Untitled - İSMEK - İstanbul Büyükşehir Belediyesi

Kanuni Sultan Süleyman’ýn Topkapý Sarayý’nda sergilenen kýlýçlarýdaný gibi cepheden cepheye ve zaferden zafere koþarak OsmanlýDevleti’ni kuran ve bilhassa imparatorluðu günden güne geniþletenilk on padiþahýn sonuncusudur.” Saltanatýnýn toplam 10 yýl, 3ay, 5 gününü sefer yollarýnda ve harp meydanlarýnda geçirmiþ olmasýve 72 yaþýnýn içinde iken Zigetvar Kuþatmasý’nda vefat etmesi,onun þahsiyetini þekillendiren unsurlar arasýnda askerliðin nederece önemli bir pay teþkil ettiðini ortaya koyar.Kanunî, Osmanlý padiþahlarýnýn çoðunda görüldüðü gibi, cengâverlikte,yani binicilikte ve kýlýç kullanmada maharet sahibidir. MohaçMeydan Muharebesi’nde, üç seçkin Macar þövalyesiyle karþý karþýyagelince, kýlýcýný çekip üçünü birden haklamasý, bu kabiliyetinindelilidir.Kýlýç, Türklerin hayatýnda ve inançlarýnda daimayer almýþtýr. Rýfký Yazýcý’nýn þu tespiti ne kadaryerinde ve isabetlidir: “Tacýn yanýnda asa, kýlýcýnyanýnda dua vardýr.” Elbette ki, kýlýcý kýnýnda tutan,zamanlayan, takvimleyen, bileyen ve “Hadi”diye emirleyen dua sahipleridir. Dua kýlýcahedef ve istikamet kazandýrýr, hatta haysiyetekler. Kanunî Sultan Süleyman keskinlerin keskinibir muhteþem kýlýç ise, Þeyhülislâm HocaSâdeddin Efendi duadýr. Dualarla kýlýçlar, tarihboyunca hep yan yana, iç içe olmuþlardýr.Tek baþýna madde, kuvvettir, öfkedir, emirdir.Yaný baþýnda her zaman manayý da bulabilmeli,onunla frenlenip, onunla þaha kalkmalý,Kanuni’nin yataðanýonunla temellenmeli, onunla köklenmeli ki bütünlüðünü,anlamýný saðlamýþ olsun. Kýlýç dazulmün deðil adaletin tesisi yolunda kullanýlýrsa þan ve þeref taþýr.Aksi takdirde basit bir demir parçasý, kan dökme aracýdýr.Fatih Sultan Mehmet’ten beri devam eden kýlýç formunun KanuniSultan Süleyman ve ondan sonraki dönemlerde deðiþmeden 18.yüzyýl sonlarýna kadar sürdüðünü görüyoruz. 19. yüzyýlda ise Türkkýlýçlarýnda Avrupa etkisi görülmektedir. Bu etki kabza, balçak vetaban biçimlerinde de kendisini hissettirmektedir. Bu yüzyýldansonra Türk kýlýcýnýn orijinal formu unutulmuþtur.Sultan Selim II ve Sultan Mehmet II’ ye ait kýlýç (Env. No: 1/496-486)XVI-XVII. yüzyýl baþlarýna ait Türk kýlýcý formuna örnek olarak gösterilebilir.Sultan Mehmet’in kýlýcýnýn Beyazýt II’ nin kýlýçlarýna çokbenzediði görülüyor. Sultan Osman’a ait kýlýcýn (Env. No: 1/487) gelenekselformdan ayrýldýðý tabanýnýn eninin artmasýndan ve mahmuzçýkýntýsýndan anlaþýlýyor. Sultan Selim II’ ye ait eðri kýlýç (Env.No: 1/499) saf Türk kýlýcý formunun en son örneði olarak gösterilebilir.Sultan Abdülmecid, Sultan Abdülaziz ve SultanAbdulhamid’e ait üç kýlýç, Türk kýlýç formunatekrar dönüþün birer temsilcisiymiþ gibi gözükselerde gerek eðriliðin, gerekse tabanýn kýsýmlarýarasýndaki oranlarýn, gözden kaçmayacakderecede bozulmuþ olduðu görülebilmektedir.Sultan Mehmet Reþat’a ait olan örnek ise, o devirAvrupa bahriye kýlýçlarýnýn tamamen aynýsýdýr.Türk kýlýcý özelliklerini göstermemektedir.15.yüzyýl ikinci yarýsý Osmanlý kýlýç kabza vebalçaklarýnda, bu dönem kýlýç tabanlarýnda olduðugibi, uzun bir geliþme aþamasýnýn sonucuolduðu anlaþýlan belirli ve uyumlu bir formlakarþýlaþýyoruz.Fatih Sultan Mehmet adýný taþýyan düz ve ikiaðýzlý kýlýçtan ancak birinin kabza ve balçaðýkalmýþtýr (Env. No: 1 / 376). Kabza tepesi çýkýntýlýdýr. Bu da bize, kýlýcýniki aðzýnýn kullanýldýðýný gösteriyor. Eðri ve tek aðýzlý kýlýç kullanýmýnageçildiði bir dönemde, bazý Memluk kýlýçlarýnda yapýldýðýgibi, kabza eðriltilerek aðzýn tek taraflý kullanýmýna gidilmemiþtir.Buna mukabil Fatih’e ait düz kýlýçta taban kuyruðu hafif eðridir.(Env. No: 1/374) Fatih’e ait eðri kýlýçlardan ilki, balýk diþinden yuvar-36