ak diyebilirizki, sosyal organizmalarla ve nihayet onun bir çeşidiolan Devlet'in sosyal yapısı ile, salt uzviyet veya organizma arasındakesin bir aynılık olduğundan bahisle, canlı organizmalar için geçerli'muayyeniyetleri' sosyal organizma ve Devlet yapısınada aktarıp bunlara da uygulamaya kalkışmak, doğru ve tutarlıbir davranış sayılamaz.Devletin Kaynağını ve Doğuşunu Ekonomik Kökenli Olgu veİlişkilere Dayayan Görüşler :Hemen ifade etmeliyiz ki, bu alt başlıkta yer alan görüşler debüyük bir çeşitlilik ve dağınıklık arzetmektedir. Bizim ekonomiksayılabilecek görüşlerin tamamının ele alıp açıklamak olanağımızyoktur; aslında bu gerekli de değildir.Ekonomik kökenli veya nitelikli Devlet kaynağı ve doğuşunuaçıklayan görüşleri iki kesimde mütalâa etmek mümkündür : Siyasaldüşünce tarihinde veya genellikle insan düşüncesinde, Devlet'inortaya çıkışında, oluşumunda ve özellikle fonksiyonlarının belirlenmesindeekonomik olgu ve ilişkilerin oynadığı role pek çokkimse uzun yüzyıllardan beri dikkat etmiş ve bu olgu ve ilişkilerdende, yararlanarak Devlet'in oluşumunu açıklamak yolunu tutmuşlardır.Örneğin, Devlet ve mülkiyet ilişkisinin doğası, birçok düşünürtarafından ilgi çekici ve önemli bir hareket noktası olarakele alınmıştır. Daha açık bir deyişle bir kısım yazarlar, Devlet'in oluşumundamülkiyetin esaslı bir rol oynadığına işaret etmişlerdir.Başka bazı yazarlar, daha da ileri giderek, emlâk ve arazi sahiplerininDevlet'in gerçek kurucuları olduğunu ileri sürebilmişlerdir.Ünlü Rousseau'nun tabiat halinde iken bir toprak parçasının etrafınıçevirip burası benimdir diyen kimseye inanacak derecede budalalarınmevcudiyeti ile, insanlığın ne büyük değişmelere uğradığınıbelirttiği hatırlanmalıdır. Nihayet XX. Yüzyılda, örneğin HaroldLaski, ekonomik üretim metodlanm göz önünde bulundurmadanDevlet'in oluşumunu ve mahiyetini açıklamanın mümkün olamayacağınıileri sürmek suretiyle, bu kategoride yer alan görüşlere yenikatkılarda bulunmuştur. İşte bütün bu ve benzeri düşünceler, belirlisınırlar içinde kalmak ve ılımlılık kaydı ile, Devlet'in oluşumundave kaynağında ekonomik olgu ve ilişkilerin de rol oynadığınıbelirtir görünümdedirler ve yukarda açıkladığımız ayrımda birincibölüm içinde yer almaktadırlar 32 .32 ORANDAN, R. G. : age., s. 63 vd; LASKI, Harold J. : 'Polities', London,1931, s. 27.61
İkinci kesimde ise, Devlet'in kuruluşunu ve ortaya çıkışını,doğrudan doğruya ekonomik olaylarda ve üretim ilişkilerinde bulan,daha katı ve kesin görüşler vardır ki bunlar arasında özel birönemle açıklanması gerekli bulunanı, şüphesiz XIX. Yüzyılda KariMarx ve arkadaşı ile beraber ortaya çıkan bilimsel sosyalizmin Devletkaynağı hakkındaki görüşleridir.Marx (1818-1883), Engels (1829-1895) ve takipçileri, sosyal olaylariçinde temel olgu sayılacak nitelikte olanların, ekonomik olgu*lar bulunduğunu ileri sürmüşlerdir. Ekonomik olaylar insan gelişimininekseni görevini yerine getirmekte ve diğer olgu ve ilişkilerintümü, ekonomik olaylara bağlı olarak ortaya çıkmakta, belirmektedir.Ekonomik olaylar kategorisinde de Marx ve arkadaşınagöre asıl üzerinde durulması gerekli bulunanlar «üretim ilişkileri »dir. Marx ve Engels, toplumsal yapı içinde böylece birtakım muayyeniyetlerin mevcudiyetini başarılı bir şekilde ortayakoymuşlar ve fakat bu muayyeniyetlerin, deyim yerinde ise, asılekonomik olgulardan üretim ilişkileri etrafında kümelendikleriniiddia eylemişlerdir. Öyleki, alt yapıda yer alan ilişkilerin tayin edicimihrakı sayılan ekonomik ilişkilerden üretim ilişkileri, bütündiğer alt ve üst yapı ilişkileri ile bunların oluşturdukları kurumlarınkaderlerini belirlemekte ve bunları değiştirebilmektedir. Siyasalkuruşlar da, tıpkı din, ahlâk, felsefe ve san'at gibi, aslında toplumsalalt yapıda yer alan ekonomik olgulardaki üretim ilişkilerininyarattığı muayyeniyetlerin doğal ürünleri sayılmak gerekmektedir.Üstelik, üretim ilişkilerinde ve tarzlarında ortaya çıkan değişiklikler,maddî yararlarda değişmelere yol açmakta ve bu değişmeleretkilerini, diğer üst yapı kurumları ile birlikte Devlet üzerindede göstermektedir 33 .Marx ve arkadaşlarının keşfettikleri tarihi maddecilik anlayışınagöre, dünyayı sevk ve idare eden kuvvetler, ekonomik ihtiyaçve menfaatlerden, ekonomik kuvvetlerden ibarettir. Sosyal gelişmebakımından tek ve kesin kuvvet ise, ekonomik kudrettir. İnsanlıktarihi, aslında birbirleri ile savaş halinde bulunan menfaatlerin tarihidir.Başka deyişle tarih, sınıflar mücadelesinin tarihidir. Görülüyorki,tarihi maddecilere göre, cemiyetlerin tarihi, yararlar arasındakizıtlığın yol açtığı sınıf mücadelesine irca edilmekte, böylecebir başka bakımdan da sosyal değişikliklerin ve olguların tümü« ABBO, J. A. : age., s. 320-336.62
- Page 1 and 2:
ANKARA ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜ
- Page 3 and 4:
ÖNSÖZBu küçük kitap, Devlet'i
- Page 5 and 6:
— Zorlayıcı Üstün Kudret 40-
- Page 7 and 8:
G — Devlet'in İktidar Unsurunun
- Page 9 and 10:
landığmda, siyaset edilenlerin me
- Page 11 and 12:
Günümüzün ünlü bir siyasal bi
- Page 13 and 14:
ine ulaşmak veya onu bırakmamak f
- Page 15 and 16:
a) İKTİDAR, etki (= nüfuz) iliş
- Page 17 and 18: tında, siyaseti «bir toplumda de
- Page 19 and 20: ta ve ikisi birden «siyasal bilim
- Page 22 and 23: elirtilmesi gereken nokta burada ka
- Page 24 and 25: 3.— Nihayet, siyasal bilimin kesi
- Page 26 and 27: siyasaların sonuçlarının değer
- Page 28 and 29: Teknolojideki akıl almaz gelişmel
- Page 30 and 31: duğu kadar şekilsel ve statik yan
- Page 32 and 33: ha kısır sayıldıkları bugün a
- Page 34 and 35: DEVLETTANIMIÖZELLİKLERİKAYNAĞIU
- Page 36 and 37: kuku tüzel kişileridir; bu kamusa
- Page 38 and 39: Örneğin canı isterse kiracısın
- Page 40 and 41: nun başına bir 'genel' yada 'umum
- Page 42 and 43: DEVLET NE DİR ?Buraya kadar süren
- Page 44 and 45: DEVLETİN MAHİYETİ :Bir Soyutlama
- Page 46 and 47: minia beraber, siyasal yapı, yani
- Page 48 and 49: yıcı kuvveti kullanma durumunda k
- Page 50 and 51: ma fikrinin birlikte barınabilece
- Page 52 and 53: nellikle, «Devlet'in ortaya çık
- Page 54 and 55: DEVLETİN KAYNAĞI VE DOĞUŞU :ön
- Page 56 and 57: Beni İsrail Devleti'nin bir aileni
- Page 58 and 59: ahsedilemez. Bu kurama göre, birey
- Page 60 and 61: es'un sözlüğünde Devlet'in adı
- Page 62 and 63: yılacaktır; bu suretle bireyin ki
- Page 64 and 65: sen'dir 25 . Kelsen'e göre Devlet,
- Page 66 and 67: ancak en güçlü olanların yaşam
- Page 70 and 71: üzerindeki ekonomik etkenin egemen
- Page 72 and 73: ki haklılık payı ve oranı, doğ
- Page 74 and 75: dir. Bu ihtiyacın karşılanması
- Page 76 and 77: söylemek olanağımız da, en azı
- Page 78 and 79: kendilerini savunmak, yaşamların
- Page 80 and 81: DEVLETİN UNSURLARI :Buraya kadar s
- Page 82 and 83: Iarmdan bu derece gerekirliğinin,
- Page 84 and 85: ek mefharetlere ve bugün müştere
- Page 86 and 87: Terim konusundaki. açıklamalarım
- Page 88 and 89: izki, insan unsurunun sayısı veya
- Page 90 and 91: Buraya kadar söylenilenlerden çı
- Page 92 and 93: hukuk alanında ancak Devletler ile
- Page 94 and 95: ir Devlet'e sahip olabilmişlerdir.
- Page 96 and 97: lerin sayılarının sınırsızlı
- Page 98 and 99: guit'ye göre, millet, Devlet denil
- Page 100 and 101: Vatandaş ya da uyruk, Devlet'e ita
- Page 102 and 103: kaynaşmaları ve bunun sonucunda D
- Page 104 and 105: mıştır. Biz de bu tartışmaya,
- Page 106 and 107: lunmadığı da bilinmelidir. Ayrı
- Page 108 and 109: ği belirgin ise, Devlet'in onu gen
- Page 110 and 111: Üstün aynî hak kuramı çok eski
- Page 112 and 113: ten ayrı bir mevcudiyeti yoktur.
- Page 114 and 115: unsurdur' şeklinde başlangıçta
- Page 116 and 117: ve uygulama, yukarda değindiğimiz
- Page 118 and 119:
Devlet'in insan unsurunun açıklan
- Page 120 and 121:
ve modem anlaşılışına uygun su
- Page 122 and 123:
veya Sultan'm Tanrı'dan gelen ikti
- Page 124 and 125:
Devletleşme durumunda ortaya çık
- Page 126 and 127:
kabul edilmektedir : Antlaşmalar s
- Page 128 and 129:
Devlet için hayatî bir önem taş
- Page 130 and 131:
ya çalışacağımız gibi, hukuk
- Page 132 and 133:
görüşünü benimseme, tehlikeli
- Page 134 and 135:
ve temel kavram olan Devlet'in gös
- Page 136 and 137:
B) Hukukî Kişilik :Hemen belirtel
- Page 138 and 139:
ireyle herhangi bir şekilde irtiba
- Page 140 and 141:
E) Tüzel Kişiler :Hukukî kişile
- Page 142 and 143:
me, ilgili hukuk dalındaki adı il
- Page 144 and 145:
iradesinin muhtevası ve görünüm
- Page 146 and 147:
«beyni ve elleri hükmündedir. Bu
- Page 148 and 149:
maktadırlar; bu iktidar, kapsam ve
- Page 150 and 151:
olunmuş ise, aynı şekilde, Devle
- Page 152 and 153:
AD DİZİNİABADAN, Y. 34.ABBO, J.
- Page 154 and 155:
KAVRAM DİZİNİAlt yapı, 62.Aile
- Page 156 and 157:
BİBLİYOGRAFYAI.— Kitaplar:ABBO,
- Page 158 and 159:
KELSEN, H.KOHN, H.KOHN, H.KÜBALI,
- Page 160:
LASKI, H. J.OKANDAN, R. G.POUND, R.