unsurdur' şeklinde başlangıçta belirlediğimiz yargıda, sonuçbakımından bir değişiklik yapılması söz konusu olamaz : Ülkeolmadan bir Devlet'in meydana gelmesine imkân yoktur. ÜlkeDevlet yapısının doğup, gelişeceği elverişli nesnel bir ortamdır.îkinci olarak, Devlet'in ülkesinin tümü üzerinde geçerli üstünbir buyurma kudretinin mevcudiyeti de münakaşa konusu kılınamaz;bu kudret, hem ülke hem de onun üzerinde yaşayan herkesve ülkede bulunan her şey üzerinde geçerli bir kudrettir : ve tekbir kudrettir. Bu nedenle, egemenliği ikiye ayırıp, imperium'u sadeceinsanlar üzerinde geçerli bir egemenlik çeşidi olarak ayırmakve tanımlamak da caiz değildir; çünkü egemenlik tek'tir ve bölünmekabul etmez.Devlet'te toplanan ve belirgin bu üstün kudret, asıl olarak Devlettarafından, ülke üzerinde <strong>kamu</strong> güvenliğini sağlamak ve kollektifyararı yada <strong>kamu</strong> yararını oluşturmak için kullanılmalıdır;Devlet'in görevi, bu kudreti bu amaçlarla kullanmaktır.Devlet kudretinin ülke ile ilişkisi de yine bu <strong>kamu</strong> güvenliğive <strong>kamu</strong> yararları kavramları çerçevesinde ele alınmalıdır: Kamugüvenliği ve <strong>kamu</strong> yararı amaç ve kavramları Devlet'in ülke üzerindeüstün bir aynî hakka sahip bulunmasını zorunlu kılmaktadır;bu aynî hakkın, ülke üzerinde de geçerli hakimiyet hakkındankaynağını aldığı muhakkaktır. Demekki ülke üzerinde Devlet'inegemenliğe dayanan ve bu nedenle üstün bir aynî hakkı vardır.Burada söz konusu edilen bu üstün aynî hakkın mahiyetinindaha yakından ele alınıp incelenmesi zorunluluğu karşımıza çıkmaktadıru :Öncelikle belirlemeliyiz ki, Devlet'in ülke topraklarının bir kısmıüzerinde özel hukuktakine benzer aynî bir hakkı olabilir. Gerçektenidare Hukuku'nda Devlet'in özel hukuk mülkiyet hakkı sahibiolarak karşımıza çıkabileceği, örnekleri ile gösterilmiştir. Bu mülkiyethakkı sahipliği ile, üstün ayni hakkın yarattığı durumu birbirinekarıştırmamak gerekir. Öte yandan, Devlet'in ülkenin tamamıüzerinde üstün bir aynî hakkının mevcudiyeti, onun, özel ve tüzelkişilere, özel hukuk hükümleri uyarınca ülkesinin belirli kesimlerindeözel hukuka uygun bir mülkiyet hakkı tanımasına da manideğildir. Hatta denilebilir ki, bu özel hukuka uygun olarak tesiss* Bu konuda özellikle bk. : GÖZE, Ayferi : age. s. 93-97.107
edilmiş ve özel hukuk kişilerine ait mülkiyet hakkına Devlet, kendikoyduğu kurallar uyarınca saygı göstermek durumunda ve zorundadır.Hemen belirtmeliyiz ki, özel hukuk mülkiyet hakkınınkaynakta bu tür anlaşılışı, Devlet için kendi koyduğu kurallara saygılıolma durumu ile birlikte düşünülmesine rağmen, mülkiyet hakkının,yani özel hukuk mülkiyet hakkının, mutlak ve sınırsız, dokunulmazbir hak olarak kabulüne kesinlikle manidir : Bir defa,Devlet, özel hukuk mülkiyet hakkına sahip kıldığı kimselerle olanilişkilerini düzenleyen ve yine kendisi tarafından geçerlik kazandırılmış,saygı ve sınırlılık yükümleri yaratan hukuk kurallarınıdeğiştirebileceği gibi, <strong>kamu</strong> güvenliği ve <strong>kamu</strong> yararının gerektirdiğihallerde örneğin <strong>kamu</strong>laştırma yolu ile bireyleri sahip bulunduklarımülkiyet hakkının konusunu teşkil eden varlıklardan mahrumkılabilir. Pek doğaldır ki, özellikle <strong>kamu</strong>laştırma durumundaDevlet, bu konuyu düzenlemek üzere evvelce çıkardığı kurallarave usullere en önce kendisi riayet edecektir.Görülüyor ki, esas itibariyle Devlet, ülke topraklarının tümüüzerinde, özel hukuktakinden farklı, ayrı bir «<strong>kamu</strong> çıplakmülkiyet i»ne yada «üstün mülkieye t»e veya k u-r u ve çıplak m ü l k i y e t»e sahip bulunmaktadır; amabu hakkın mevcudiyeti, onun gerektiğinde özel hukuk kişilerine vebizzat kendisine de özel hukuk mülkiyet hakkı tanımasına engel teşkiletmemektedir. Ne var ki Devlet, <strong>kamu</strong> yaran gerektirdiğinde,doğrudan doğruya kendisine ait <strong>kamu</strong> hukuku mülkiyet hakkınadayanarak, özel hukuk mülkiyet hakkına müdahale edebilmekte,hatta bu hakkı yeniden düzenleyebilmekte ve gerektiğinde izale edebilmektedir.Burada ve bu noktada önemli bir hususa ilişmek vebir yanlış anlama ihtimalini bertaraf etmek gereklidir : «özelhukuk mülkiyet hakkının izales i»ni belirlikimselerin belirli mal varlıkları üzerindeki haklarının ortadan kaldırılmasısuretinde anlamalıdır; bu dahi yapılırken 'değer pahası'veya «m uhik bir tazminat» verilecektir.Haksız fiil suretinde oluşabilecek bir hak mahrumiyeti cihetine gidilmesidüşünülemez. Demekki bir kimsenin bedeli peşin veya anayasave yasada yazılı olduğu gibi belirli zamanlarda ödenmek kaydıile ancak belirli bir malı üzerindeki mülkiyet hakkı ortadan kaldırılabilir.Bir kimsenin veya herkesin, belirli mallar veya mal gruplarıüzerinde, örneğin üretim araç ve gereçlerinde hiçbir zamanmülkiyet hakkına sahip bulunmayacakları, veya özel hukuk mülkiyethakkının tamamen ortadan kaldırılması suretinde bir anlayış108
- Page 1 and 2:
ANKARA ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜ
- Page 3 and 4:
ÖNSÖZBu küçük kitap, Devlet'i
- Page 5 and 6:
— Zorlayıcı Üstün Kudret 40-
- Page 7 and 8:
G — Devlet'in İktidar Unsurunun
- Page 9 and 10:
landığmda, siyaset edilenlerin me
- Page 11 and 12:
Günümüzün ünlü bir siyasal bi
- Page 13 and 14:
ine ulaşmak veya onu bırakmamak f
- Page 15 and 16:
a) İKTİDAR, etki (= nüfuz) iliş
- Page 17 and 18:
tında, siyaseti «bir toplumda de
- Page 19 and 20:
ta ve ikisi birden «siyasal bilim
- Page 22 and 23:
elirtilmesi gereken nokta burada ka
- Page 24 and 25:
3.— Nihayet, siyasal bilimin kesi
- Page 26 and 27:
siyasaların sonuçlarının değer
- Page 28 and 29:
Teknolojideki akıl almaz gelişmel
- Page 30 and 31:
duğu kadar şekilsel ve statik yan
- Page 32 and 33:
ha kısır sayıldıkları bugün a
- Page 34 and 35:
DEVLETTANIMIÖZELLİKLERİKAYNAĞIU
- Page 36 and 37:
kuku tüzel kişileridir; bu kamusa
- Page 38 and 39:
Örneğin canı isterse kiracısın
- Page 40 and 41:
nun başına bir 'genel' yada 'umum
- Page 42 and 43:
DEVLET NE DİR ?Buraya kadar süren
- Page 44 and 45:
DEVLETİN MAHİYETİ :Bir Soyutlama
- Page 46 and 47:
minia beraber, siyasal yapı, yani
- Page 48 and 49:
yıcı kuvveti kullanma durumunda k
- Page 50 and 51:
ma fikrinin birlikte barınabilece
- Page 52 and 53:
nellikle, «Devlet'in ortaya çık
- Page 54 and 55:
DEVLETİN KAYNAĞI VE DOĞUŞU :ön
- Page 56 and 57:
Beni İsrail Devleti'nin bir aileni
- Page 58 and 59:
ahsedilemez. Bu kurama göre, birey
- Page 60 and 61:
es'un sözlüğünde Devlet'in adı
- Page 62 and 63:
yılacaktır; bu suretle bireyin ki
- Page 64 and 65: sen'dir 25 . Kelsen'e göre Devlet,
- Page 66 and 67: ancak en güçlü olanların yaşam
- Page 68 and 69: ak diyebilirizki, sosyal organizmal
- Page 70 and 71: üzerindeki ekonomik etkenin egemen
- Page 72 and 73: ki haklılık payı ve oranı, doğ
- Page 74 and 75: dir. Bu ihtiyacın karşılanması
- Page 76 and 77: söylemek olanağımız da, en azı
- Page 78 and 79: kendilerini savunmak, yaşamların
- Page 80 and 81: DEVLETİN UNSURLARI :Buraya kadar s
- Page 82 and 83: Iarmdan bu derece gerekirliğinin,
- Page 84 and 85: ek mefharetlere ve bugün müştere
- Page 86 and 87: Terim konusundaki. açıklamalarım
- Page 88 and 89: izki, insan unsurunun sayısı veya
- Page 90 and 91: Buraya kadar söylenilenlerden çı
- Page 92 and 93: hukuk alanında ancak Devletler ile
- Page 94 and 95: ir Devlet'e sahip olabilmişlerdir.
- Page 96 and 97: lerin sayılarının sınırsızlı
- Page 98 and 99: guit'ye göre, millet, Devlet denil
- Page 100 and 101: Vatandaş ya da uyruk, Devlet'e ita
- Page 102 and 103: kaynaşmaları ve bunun sonucunda D
- Page 104 and 105: mıştır. Biz de bu tartışmaya,
- Page 106 and 107: lunmadığı da bilinmelidir. Ayrı
- Page 108 and 109: ği belirgin ise, Devlet'in onu gen
- Page 110 and 111: Üstün aynî hak kuramı çok eski
- Page 112 and 113: ten ayrı bir mevcudiyeti yoktur.
- Page 116 and 117: ve uygulama, yukarda değindiğimiz
- Page 118 and 119: Devlet'in insan unsurunun açıklan
- Page 120 and 121: ve modem anlaşılışına uygun su
- Page 122 and 123: veya Sultan'm Tanrı'dan gelen ikti
- Page 124 and 125: Devletleşme durumunda ortaya çık
- Page 126 and 127: kabul edilmektedir : Antlaşmalar s
- Page 128 and 129: Devlet için hayatî bir önem taş
- Page 130 and 131: ya çalışacağımız gibi, hukuk
- Page 132 and 133: görüşünü benimseme, tehlikeli
- Page 134 and 135: ve temel kavram olan Devlet'in gös
- Page 136 and 137: B) Hukukî Kişilik :Hemen belirtel
- Page 138 and 139: ireyle herhangi bir şekilde irtiba
- Page 140 and 141: E) Tüzel Kişiler :Hukukî kişile
- Page 142 and 143: me, ilgili hukuk dalındaki adı il
- Page 144 and 145: iradesinin muhtevası ve görünüm
- Page 146 and 147: «beyni ve elleri hükmündedir. Bu
- Page 148 and 149: maktadırlar; bu iktidar, kapsam ve
- Page 150 and 151: olunmuş ise, aynı şekilde, Devle
- Page 152 and 153: AD DİZİNİABADAN, Y. 34.ABBO, J.
- Page 154 and 155: KAVRAM DİZİNİAlt yapı, 62.Aile
- Page 156 and 157: BİBLİYOGRAFYAI.— Kitaplar:ABBO,
- Page 158 and 159: KELSEN, H.KOHN, H.KOHN, H.KÜBALI,
- Page 160: LASKI, H. J.OKANDAN, R. G.POUND, R.