sabit ve mobil hatların müşteri beklentileri ve rekabet üstünlüklerine ...

38Telekomünikasyon piyasaları daha önce de açıklandığı üzere, medyadan uyduiletişim araçlarına kadar geniş bir iktisadi alanı kapsamaktadır. Çalışmanın bubölümünde ele alınacak piyasalar ise ses iletimi ve taşınması (telefon) piyasalarıdır.Bu yüzden çalışmamızda aksi belirtilmedikçe telekomünikasyon terimi sabit vemobil hatlarda ses trafiği hizmetleri yerine kullanılmaktadır. Bu piyasaların analizmodelleri ve analiz sonuçlarının büyük ölçüde tüm telekomünikasyon hizmetpiyasalarına da uyarlanabileceği söylenebilir.Ürün Farklılaştırma Stratejileri ve Fiyat Dışı RekabetMobil telekomünikasyon piyasalarında ürün farklılaştırılmasına gidilmesipiyasaların analog teknolojiden dijital teknolojiye geçilmesi ile birlikte ortayaçıkmıştır. Analog teknoloji döneminde ise firmaların ürün farklılaştırma stratejilerineyönelmemiş olması teknolojik nedenlerden değil piyasada tekelci yapı içindegenellikle Türkiye’de de olduğu gibi kamu şebekesinin bu hizmeti sağlamış olmasıve rekabetçi bir baskı ortaya çıkmamış olmasıdır. Dijital teknoloji ile birlikte yenifirmaların piyasada hizmet vermeye başlaması firmaları birbirlerine karşı üstünlüksağlamak için fiyat rekabeti yanında fiyat dışı rekabet unsuru olarak ürünfarklılaştırması stratejilerine de önem vermelerini gerektirmiştir. Teknolojik yapı veortak standartlara duyulan ihtiyaçtan dolayı ürün farklılaştırma konusunda fazla biralan olmayan bu piyasalarda, spektrum gibi önemli bir kısıt da miktar rekabetiniengellemektedir.Ancak yine de belli ölçülerde (kalite, kapsama alanı, talebin yoğun olduğusaatler (peak/off peak) gibi) farklılaştırma yaratılarak, firmaların değişik tüketicitiplerini hedeflemeleri mümkündür. Bu bölümde öncelikle firmaların ürünfarklılaştırma stratejilerine değinilecek ve sonra da fiyat rekabetinin unsurlarıaçıklanacaktır.Kapsama Alanı ve Hizmet KalitesiFirmaların fiyat dışı rekabette en önemli stratejileri “kapsama alanı”(coverage) üzerine odaklanmaktadır. Kullanıcıların kapsama alanına verdikleri değerfarklılık gösterse de, diğer talep unsurları eşit olduğunda tüketicinin daha genişkapsama alanına sahip olan operatörü seçeceği açıktır. Kapsama alanında firmalarınbir birlerine üstünlük kurmaları kullanıcı tabanını daha geniş kitleler üzerine inşa