’nda bulunduðu, uzun ve eðribir görünüme sahip olduðu, kabza ve balçaðýnýn daha sonrakiTürk kýlýçlarýnýn tam bir prototipi olduðu ve ayný zamanda kýlýcýn üçbilezikli bir kýnýnýn varlýðý biliniyor. Orta Asya’da bulunan heykellerinbirçoklarýnýn kýlýç kuþandýklarýný görüyoruz. Altay, Tuva, Moðolistanve Iþýk-Göl bölgesinde bulunan heykellerin çoðunluðunun ikikayýþla bel kemerine baðlanmýþ kýnlý eðri kýlýç taþýdýklarý bilinmektedir.Eski Çin kaynaklarýndan edinilen bilgilere göre; Çinliler ileTürkler arasýnda geliþen ticarette Hunlar’dan ýsrarla satýn alýnan veÇin’e götürülen mallar arasýnda kýlýç da bulunmaktadýr.Bahaeddin Ögel, Ýslam’dan sonraki Türk kýlýçlarýnýn kaynaðý itibariyleOrta Asya’ya baðlý olduðunu ve gelen Oymaklar vasýtasý ilegetirildiðini ifade etmektedir. “Volga boylarýndan, Güney Rusyayolu ile Avrupa’ya giden Türk kitleleri ile Ýslamý kabul ederek Ýslamkültürüne giren Türklerin harp aletleri, kýlýçlarý ayný menþei vemahiyeti taþýyorlardý. Selçuk ve Atabeylere ait kýlýçlar ayný tip vekaynaktan geldikleri gibi Osmanlý kýlýçlarý da Kayý Kabilesi’nin izlerinitaþýyordu. Çaðatay, Timur ve oðullarý devrine ait kýlýçlar Osmanlýkýlýçlarý ile ayný geliþme aþamasýna sahiptir. Babür ve oðullarýdevrinde Türk kýlýcýTarihin en eski çaðlarýndan beri Türklerin yaptýklarý büyük fetihhareketlerinde at yetiþtirme ve madencilik önemli etken olan ikisanat dalýdýr. Özellikle demircilikte Türk, Çin ve Arap kaynaklarýndaTürklerin atalarýnýn demirci olduðundan bahsedilmektedir.Türklerle Ýranlýlarýn arasýnda eski devirlerde geçmiþ olan savaþlarýtasvir eden Firdevsi’nin “Þehname” adlý eserinde Türk ordularýnýndemirden, çelikten kurulmuþ bir ordu olduðu anlaþýlmaktadýr. Veyine Türkler silahlar arasýnda en fazla kýlýca itibar etmiþler ve bunukullanmaktaki maharetleriyle þöhret kazanmýþlardýr. BabürÞah der ki: “Dilli topuz, topuz, küçük topuz, ay balta ve baltadanbiri isabet ederse, ancak bir yere tesir eder. Hâlbuki kýlýç isabetederse baþtan ayaða kadar keser. Bundan dolayý kýlýç bütün silahlarýnbaþýdýr.”Kýlýç Türk kavimlerinin toplumsal ve dinî yaþamlarýnda herhangibir harp silahý olmaktan çok daha önemli bir yere sahiptir. KýrgýzlarýnManas Destaný’nda demirci ustasýna “Darkan” diye seslenilmektedir.Manas demirci ustaya soruyor: “Kýlýcý yaptýn mý Darkan?”,“Kýlýcý döktün mü Darkan?” Demirci, Manas’a kýlýcý ve zýrhýnasýl yaptýðýný, yaparken neler çektiðini anlatýyor. Eðelenmesineelli eðe dayanmamýþ, kýrýlmýþ, dövmesine balyozlar dayanmamýþ,daðýlmýþ, keskin yüzünü zehirle tavlamýþ... Manas’ýn rakibi Alp Colay’ýnkýlýcý da þöyle tasvir ediliyor: “Yapmasýna dayanamadan kýrkusta helak oldu, eðelenmesinde kalýn eðe dümdüz oldu, kömürüiçin çok sýk orman kesildi, tavlanmasýnda temiz pýnarýn suyu yetiþmedi,kurudu...” Bunlar elbetteki abartýlý tasvirler olsa da, kýlýcaverilen deðeri, gösterilen özeni ortaya koymasý bakýmýndanönemlidir.30