minia beraber, siyasal yapı, yani bir Devlet olma isteminin açıkve kesin bir şekilde öne sürüldüğü hallere de rastlanmamış değildir.Özellikle yıkılan imparatorluklarda, önceleri imparatorluğunemir ve sultası altında yaşayan ve fakat toplumsal ve hatta milli yapıolarak bütünleşmelerini idrak etmiş bulunan halklar, imparatorluğunortadan kalkması ile birlikte, açıkça ve hemen bağımsızbir Devlet kurma arzularını açığa vurmaktadırlar 5 .Yabancı bir saldırganın işgaline uğrayan ve geçici bir süre içinde olsa kendi siyasal yapısının üstün iradesine malik bulunmaktanmahrum kılınan sosyal yapılar da, genellikle kendi siyasal yapılarımve onun üstün kudretini yegane meşru ve itaata lâyık değerolarak tanıdıklarını ve yabancı saldırgana isyan eylediklerini çokdefa açıkça ortaya koymuşlardır. Türk Kurtuluş Savaşı'nda toplumumuzunbu konuda en belirgin örneklerden birini, Misak-ı MillîBeyannamesi ile verdiği bilinmektedir.II. — İkinci önemli özellik, sadece siyasal bir yapı haline gelmekiradesinin yetersiz oluşu nedeniyle, bunun, gerçekten ve fiilenyapılabileceğinin ispat edilebilmesi suretinde ifade olunabilir.Şurası muhakkaktır ki, sadece Devlet olmak yolundaki isteğin mevcudiyeti,siyasal yapı şekline dönüşüm için yeterli değildir; bu yoldabir isteğin mevcudiyeti gerekli olmakla beraber, bunu ileri sürenlerin,isteklerini 'kuvveden fiile' çıkarabilecek güçteolmaları veya bunu yapmaya yetenekli olduklarını göstermelerigerekmektedir. Devletleşme olgusu hemen her yerde, bunu arzulayantoplumsal yapıların kendi gayret ve çabaları sonucunda ortayaçıkabilmiştir. Bu uğraşta başarılı olunamadığı sürece, sadece isteklerinaçıklanması ile karşılaşılmıştır. Örneğin Afrika ulusla-ınınçoğu, ozellike İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra, Devlet olma istemleriniısrarla ve şiddetli bir şekilde açığa vurdukları halde,uzunca bir sûre, bu isteklerini gerçekleştirmek olanağını bulamamışlardır.III.— Devlet yapısının üçüncü özelliği yada Devlet olgusununmevcudiyeti için gerekli bir başka ana koşul, bu yapının temsil ettiğibirliğin bölünmez ve değiştirilemez olmasıdır. Bu tıpkı, birkimsenin kişiliğine, vücut tamlığma benzer : Nasıl kişilik değiştirilemez,ondan vazgeçilemez, vücut tamlığı da bölünme kabul et-5 Bu konuda özellikle bakınız : EMERSON, Rupert : «From Empire to Nation»(Harvard University Press, 1960), Chap. 15 vd.39
mez ise, Devlet'in birliği, yani Devlet denilen siyasal yapının ortayaSoyduğu bütünleşme de bölünemez; devredilemez ve değiştirilemez.İşte, daha önce üzerinde ısrarla durduğumuz Devlet ile Hükümetarasındaki ayrılık, önemini, bu özelliğin açıklanmasında dahabelirgin bir şekilde ortaya koymaktadır : Bir Devlet hükümetini değiştirebilir: Hatta bazı defa bu bir gereklilik de olabilir. Nasıl birkimsenin üstündeki giysileri çıkartıp yerine yenilerini giymesi, onunkişiliğinde bir değişmeyi gerekli kılmazsa, aynı şekilde hükümetinideğiştiren bir Devlet de, değişmiş, başkalaşmış olmaz.IV. — Dördüncü olarak, Devlet'in zecri, zorlayıcı üstün bir kudretesahip bulunması gereği ileri sürülmektedir. Bu koşul yadaözelliğe, diğerlerine bakarak üstün ve ayrı bir önem veren vazarlar émevcuttur.Aslında, bu zecrî ve üstün Devlet kudretinin, fiilen ve hemenher zaman ve yerde gözlenebilecek şekilde mevcudiyetinin gerekliolmadığını ortaya koymak icabetmektedir. Önemli olan, Devlet'inistediğini zorla yaptırabilme yeteneğine sahip bulunması ve zorunluolan her durumda bu yeteneğini, onun mevcudiyetinden şüpheedenleri ikna edecek şekilde, kanıtlamasıdır. Öte yandan, bireylerin,böyle bir yeteneğin Devlet'de mevcut olduğu yolunda bir kanıyasahip olmaları dahi yeterli sayılabilir. Şu kadar ki, yukarda dabir nebze değindiğimiz gibi, Devlet bu kanının zayıflamasına ve nihayetortadan silinip kalkmasına yol açacak ihtimalleri de bertarafetmesini bilecektir.Hiçbir Devlet, bireylerden beklediği itaati, sahip bulunduğu üstünzecrî kudreti durmaksızın ortaya koymak, başka deyişle devamlıolarak zecir kullanmak yolu ile sağlamaz; sağlayamaz; çünkübuna bir bakıma imkân da yoktur. Bu yoldaki teşebbüslerin birbaşka yönden de başarı şansı mevcut değildir : Her çok kullanılan,ortaya çıkarılan şey gibi, durmaksızın kendisine başvurulanDevlet Kudreti de bir noktadan sonra etkinliği kaybedebilir; çünküaşınır; zayıflar. Bu önemli noktayı nazara alarak, ilerde daha etraflıbir şekilde değineceğimiz gibi, hemen bütün Devlet adamları,mümkün olduğu kadar az zecre müracaat ederek Devlet yönetiminisürdürmeyi yeğlerler; bunu yaparken de, bir gün açıktan zorla-6 Örneğin, Bknz. : WEBER, Max : "The Theory of Social and Economic Organization',trans, by A. M. Henderson & T. Parsons (Oxford UniversitéPress : 1947) s. 154.40
- Page 1 and 2: ANKARA ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜ
- Page 3 and 4: ÖNSÖZBu küçük kitap, Devlet'i
- Page 5 and 6: — Zorlayıcı Üstün Kudret 40-
- Page 7 and 8: G — Devlet'in İktidar Unsurunun
- Page 9 and 10: landığmda, siyaset edilenlerin me
- Page 11 and 12: Günümüzün ünlü bir siyasal bi
- Page 13 and 14: ine ulaşmak veya onu bırakmamak f
- Page 15 and 16: a) İKTİDAR, etki (= nüfuz) iliş
- Page 17 and 18: tında, siyaseti «bir toplumda de
- Page 19 and 20: ta ve ikisi birden «siyasal bilim
- Page 22 and 23: elirtilmesi gereken nokta burada ka
- Page 24 and 25: 3.— Nihayet, siyasal bilimin kesi
- Page 26 and 27: siyasaların sonuçlarının değer
- Page 28 and 29: Teknolojideki akıl almaz gelişmel
- Page 30 and 31: duğu kadar şekilsel ve statik yan
- Page 32 and 33: ha kısır sayıldıkları bugün a
- Page 34 and 35: DEVLETTANIMIÖZELLİKLERİKAYNAĞIU
- Page 36 and 37: kuku tüzel kişileridir; bu kamusa
- Page 38 and 39: Örneğin canı isterse kiracısın
- Page 40 and 41: nun başına bir 'genel' yada 'umum
- Page 42 and 43: DEVLET NE DİR ?Buraya kadar süren
- Page 44 and 45: DEVLETİN MAHİYETİ :Bir Soyutlama
- Page 48 and 49: yıcı kuvveti kullanma durumunda k
- Page 50 and 51: ma fikrinin birlikte barınabilece
- Page 52 and 53: nellikle, «Devlet'in ortaya çık
- Page 54 and 55: DEVLETİN KAYNAĞI VE DOĞUŞU :ön
- Page 56 and 57: Beni İsrail Devleti'nin bir aileni
- Page 58 and 59: ahsedilemez. Bu kurama göre, birey
- Page 60 and 61: es'un sözlüğünde Devlet'in adı
- Page 62 and 63: yılacaktır; bu suretle bireyin ki
- Page 64 and 65: sen'dir 25 . Kelsen'e göre Devlet,
- Page 66 and 67: ancak en güçlü olanların yaşam
- Page 68 and 69: ak diyebilirizki, sosyal organizmal
- Page 70 and 71: üzerindeki ekonomik etkenin egemen
- Page 72 and 73: ki haklılık payı ve oranı, doğ
- Page 74 and 75: dir. Bu ihtiyacın karşılanması
- Page 76 and 77: söylemek olanağımız da, en azı
- Page 78 and 79: kendilerini savunmak, yaşamların
- Page 80 and 81: DEVLETİN UNSURLARI :Buraya kadar s
- Page 82 and 83: Iarmdan bu derece gerekirliğinin,
- Page 84 and 85: ek mefharetlere ve bugün müştere
- Page 86 and 87: Terim konusundaki. açıklamalarım
- Page 88 and 89: izki, insan unsurunun sayısı veya
- Page 90 and 91: Buraya kadar söylenilenlerden çı
- Page 92 and 93: hukuk alanında ancak Devletler ile
- Page 94 and 95: ir Devlet'e sahip olabilmişlerdir.
- Page 96 and 97:
lerin sayılarının sınırsızlı
- Page 98 and 99:
guit'ye göre, millet, Devlet denil
- Page 100 and 101:
Vatandaş ya da uyruk, Devlet'e ita
- Page 102 and 103:
kaynaşmaları ve bunun sonucunda D
- Page 104 and 105:
mıştır. Biz de bu tartışmaya,
- Page 106 and 107:
lunmadığı da bilinmelidir. Ayrı
- Page 108 and 109:
ği belirgin ise, Devlet'in onu gen
- Page 110 and 111:
Üstün aynî hak kuramı çok eski
- Page 112 and 113:
ten ayrı bir mevcudiyeti yoktur.
- Page 114 and 115:
unsurdur' şeklinde başlangıçta
- Page 116 and 117:
ve uygulama, yukarda değindiğimiz
- Page 118 and 119:
Devlet'in insan unsurunun açıklan
- Page 120 and 121:
ve modem anlaşılışına uygun su
- Page 122 and 123:
veya Sultan'm Tanrı'dan gelen ikti
- Page 124 and 125:
Devletleşme durumunda ortaya çık
- Page 126 and 127:
kabul edilmektedir : Antlaşmalar s
- Page 128 and 129:
Devlet için hayatî bir önem taş
- Page 130 and 131:
ya çalışacağımız gibi, hukuk
- Page 132 and 133:
görüşünü benimseme, tehlikeli
- Page 134 and 135:
ve temel kavram olan Devlet'in gös
- Page 136 and 137:
B) Hukukî Kişilik :Hemen belirtel
- Page 138 and 139:
ireyle herhangi bir şekilde irtiba
- Page 140 and 141:
E) Tüzel Kişiler :Hukukî kişile
- Page 142 and 143:
me, ilgili hukuk dalındaki adı il
- Page 144 and 145:
iradesinin muhtevası ve görünüm
- Page 146 and 147:
«beyni ve elleri hükmündedir. Bu
- Page 148 and 149:
maktadırlar; bu iktidar, kapsam ve
- Page 150 and 151:
olunmuş ise, aynı şekilde, Devle
- Page 152 and 153:
AD DİZİNİABADAN, Y. 34.ABBO, J.
- Page 154 and 155:
KAVRAM DİZİNİAlt yapı, 62.Aile
- Page 156 and 157:
BİBLİYOGRAFYAI.— Kitaplar:ABBO,
- Page 158 and 159:
KELSEN, H.KOHN, H.KOHN, H.KÜBALI,
- Page 160:
LASKI, H. J.OKANDAN, R. G.POUND, R.