görüşünü benimseme, tehlikeli bir ifradın ifadesi olmaktan öteyegeçemez ve bu anlayış genellikle terkedilmiştir.Devlet kudretinin sınırlarını ise iç ve dış alanda olmak üzereikiye ayırarak incelemek uygun olur; her iki alanda da hukuk içive hukuk dışı sınırlar suretinde bir alt ayrım yapmak mümkündür.Dış alandaki hukuk içi ve hukuk dışı sınırlar aslında bizimilgi alanımız dışındadır. İç alanda ise, Devlet kudretini sınırlayanhukuk dışı faktörler arasında moral ve gaye faktörü ile <strong>kamu</strong>oyunu, toplumsal alt yapıların yarattığı sınırlamaları kaydetmekolanağı vardır. Hukuk içi faktörler veya kurumlar arasında ise, seçimler,anayasalar, kuvvetler ayrılığı ilkesi, yargı kontrolü vs. yeralmaktadır.2. — Devlet'in Kişiliği :Devlet'in toplumsal yapısının çokcu görünümüne karşın, onuntinsel ve hukuksal kişiliğinin, bölünmeyi reddeden bir bütünlüğeulaşmış sayılmasının zorunluluğuna daha evvel işaret etmiştik. Aslındabu bütünleşme sağlanmadan, Devlet'in hukuksal hayatiyetindensöz açmak imkansızdır; nitekim bugün Devlet denilince, insanunsurunun gösterdiği çokluk ve çeşitlilik bir yana bırakılarak, onunasıl bir bütünleşmeyi ve bölünmezliği temsil ettiği vakıası üzerindedurulmaktadır. Bu bölünmezlik ve bütünlüğün hukuksalaçıdan ve daha çok hukukçular tarafından nazara alındığına işaretetmek yerinde olur m . Bu noktada, Devlet'in kişiliği sorununun,asıl Devlet'in hukuksal yanı, görünümü ile ilgili bulunduğu ve busorunun, Devlet'in sosyal ve siyasal gerçekliğine yabancı olduğuakla gelebilir. İlerde daha iyi anlaşılacaktır ki, kişilik sorunu, Devletyapısının hukuksal yanı, cephesi ile sıkı sıkıya ilişkili bir sorunolmakla beraber, bunun sosyal ve siyasal görünümlere yansıyanyanları da yok değildir.Hemen belirtelim ki, hukukçular bu kişilik konusunda bir tasarımdan,fiksiyondan hareket etmiş görünmektedirler. Bu tasarımkonusunda dahi, <strong>kamu</strong> hukukçuları arasında bir görüş birliğininmevcudiyeti ileri sürülemez. Örneğin, hukuksal kişilik yerine, gerçekkişilik kurammı ileri sürenler olmuştur .Ayrıca, farazi kişilik teorisi,kollektif mülkiyet teorisi, realist teori gibi birbirine taban tabanas* OKANDAN, R. G. : age. s. 835.125
zıt görüşler ileri sürülebilmiştir. Görüşlerdeki bu çeşitlik hemengöstermektedir ki, tüm hukuksal görünümdeki kişilik sorununun,sosyal ve siyasal gerçekliğe sıçramasına mani olmaya, bir bakımaimkân voktur.Hukuksal kişilik konusunda ileri sürülen kuramların 105 tamamınıele alıp inceleyecek değiliz. Kişilik sorununun anlaşılması içinele alınması gerekli ön bilgileri kısaca gözden geçirdikten sonra,Devlet'in hukuksal kişiliği hakkında ileri sürülen kuramlardan bellibaşlıları üzerinde durulacak ve sonunda, hukuksal kişilik konusundaulaşılabilecek sonuçların belirtilmesi ile yetinilecektir.A) Genel Olarak :Hukuk düşüncesinin her iki kesiminde de Devlet, ana veya merkezdeyer alan kavram niteliğini korumaktadır : Devletlerin birbirleriyleolan ilişkilerini düzenleyen Milletlerarası Hukuk'da ve aynışekilde bir Devlet'in kendi vatandaşları veya buyruğu altında bulunanlarlailişkilerini düzenleyen İç Kamu Hukuku'nda ana veya temelkavram, Devlet'tir. Gerçi, özellikle milletlerarası hukuk uygulamasıbakımından Devlet'e bu alanda, İç Kamu Hukuku'ndakindenayrı bir kavram gözü ile bakıldığı söylenebilir ise de, bu ayrılığınpek az kimse tarafından farkına varılabildiğini belirtmekde faydavardır 106 .Devlet, yalnız İç Kamu Hukuku'nda değil, İç Hukukun diğerana bölümünü oluşturan özel hukuk'ta da, kendisine başvurulamadığıtakdirde en başta bu hukuk kurallarının geçerliğinden söz edemeyeceğimizoranda önemli, bir temel kavram olarak yine karşımızaçıkmaktadır. Özel hukuk, bireylerin kendi aralarındaki ilişkilerindüzenlenmesinde uygulanmalarının zorunlu olduğu Devlet tarafındanbelirtilen hatta emredilen kuralları kapsar. Bu yolda bir özelhukuk tanımlaması, özel kişiler arasında hukuksal ilişkiler tesisi vebunlara uygulanacak hukuk kurallarının belirlenmesi, yine Devlet'ebaşvurulmadan çözümlenebilecek sorunlar değildir. Kamu Hukukuise, siyasal yapı olarak Devlet'le ilgilenip, ona bağlı çeşitli alt yapılarda,organlarda yetkilerin nasıl üleştirileceğini ve özellikle Devletlevatandaşlar arasındaki ilişkilerin kurallarını belirler. Bu tanımlarave belirlemelere bakıp, iki hukuk kesiminde de yer alan ana»s OKANDAN, R. G. : age. s. 841-880."* WILLOUGHBY, W. W. : age. s. 29.126
- Page 1 and 2:
ANKARA ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜ
- Page 3 and 4:
ÖNSÖZBu küçük kitap, Devlet'i
- Page 5 and 6:
— Zorlayıcı Üstün Kudret 40-
- Page 7 and 8:
G — Devlet'in İktidar Unsurunun
- Page 9 and 10:
landığmda, siyaset edilenlerin me
- Page 11 and 12:
Günümüzün ünlü bir siyasal bi
- Page 13 and 14:
ine ulaşmak veya onu bırakmamak f
- Page 15 and 16:
a) İKTİDAR, etki (= nüfuz) iliş
- Page 17 and 18:
tında, siyaseti «bir toplumda de
- Page 19 and 20:
ta ve ikisi birden «siyasal bilim
- Page 22 and 23:
elirtilmesi gereken nokta burada ka
- Page 24 and 25:
3.— Nihayet, siyasal bilimin kesi
- Page 26 and 27:
siyasaların sonuçlarının değer
- Page 28 and 29:
Teknolojideki akıl almaz gelişmel
- Page 30 and 31:
duğu kadar şekilsel ve statik yan
- Page 32 and 33:
ha kısır sayıldıkları bugün a
- Page 34 and 35:
DEVLETTANIMIÖZELLİKLERİKAYNAĞIU
- Page 36 and 37:
kuku tüzel kişileridir; bu kamusa
- Page 38 and 39:
Örneğin canı isterse kiracısın
- Page 40 and 41:
nun başına bir 'genel' yada 'umum
- Page 42 and 43:
DEVLET NE DİR ?Buraya kadar süren
- Page 44 and 45:
DEVLETİN MAHİYETİ :Bir Soyutlama
- Page 46 and 47:
minia beraber, siyasal yapı, yani
- Page 48 and 49:
yıcı kuvveti kullanma durumunda k
- Page 50 and 51:
ma fikrinin birlikte barınabilece
- Page 52 and 53:
nellikle, «Devlet'in ortaya çık
- Page 54 and 55:
DEVLETİN KAYNAĞI VE DOĞUŞU :ön
- Page 56 and 57:
Beni İsrail Devleti'nin bir aileni
- Page 58 and 59:
ahsedilemez. Bu kurama göre, birey
- Page 60 and 61:
es'un sözlüğünde Devlet'in adı
- Page 62 and 63:
yılacaktır; bu suretle bireyin ki
- Page 64 and 65:
sen'dir 25 . Kelsen'e göre Devlet,
- Page 66 and 67:
ancak en güçlü olanların yaşam
- Page 68 and 69:
ak diyebilirizki, sosyal organizmal
- Page 70 and 71:
üzerindeki ekonomik etkenin egemen
- Page 72 and 73:
ki haklılık payı ve oranı, doğ
- Page 74 and 75:
dir. Bu ihtiyacın karşılanması
- Page 76 and 77:
söylemek olanağımız da, en azı
- Page 78 and 79:
kendilerini savunmak, yaşamların
- Page 80 and 81:
DEVLETİN UNSURLARI :Buraya kadar s
- Page 82 and 83: Iarmdan bu derece gerekirliğinin,
- Page 84 and 85: ek mefharetlere ve bugün müştere
- Page 86 and 87: Terim konusundaki. açıklamalarım
- Page 88 and 89: izki, insan unsurunun sayısı veya
- Page 90 and 91: Buraya kadar söylenilenlerden çı
- Page 92 and 93: hukuk alanında ancak Devletler ile
- Page 94 and 95: ir Devlet'e sahip olabilmişlerdir.
- Page 96 and 97: lerin sayılarının sınırsızlı
- Page 98 and 99: guit'ye göre, millet, Devlet denil
- Page 100 and 101: Vatandaş ya da uyruk, Devlet'e ita
- Page 102 and 103: kaynaşmaları ve bunun sonucunda D
- Page 104 and 105: mıştır. Biz de bu tartışmaya,
- Page 106 and 107: lunmadığı da bilinmelidir. Ayrı
- Page 108 and 109: ği belirgin ise, Devlet'in onu gen
- Page 110 and 111: Üstün aynî hak kuramı çok eski
- Page 112 and 113: ten ayrı bir mevcudiyeti yoktur.
- Page 114 and 115: unsurdur' şeklinde başlangıçta
- Page 116 and 117: ve uygulama, yukarda değindiğimiz
- Page 118 and 119: Devlet'in insan unsurunun açıklan
- Page 120 and 121: ve modem anlaşılışına uygun su
- Page 122 and 123: veya Sultan'm Tanrı'dan gelen ikti
- Page 124 and 125: Devletleşme durumunda ortaya çık
- Page 126 and 127: kabul edilmektedir : Antlaşmalar s
- Page 128 and 129: Devlet için hayatî bir önem taş
- Page 130 and 131: ya çalışacağımız gibi, hukuk
- Page 134 and 135: ve temel kavram olan Devlet'in gös
- Page 136 and 137: B) Hukukî Kişilik :Hemen belirtel
- Page 138 and 139: ireyle herhangi bir şekilde irtiba
- Page 140 and 141: E) Tüzel Kişiler :Hukukî kişile
- Page 142 and 143: me, ilgili hukuk dalındaki adı il
- Page 144 and 145: iradesinin muhtevası ve görünüm
- Page 146 and 147: «beyni ve elleri hükmündedir. Bu
- Page 148 and 149: maktadırlar; bu iktidar, kapsam ve
- Page 150 and 151: olunmuş ise, aynı şekilde, Devle
- Page 152 and 153: AD DİZİNİABADAN, Y. 34.ABBO, J.
- Page 154 and 155: KAVRAM DİZİNİAlt yapı, 62.Aile
- Page 156 and 157: BİBLİYOGRAFYAI.— Kitaplar:ABBO,
- Page 158 and 159: KELSEN, H.KOHN, H.KOHN, H.KÜBALI,
- Page 160: LASKI, H. J.OKANDAN, R. G.POUND, R.