kamu-hukukuna-giris

Toplum sözleşmesi kuramının belki de en önemli temsilcisi,ünlü Fransız filozofu Jean Jasques Rousseau' (1712-1778) dur. Rousseau'nunünlü «Toplum Sözleşmesi» adlı eserinde 21öne sürdüğü görüşler kısaca şöyle özetlenebilir :Rousseau da tabiat halini bir nevi vahşet hali olarak tasavvuretmektedir; bu devirde insanın diğer hayvanlardan, fizik bakımındanhemen hiç farkı yoktur. Düşünüre göre, burada açıklanmasıuzun sürecek pek çok sebeblerle, insanların aralarındaki mücadeleyebir son verip, toplum hayatının ve düzeninin doğması için, egemenbir otoriteye bağlı kalmaları gerekmiştir. Bu üstün iktidarı veiradeyi, bireysel iradeler yaratmıştır; şu var ki, bireysel iradelerinbirleşmesinden doğan bu üstün irade, onların iradelerinden ayrı,genel bir iradedir ve toplumun, Devlet'in temeli bu genel iradeyeve onun oluşmasını sağlayan sözleşmeye bağlıdır.Toplumsal sözleşme ile bireyler, tabiat halinde iken sahip bulunduklarıdoğal hakların tamamını Devlete terk etmektedirler; buterk karşılığında Devlet bireylere medenî ve siyasal haklar tanımaktadır.Sonuç olarak Rousseau'nun «Toplum Sözleşmesi»adlı eserinde savunduğu tezi şu şekilde ifade etmek mümkündür :Bir taraftan, insanları hürriyetlerinden kendi arzulan ile dahi olsa,mahrum etmek mümkün değildir. Diğer taraftan, mücadele halinebir nihayet verip toplumsal yaşamın kurulması için hâkim bir otoriteyeinsanların bağlı kalmaları, yani hürriyetlerinden fedakârlıktabulunmaları gerekmektedir. Bu çıkmazdan kurtulmanın tek çaresi,yazara göre, o toplumun üyesi olan herkesin karşılıklı olarakbütün hak ve hürriyetlerinden topluluk lehine vazgeçmeleridir. Busuretle ortaya çıkan ve özel iradelerin birleşmesinden vücuda gelenmüşterek irade aynı zamanda soyut, tüzel bir kişinin de oluşmasınayol açacaktır; çünkü müşterek irade böyle bir kişiye özgü bulunacaktır.Toplumun tüm üyeleri bu tüzel kişiye itaatla yükümlübulunacaklar ve bu kesin itaatla toplumun düzeni de kurulmuş vesürdürülmüş olacaktır. Ancak, umumî irade, oluşumu bakımındanaslında toplumun bütün bireylerinin iradelerini de ihtiva ettiğindenve bir bakıma bireysel iradelerin toplamından ibaret bulunduğundan,umumî iradeye itaatla birey, kendisine de itaat etmiş saziROUSSEAU, J. J. : 'Toplum Sözleşmesi', Çan Yayınları 1965 (Çev. VedatGünyol).54