Osman Þevki tarafýndan 1268 H. tarihinde yazýlan Kur'an-ý Kerim nüshasýnýn zahriye sayfasý.tertibi gibi birçok konuda, baþlangýçtan bu yana çok büyülü, enerjidolu ve hareketli bir akýþ izlemiþtir. Ýlk dönemlerin parþömen(ceylan derisi) üzerine yazýlmýþ harekesiz ve noktasýz yatay formdakimushaflarýnda, zaman içinde çeþitli süsleme unsurlarý görülmeyebaþlanmýþ, bu suretle ayet sonlarýna noktalar, sure baþlarýnauzunca þeritler halinde baþlýklar, sayfa kenarlarýna muhtelif þekillerderozetler konulmuþtur. Bu anlayýþ diðer sahalardaki bilimselve edebi eserlere de yansýmýþ ve böylece yazma kitap sanatlarý,yazý ve süslemenin (hat ve tezhip) birlikteliði ile devam edipgitmiþtir. El yazmalarý, yüksek kalitesini hiç bozmadan sürekli geliþmiþ,farklý ülkeler bünyesinde deðiþen ekoller ve üslûplar içindemükemmel eserler vermiþtir. Hat, tezhip, cilt, resim gibi çeþitli sanatdallarýndan büyük üstadlar yetiþmiþtir.Ýslâm’ýn kutsal kitabý Kur’ân-ý Kerim baþta olmak üzere el yazmasýeserlerin tasarýmý dönemlere, toplumlara göre deðiþse de, yazýya,kitaba, ilme verilen deðer deðiþmemiþ, genellikle devletadamlarý tarafýndan desteklenen sanatçýlar verdikleri eserlerle diðersanat dallarýyla bütünleþen tam bir üslûp birliði oluþturmuþlardýr.Yazma eserlerin formlarý ve tezhipleri farklý dönemlerde devrinestetik duygularý ve sanat anlayýþýyla deðiþik biçimler alarakdekorlanmýþ, altýnlanmýþ, renklendirilmiþ ve resimlenmiþtir. Zamaniçinde deðiþik kültür çevrelerinden gelen sanatçýlarýn katkýsýylayazma eserlerde farklý estetik deðerler, grafik anlayýþlar vesanatsal ifadeler ortaya çýkmýþtýr.Yazma kitap, belli bir kiþi tarafýndan belli bir isimle, belli bir konuüzerinde yazýlan eserdir. Arþiv kayýtlarýnda, kütüphane ve müzelerdebulunan özgün yazma eserlerin, hiçbiri basma eser gibi birbirininaynýsý deðildir. Günümüzde matbaalarýn hâkimiyetiyle elyazmalarý artýk yok olmuþ gibi görünse de onlarýn deðeri hiçbir za-Sadi Þirazi'nin “Bostan” isimli eserinin serlevhasý.77
m. Rüya tabirin. Ansiklopedik eserler, fihristler.Bu ilimlerin hepsinde yazma eserler bulunmasý nasýl zengin birilim dünyasý olduðunu anlatýr. Yazmalarýn çoðu Arapça, diðerleriTürkçe ve Farsça yazýlmýþtýr. Bu eserlerin bir kýsmý telif, bir kýsmýtercümedir. Ayrýca bir eseri açýklamak (þerh), ona ilaveler yapmak(hâþiye), onu tamamlamak (zeyl) gayesiyle yazýlan eserler; bir müellifinveya deðiþik müelliflerin risalelerinin bir araya toplandýðýmecmua tarzýnda yazmalar ve bir müellifin bütün eserlerini içinealan külliyatlar kütüphanelerdeki yazmalarýn belli baþlý çeþitleriniteþkil etmektedir.Selçuklu ve Osmanlý dönemlerinde çeþitli dillerinden tercümelerlebir intikal ve öðrenme sürecinden sonra özgün eserler verilmiþ vebilimsel geliþmeye önemli katkýlarda bulunulmuþtur. Osmanlý dönemindeözellikle Fatih Sultan Mehmet döneminde bilim ve sanatfaaliyetleri çok geliþir. Fatih, Ýstanbul’u fethettikten sonra bu þehrinÝslâm dünyasýnýn önemli bir kültür merkezi olmasý için uðraþmýþtýr.Ýstanbul ve Ýmparatorluðun Edirne, Bursa, Amasya ve Konyagibi diðer yerlerindeki devlet adamlarý ve ünlü bilginler tarafýndanmedreseler bünyesinde kurulan zengin kütüphaneler baþlýcakültür merkezleri olmuþtur. XVI. yüzyýlýn sonunda III. Murad tarafýndanÝstanbul’da Rasathane bünyesinde kurulmuþ, sadece astronomiile ilgili eserler içeren bir ihtisas kütüphanesi bile vardýr.Kur'an-ý Kerim 18 cüz, Muallim Cevdet Yazmalarý.man deðiþmez. Uygurlarda ve Ýslâm dünyasýnda -Batýdan yüzyýllaröncesinde- matbaa bilinmesine raðmen yazýnýn ve yazma eserlerinbu görkemli geçmiþi, insanlarýn bilinçli olarak el yazmalarýnýbaský kitaplara tercih etmesine sebep olmuþtur.Bugün kütüphanelerimizde bulunan yazma eserleri muhteva bakýmýndanele aldýðýmýzda görülür ki, ilme, dolayýsýyla yazýya ve yazýlanlarabüyük deðer veren kültür tarihimiz boyunca, baþta dinieserler olmak üzere toplumun ihtiyaç duyduðu her ilim sahasýndakitap yazýlmýþtýr. Bu kitaplar tasnif kurallarýna göre, bir mukaddime,bablara ayrýlan ana kýsým ve hatimeden oluþur. Ancak bazýkitaplarda bu unsurlardan bir kýsmý bulunmayabilir. Kur’an’la baþlayanyazýlý Ýslâm literatürü asýrlar boyu devam eden Ýslâm âlimlerininçabalarýyla muazzam bir yazýlý edebiyat haline gelmiþtir.Konularýnda kitap yazýlan bu ilimleri kýsaca þöyle tasnif edilir:a. Din ilimleri: Tefsir, kýraat, tecvid, usul-i tefsir, hadis, icazet, þemail,akaid(kelam), fýkýh, usul-i fýkýh, feraiz, adab-ý þer’iye, zühdtasavvuf,mevaiz, dini ahlak, havas, ediye.b. Dil ilimleri: Hat, sarf, nahiv, lugat.c. Edebiyat: Þiir, þiir tenkidi, aruz, kafiye, edeb, belagat, meani, inþasanat, atasözleri, folklor, masal, destan.d. Tarih: Siyasi-askeri tarih, medeniyet tarihi, siyer, megazi, ensab,biyografi-tabakat, menakýb, ilim tarihi, münþeat, dinler tarihi.e. Coðrafya.f. Felsefe: ilahiyat, mantýk, cedel, siyaset, ahlak.g. Riyaziyat: Hesap, cebir, mesaha, hendese, vefk, astronomi, astroloji,mikat, musiki, mevazin-mekayil, meteoroloji.h. Fizik: Hey’et, optik, ilmü’l-ahcar ve’l-meadin, cerrü’l - eskal,fenn-i harb.ý. Kimya: simya, çeþitli el sanatlarýna dair kitaplar.i. Týp: Genel týp, cerrahi, baytarlýk.j. Zooloji: Hayvanat, baznameler.k. Botanik: filaha, nebatl. SihirXV. asýrda Türkçe, Osmanlýlarla batýda, Timurlularla doðuda baðýmsýzbir bürokrasi ve ilim dili, Arapça ve Farsçanýn yaný sýra Ýslâmdünyasýnýn üçüncü büyük kültür dili olmuþtur. XVII. asýrdan itibarenÝslâm dünyasýnda hemen her konuda Türkçe telif ve tercümeeserler meydana getirilmiþtir. Çok geniþ topraklara yayýlmýþ olandiðer medeniyetlerden elde edilen birikim, bilim ve teknolojiyi geliþtirmiþtir.Orta Asya ve Anadolu’nun mamur, canlý þehir merkezlerindekicamiler, zamanýn üniversiteleri olan çok sayýda medreseler,hastaneler, rasathaneler, atölyeler ve ahlâkî eðitim verentekke ve zaviyeler geliþen baþlýca eðitim kurumlarý olmuþtur. Ayrýcayönetici ve devlet büyüklerinin destekleriyle çok sayýda deðerliyazma kitapla birlikte, içinde tercüme ve bilimsel çalýþmalarýnsürdürüldüðü kütüphaneler ve enstitüler kurulmuþ, halk tarafýndanbüyük raðbet görmüþ ve yaygýnlaþmýþtýr. Bu geliþmeler bilimeve bilgiye olan alakanýn sadece bir elitin elinde olmadýðý, halkýnda bu konuda istekli ve gayretli olduðunu göstermektedir.Yorulmak bilmez birçok meþhur bilim adamý ve sanatçý yetiþmiþ,bilimde ve sanatta bugüne temel olan teori ve kurallar ortayakonmuþ ve bilimsel icat yapýlmýþ, üstün teknolojik geliþmeler yaþanmýþtýr.Ýnanç siteminden güç alarak eriþilmez bir zirveye ulaþanbu ilim ve kültür ortamý doðal olarak günlük hayata da yansýmýþve bugün bizim çok uzaðýmýzda olan bir hayat tarzý getirmiþtir. Ýslammedeniyeti içindeki tüm toplumlarý kuþatan bu farklý yaþamtarzýný anlatan kaynaklarda ifade edildiði gibi; o zengin, görkemli,medeni, ilim ve irfan merkezleri þehirlerde; hemen herkes þiir veedebiyattan anlar, evlerden müzik sesleri yükselir, nezaketli, ferasetliinsanlar seviyeli ilmi, edebi sohbetler yapar, fakirler korunupgözetilir, yolcular ücretsiz aðýrlanýr, hastalar þefkatle tedavi edilir,öðrenciler ücretsiz eðitim görürdü.Bu kadar köklü ve kadim bir sanat, bilim ve düþünce dünyasý zamanlabir gevþeme, gerileme ve yozlaþma sürecine girmiþ ve sonundamodernleþme süreci içinde adeta býçakla kesilircesine kesinbir kopuþa sahne olmuþtur. Sanat tarihi araþtýrmalarýnda vegünümüz sanat anlayýþý içinde bu muhteþem sanatsal ve bilimselveri kaynaklarý “geleneksel” kimliði ile daha çok geçmiþte kalan78
- Page 3 and 4:
BUSAYIDA6Büyük TezhipSanatkarýMu
- Page 5:
Sanat, insanoðlunun doðadan etkil
- Page 11:
1976’da Güzel Sanatlar Akademisi
- Page 16:
Sadberk Haným müzesinde bulunan N
- Page 19 and 20:
Medeniyetler beþiði, dillerin, di
- Page 21 and 22:
20“Mardin ve Midyat, camiler, kil
- Page 23:
22“Medeniyetler beþiði, dilleri
- Page 26 and 27:
“Midyatlý ustalardan öðrendið
- Page 28 and 29: leri, bohçalar… El emeði göz n
- Page 30 and 31: Topkapý Sarayý Müzesi Silah Böl
- Page 32: Yemin Törenlerinde KýlýçKýrgý
- Page 35 and 36: daha doðrusu gözlerini hafifçe s
- Page 37 and 38: Kanuni Sultan Süleyman’ýn Topka
- Page 39: Kumaþlarýn KalbineÝþleyen Minya
- Page 45 and 46: Çinide Yeni Bir Yorum:Ebruli Çini
- Page 47 and 48: 12 34 51) Kitre hazýrlanmasý, 2)
- Page 49: Yazý: Rana KAYACIK Fotoðraflar: M
- Page 52: Çorum denildiðinde ilkakla gelen
- Page 57 and 58: 561849 yýlýnda Ýskilip’i ziyar
- Page 59 and 60: Yusuf ILGINSevgilinin mis kokulu te
- Page 61: “Efsaneye göre, bir yapraðýn
- Page 64 and 65: hir edilemeyeneserlerdenoluþuyordu
- Page 66 and 67: Roma ve Bizans dönemlerinden bu ya
- Page 70 and 71: týrýlan Tophane Çeþmesi'nin 170
- Page 73 and 74: dürdü. Faik Hoca böylece 300 yý
- Page 75 and 76: Yazma Eserlerve Düþündürdükler
- Page 77: 76Ahþap oyma gül desenli kitap,
- Page 81: Yýldýz’da Dünya MarkasýBir Po
- Page 84 and 85: Dünyanýn Tanýdýðý Marka; Yýl
- Page 86 and 87: Anadolu Selçuklularý minyatür sa
- Page 89 and 90: ÝSMEK Cam Atölyesi’ndenGöz Kam
- Page 92 and 93: uzamasý nedeniyle eðitimlere geci
- Page 94 and 95: "Vakýf ve Vakýf Kültürü" minya
- Page 96 and 97: Geleneksel Sanat FormlarýTuval Üz
- Page 98 and 99: “Çini Muhteþem Bir Sanat”Çal
- Page 100 and 101: ÝNGÝLÝZ ÇÝFT PORSELEN TABAKÝn
- Page 102 and 103: OSMANLI TUÐRALI ÇÝFT ÞEKERLÝKG
- Page 104 and 105: 2006-2007 eðitim dönemi itibariyl
- Page 106 and 107: Yapýlanlar bizim istediðimiz biç
- Page 108 and 109: Sanatla IþýldayanBir Sivil Toplum
- Page 110: Vakýf çalýþmalarý kapsamýnda
- Page 113 and 114: ÝBB Atatürk Kitaplýðý’nýnGi
- Page 115 and 116: Müdürlüðün elinde temaþa sana
- Page 117 and 118: Süreli Yayýnlar Bölümü: Atatü
- Page 119 and 120: Kütüphaneye gelen araþtýrmacýl
- Page 121 and 122: Türk ve Ýslam SanatlarýnýnNadid
- Page 123 and 124: Delailü'l-Hayrat mecmuasýnda Medi
- Page 125 and 126: ÝBB Atatürk KitaplýðýNadir Ese
- Page 127 and 128: 126
- Page 129 and 130:
Kitaplarýn ReviriRestorasyon Atöl
- Page 131 and 132:
gazete sayfasý yerleþtirilir, rul
- Page 133 and 134:
Ýrfan DAÐDELEN *Coðrafi mekanlar
- Page 135 and 136:
Beyoðlu’na ait genel planbu kuru
- Page 137 and 138:
gabarileriyle gösterilmiþtir. Sem
- Page 139 and 140:
Fadime GELEÞ *Ýstanbul Büyükþe
- Page 141 and 142:
Bir Klasiktir Eyüp OyuncaklarýAra
- Page 143 and 144:
142Çýðýrtkanlar
- Page 145 and 146:
Unutulmaz Kartpostallarve Albümler
- Page 147 and 148:
146E. F. Rochat’ýn Ayasofya Cami
- Page 149 and 150:
148
- Page 151 and 152:
Ýstanbul Panoramasý / Atatürk Ki
- Page 153 and 154:
Ýnanç DünyamýzýnGizemli Objele
- Page 155 and 156:
Muska, gümüþ üzeri telkari süs
- Page 157 and 158:
sým için mühür kazýyanlar üç
- Page 159 and 160:
16. Yüzyýl sonuna dek yapýlan ca
- Page 161:
160