oluş ve ilişkilerin doğasını daha yakından görmekte fayda vardır.II) Siyasal Oluş ve İlişkiler :Siyasal ilişkinin doğası üzerinde, daha birçok siyasal soruniçin de doğru olduğu üzere, ilk defa duran, Aristo clmuştur : Politics'ininilk kitabında Aristo, «Her çeşit otorite arasındabir ayniyyet bulunduğunu s ö'y 1 e-yenlere karşı, bunun zıddını savunur vebir siyasal topluluğun, ya da Polis'in liderininotoritesini, diğer sosyal yapı şekillerindekiotorite örneklerinden, örneğinefendinin esiri, kocan m karısı, babanınçocukları ve il h.., üzerindeki otoritelerindenayırt etmeye gayret eder. Siyasalyapının liderinin ya da yöneticinin,Aristo'ya bakılırsa, üstün ve ayrı birotoritesi vardır» 7 . İşte siyasal topluluk yada Polis'te enfazla, bu üstün, ayrı ve kaplamsal otoritenin hükmü geçer; ancakbu üstün otorite bireylere, yerine getirilmesi zorunlu ödevlerinibildirir ve bunların gerçekten yerine getirilmelerini sağlar. Kısacası,Aristo görülüyor ki, SİYASAL İLİŞKİ'den 'siyasal toplumiçinde olmak şartiyle, emretme veemirlere uyma münasebetini' anlamaktadır.Hemen belirtelim ki, Aristo'dan bu yana, siyasal ilişkinin herhangibir şekilde, otoriteyi, emretmeyi veya iktidarı içerdiği görüşü,yaygın bir kabule mazhar olmuştur. Örneğin Max Weber, aşağıdaki'siyasal topluluk', tanımında açıkça bu yukarda değinilenunsura yer vermektedir :«Eğer bir toplulukta mevcut düzenin gereğinin j'erine getirilmesive onun korunması, ülke denilen belirli bir alan içinde, yöneticilereait olduğu kabul edilen fizik kudretin devamlı olarak kullanılmasıveya bu kullanmayı belirleyen bir korkutma ile sağlanıyorsa,o topluluk, siyasal bir topluluktur» 8 .7 DAHL, Robert A. : 'Modern Political Analysis', New Jersey, 1964 (3. Bası),s. 5'den naklen.8 WEBER, Max : 'The Theory of Social and Economic Organization', Trans,by A. M. Henderson and T. Parsons, New York, 1947, s. 154.SAN, Coşkun : 'Max Weber'de Hukukun ve Meşru Otoritenin SosyolojikAnalizi', AÎTİA. Yayınları : 47, Ankara, 1971, s. 123 vd.3
Günümüzün ünlü bir siyasal bilimcisi olan Harold D. Lasswellise, siyasal davranışı 'bir kimsenin iktidar perspektifleriiçindeki hareketi' olarak tanımlamakta,iktidar olgusuna ise, herçeşit toplumsal yapıda rastlanacağınaişaret etmektedir. Bu yazara göre, aslında deneysel yanı belirginbir sosyal bilim disiplini olan ve iktidarın oluşumunun ve üleştirilmesininincelenmesi ile meşgul bulunan siyasal bilimin 9 , kendisinisadece geleneksel ve dar anlamda siyasallaşmış sosyal yapıyahasretmesi, sadece bu tür yapıların incelenmesi ile yetinmesigereği yoktur. Bu ve benzeri düşüncelerle, Lasswell ve takipçileri,siyasal oluş ve ilişkilerin incelenmesine, Devlet ve egemenliğin, Devletkudretinin tanımlanması ile değil, olağan ve her çeşit sosyalyapı ve grupmanda mevcudiyeti doğal kontrol ve etkileme ilişkilerininaçıklanması ile başlarlar.Görülüyor ki, yukarda değindiğimiz bu siyasal ilişki tanımlarıiçinde en geniş olanı, hiç kuşkusuz, Lasswell'inkidir. Gerçekten, Aristove Weber'e göre siyasal olan herşey, Lasswell'e göre, haydi haydisiyasaldır. Şu var ki, Lasswell'in siyasal olarak nitelendirdiğibazı ilişkiler vardırki, Weber ve Aristo onlara aynı gözle bakmamaktadırlar: Lasswell'in tanımının ortaya koyduğu gerçek şudurki, bir ticaret şirketinin, bir işçi sendikasının, bir meslek kuruluşunun,siyasal yanları ve davranışları bulunabilir. Gerçekten günümüzünsiyasal bilimcileri için asıl ilgi çekici olan bu tür kuruluşlardakisiyasal faaliyetlerdir 10 .Yalnız unutmamalıdır ki, Devlet denilen siyasallaşmış sosyalyapının çerçevelediği ortamda, yada, yine Devlet denen karmaşıksosyal ve siyasal yapının yanı başında ve onunla birlikte diğer toplumsalalt-yapılar, karmaşık bir şekilde ve karşılıklı bir etkilemeilişkileri örgüsü, yumağı içinde yaşamaktadırlar ve 'pluralisttoplum dokusu' olarak bilinen ve genellikle batı tipi hurriyetlidemokrasiler için geçerli olan bu görünümde, dernek, sendika,şirket ve benzeri kuruluşların iktidar yeri için (buradakiiktidardan murat, toplumsal yapının tümüiçin geçerli olacak genel ve k a p 1 a rasainitelikteki emirleri verebilecek olan9 LASSWELL, Harold D. ve KAPLAN, Abraham : 'Power and Society', NewHaven, 1950, s. XIV.10 DAHL, Robert A. : age. s. 6-7.4
- Page 1 and 2: ANKARA ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜ
- Page 3 and 4: ÖNSÖZBu küçük kitap, Devlet'i
- Page 5 and 6: — Zorlayıcı Üstün Kudret 40-
- Page 7 and 8: G — Devlet'in İktidar Unsurunun
- Page 9: landığmda, siyaset edilenlerin me
- Page 13 and 14: ine ulaşmak veya onu bırakmamak f
- Page 15 and 16: a) İKTİDAR, etki (= nüfuz) iliş
- Page 17 and 18: tında, siyaseti «bir toplumda de
- Page 19 and 20: ta ve ikisi birden «siyasal bilim
- Page 22 and 23: elirtilmesi gereken nokta burada ka
- Page 24 and 25: 3.— Nihayet, siyasal bilimin kesi
- Page 26 and 27: siyasaların sonuçlarının değer
- Page 28 and 29: Teknolojideki akıl almaz gelişmel
- Page 30 and 31: duğu kadar şekilsel ve statik yan
- Page 32 and 33: ha kısır sayıldıkları bugün a
- Page 34 and 35: DEVLETTANIMIÖZELLİKLERİKAYNAĞIU
- Page 36 and 37: kuku tüzel kişileridir; bu kamusa
- Page 38 and 39: Örneğin canı isterse kiracısın
- Page 40 and 41: nun başına bir 'genel' yada 'umum
- Page 42 and 43: DEVLET NE DİR ?Buraya kadar süren
- Page 44 and 45: DEVLETİN MAHİYETİ :Bir Soyutlama
- Page 46 and 47: minia beraber, siyasal yapı, yani
- Page 48 and 49: yıcı kuvveti kullanma durumunda k
- Page 50 and 51: ma fikrinin birlikte barınabilece
- Page 52 and 53: nellikle, «Devlet'in ortaya çık
- Page 54 and 55: DEVLETİN KAYNAĞI VE DOĞUŞU :ön
- Page 56 and 57: Beni İsrail Devleti'nin bir aileni
- Page 58 and 59: ahsedilemez. Bu kurama göre, birey
- Page 60 and 61:
es'un sözlüğünde Devlet'in adı
- Page 62 and 63:
yılacaktır; bu suretle bireyin ki
- Page 64 and 65:
sen'dir 25 . Kelsen'e göre Devlet,
- Page 66 and 67:
ancak en güçlü olanların yaşam
- Page 68 and 69:
ak diyebilirizki, sosyal organizmal
- Page 70 and 71:
üzerindeki ekonomik etkenin egemen
- Page 72 and 73:
ki haklılık payı ve oranı, doğ
- Page 74 and 75:
dir. Bu ihtiyacın karşılanması
- Page 76 and 77:
söylemek olanağımız da, en azı
- Page 78 and 79:
kendilerini savunmak, yaşamların
- Page 80 and 81:
DEVLETİN UNSURLARI :Buraya kadar s
- Page 82 and 83:
Iarmdan bu derece gerekirliğinin,
- Page 84 and 85:
ek mefharetlere ve bugün müştere
- Page 86 and 87:
Terim konusundaki. açıklamalarım
- Page 88 and 89:
izki, insan unsurunun sayısı veya
- Page 90 and 91:
Buraya kadar söylenilenlerden çı
- Page 92 and 93:
hukuk alanında ancak Devletler ile
- Page 94 and 95:
ir Devlet'e sahip olabilmişlerdir.
- Page 96 and 97:
lerin sayılarının sınırsızlı
- Page 98 and 99:
guit'ye göre, millet, Devlet denil
- Page 100 and 101:
Vatandaş ya da uyruk, Devlet'e ita
- Page 102 and 103:
kaynaşmaları ve bunun sonucunda D
- Page 104 and 105:
mıştır. Biz de bu tartışmaya,
- Page 106 and 107:
lunmadığı da bilinmelidir. Ayrı
- Page 108 and 109:
ği belirgin ise, Devlet'in onu gen
- Page 110 and 111:
Üstün aynî hak kuramı çok eski
- Page 112 and 113:
ten ayrı bir mevcudiyeti yoktur.
- Page 114 and 115:
unsurdur' şeklinde başlangıçta
- Page 116 and 117:
ve uygulama, yukarda değindiğimiz
- Page 118 and 119:
Devlet'in insan unsurunun açıklan
- Page 120 and 121:
ve modem anlaşılışına uygun su
- Page 122 and 123:
veya Sultan'm Tanrı'dan gelen ikti
- Page 124 and 125:
Devletleşme durumunda ortaya çık
- Page 126 and 127:
kabul edilmektedir : Antlaşmalar s
- Page 128 and 129:
Devlet için hayatî bir önem taş
- Page 130 and 131:
ya çalışacağımız gibi, hukuk
- Page 132 and 133:
görüşünü benimseme, tehlikeli
- Page 134 and 135:
ve temel kavram olan Devlet'in gös
- Page 136 and 137:
B) Hukukî Kişilik :Hemen belirtel
- Page 138 and 139:
ireyle herhangi bir şekilde irtiba
- Page 140 and 141:
E) Tüzel Kişiler :Hukukî kişile
- Page 142 and 143:
me, ilgili hukuk dalındaki adı il
- Page 144 and 145:
iradesinin muhtevası ve görünüm
- Page 146 and 147:
«beyni ve elleri hükmündedir. Bu
- Page 148 and 149:
maktadırlar; bu iktidar, kapsam ve
- Page 150 and 151:
olunmuş ise, aynı şekilde, Devle
- Page 152 and 153:
AD DİZİNİABADAN, Y. 34.ABBO, J.
- Page 154 and 155:
KAVRAM DİZİNİAlt yapı, 62.Aile
- Page 156 and 157:
BİBLİYOGRAFYAI.— Kitaplar:ABBO,
- Page 158 and 159:
KELSEN, H.KOHN, H.KOHN, H.KÜBALI,
- Page 160:
LASKI, H. J.OKANDAN, R. G.POUND, R.