Devletleşme durumunda ortaya çıkacak siyasal iktidarın en üstünve etkili iktidar sayılması ile mümkün olabilmektedir 94 .Demekki, Devlet kudretinin de, Devlet'in ortaya koyduğu genişve kaplamsal hayat tarzının ortaya çıkışıyla birlikte ve ona paralelolarak, yada başka deyişle, sırf bu hayat tarzının doğal bir sonucuşeklinde ve bu yaşamın zorunlu ihtiyaçlarını karşılamakta etkili veelverişli tek araç suretinde belirdiğini, ortaya çıktığını kabul etmekzorunluluğu vardır. Öyle ise şu sonuç mahiyetindeki yargıya katılmaktabir sakınca yoktur : İktidar, Devlet kudreti, Devlet'in vücutbulması ile birlikte, aynı zamanda meydana çıkmaktadır. Baş>langıçta değindiğimiz evrimsel ve analitik Devlet tanımlaması daaslında bizi aynı sonuca vardırmışdı 9S .D) Devlet'in iktidar Unsurunun Özellikleri :Buraya kadar söylenenlerden, Devlet'in iktidar unsurunun özelliklerikonusunda bazı sonuçlar çıkarmak olanağı mevcut ise de,bunları ve diğer özellikleri, daha açık ve seçik bir şekilde ifadeetmekte fayda vardır :a) Devlet'in iktidar unsurunun en belirli özelliği olarak, geçerlibulunduğu ülkede kendisinden daha üstün bir iktidar tanımamasındansöz edilmektedir. Daha önce de, toplumsal alt yapılarhiyerarşisinde Devlet'in en üstte yerini aldığını, genişlik ve çevresibakımından da diğer tüm yapılan içerdiğini, kapsadığını belirtmiştik.Bu görünüm içinde Devlet'te yer alan iktidar, diğer iktidarhıihraklarındakine nazaran göreli ve oranlı bir üstünlük gösteriyorve bu üstünlük, hiç bir şekilde sınırsızlık ve mutlaklık anlamınagelmiyordu. Aynı şekilde, Devlet'te oluşan bu anlamdaki üstüniktidann mevcudiyeti, diğer sosyal grup ve yapılarda mevcut iktidarolgularının inkân demek değildi.b) Gerçekten Devlet iktidarı, iç alanda, ülke sınırlan içinde yeralan gerçek ve tüzel kişilerin irade ve iktidarlanna üstün bir kudretniteliğinde bulunduğu için, gerektiğinde bu irade ve iktidarlarayerine getirilmesi zorunlu emirler verebilmekte, onların karşıkoymalarını etkisiz bir hale getirebilmekte, kısacası onlan belirlibir davranış ve hareket düzenine bağlı kalmaya zorlayabilmekte^* ORANDAN, R. G. : age. s. 814.« OKANDAN, R. G. : age. s. 815.117
dir. Üstelik bu düzeni kurup devamlılığını sağlamak, karşı koymalarıanında ve etkili bir şekilde bertaraf edebilmek üzere, Devlet,maddî cebir, zor kullanma imkânına da sahip bulunmaktadır. Bilindiğigibi Devlet, bu maddî cebir, zor kullanma bakımından birçeşit tekel durumundan yararlanmaktadır.İşte toplumsal yapı içinde sadece Devlet'in maddî cebir, zorkullanma imkânı ile teçhiz edilmesi, dolayısiyle sadece onun kudretininmeşru olarak zorlama şekline dönüşebilmesi, Devlet kudretininikinci özelliğini teşkil etmektedir. Diğer yapılarda yer alaniktidarların çıplak kuvvet kullanma olanakları genellikle mevcutdeğildir; bu yola gitmelerinin ise meşru sayılması, istisnalar dışında,düşünülemez.Burada karşımıza çıkan bir sorunun cevabı verilmelidir : AcabaDevlet, bu bir çeşit tekel olarak yararlandığı maddî cebir kullanmaolanağından, mutlak bir şekilde mi yararlanacaktır? Cebre başvurmanında bir sının yok mudur? Genel olarak, Devlet kudretininsınırsız bir iktidar olmadığını belirlemiştik. Cebre başvurmanında sınırsızlığı ileri sürülemez. Her ikisi için de geçerli hukuksalve hukuk dışı sınırlar vardır.c) Bir başka özellik olarak, dış alanda ve hukukta Devlet iktidarınındiğer Devlet'lerin kudretlerinden bağımsız olduğu kabuledilmektedir. Hemen belirtelim ki bu konuda bir ayrım yapmakgerekir : Dış ilişkiler, milletlerarası münasebetler alanında ancakgöreli ve orantı bir bağımsızlık söz konusudur. Ekonomik, askerî,sosyal, kültürel ve ilh., koşulların yarattığı gerçeklik odur ki.«kuvve t» ilişkilerinde daha çok fiziktekine benzer bir yasageçerli olmaktadır : Üstün kuvvet, etkilemede daha başarılıdır; zayıfkuvvet, daha çok etkilenmektedir.Devletler Umumi Hukuku bakımından ise, her devletin kendineözsu iktidarının di£er Devlet'lerin iktidarlarına hukuk açısındaneşit bulunduğu kabul edilmektedir. Her Devlet, milletlerarasıilişkiler alanuıda. bağımsız ve eşit haklara sahip bir özne olarak,faalivette bulunabilmektedir. Görülüyor ki bu ikincisi hukuksal bağımsızlıktırve bunun mutlaklığı da ancak bir kabule dayanmaktadır.Avnmın birinci kesiminde ver alan söreli ve oranlı bafrmsızh^ın.ikincisini vani hukuksal bağımsızlığı hangi ölçüde etkilediğiavn bir konudur.Antlaşmaların, Devletlerin irade ve iktidarlarını sınırlandırıcıfonksiyonlarına rağmen, bağımsızlığı negatif yönde etkilemediği118
- Page 1 and 2:
ANKARA ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜ
- Page 3 and 4:
ÖNSÖZBu küçük kitap, Devlet'i
- Page 5 and 6:
— Zorlayıcı Üstün Kudret 40-
- Page 7 and 8:
G — Devlet'in İktidar Unsurunun
- Page 9 and 10:
landığmda, siyaset edilenlerin me
- Page 11 and 12:
Günümüzün ünlü bir siyasal bi
- Page 13 and 14:
ine ulaşmak veya onu bırakmamak f
- Page 15 and 16:
a) İKTİDAR, etki (= nüfuz) iliş
- Page 17 and 18:
tında, siyaseti «bir toplumda de
- Page 19 and 20:
ta ve ikisi birden «siyasal bilim
- Page 22 and 23:
elirtilmesi gereken nokta burada ka
- Page 24 and 25:
3.— Nihayet, siyasal bilimin kesi
- Page 26 and 27:
siyasaların sonuçlarının değer
- Page 28 and 29:
Teknolojideki akıl almaz gelişmel
- Page 30 and 31:
duğu kadar şekilsel ve statik yan
- Page 32 and 33:
ha kısır sayıldıkları bugün a
- Page 34 and 35:
DEVLETTANIMIÖZELLİKLERİKAYNAĞIU
- Page 36 and 37:
kuku tüzel kişileridir; bu kamusa
- Page 38 and 39:
Örneğin canı isterse kiracısın
- Page 40 and 41:
nun başına bir 'genel' yada 'umum
- Page 42 and 43:
DEVLET NE DİR ?Buraya kadar süren
- Page 44 and 45:
DEVLETİN MAHİYETİ :Bir Soyutlama
- Page 46 and 47:
minia beraber, siyasal yapı, yani
- Page 48 and 49:
yıcı kuvveti kullanma durumunda k
- Page 50 and 51:
ma fikrinin birlikte barınabilece
- Page 52 and 53:
nellikle, «Devlet'in ortaya çık
- Page 54 and 55:
DEVLETİN KAYNAĞI VE DOĞUŞU :ön
- Page 56 and 57:
Beni İsrail Devleti'nin bir aileni
- Page 58 and 59:
ahsedilemez. Bu kurama göre, birey
- Page 60 and 61:
es'un sözlüğünde Devlet'in adı
- Page 62 and 63:
yılacaktır; bu suretle bireyin ki
- Page 64 and 65:
sen'dir 25 . Kelsen'e göre Devlet,
- Page 66 and 67:
ancak en güçlü olanların yaşam
- Page 68 and 69:
ak diyebilirizki, sosyal organizmal
- Page 70 and 71:
üzerindeki ekonomik etkenin egemen
- Page 72 and 73:
ki haklılık payı ve oranı, doğ
- Page 74 and 75: dir. Bu ihtiyacın karşılanması
- Page 76 and 77: söylemek olanağımız da, en azı
- Page 78 and 79: kendilerini savunmak, yaşamların
- Page 80 and 81: DEVLETİN UNSURLARI :Buraya kadar s
- Page 82 and 83: Iarmdan bu derece gerekirliğinin,
- Page 84 and 85: ek mefharetlere ve bugün müştere
- Page 86 and 87: Terim konusundaki. açıklamalarım
- Page 88 and 89: izki, insan unsurunun sayısı veya
- Page 90 and 91: Buraya kadar söylenilenlerden çı
- Page 92 and 93: hukuk alanında ancak Devletler ile
- Page 94 and 95: ir Devlet'e sahip olabilmişlerdir.
- Page 96 and 97: lerin sayılarının sınırsızlı
- Page 98 and 99: guit'ye göre, millet, Devlet denil
- Page 100 and 101: Vatandaş ya da uyruk, Devlet'e ita
- Page 102 and 103: kaynaşmaları ve bunun sonucunda D
- Page 104 and 105: mıştır. Biz de bu tartışmaya,
- Page 106 and 107: lunmadığı da bilinmelidir. Ayrı
- Page 108 and 109: ği belirgin ise, Devlet'in onu gen
- Page 110 and 111: Üstün aynî hak kuramı çok eski
- Page 112 and 113: ten ayrı bir mevcudiyeti yoktur.
- Page 114 and 115: unsurdur' şeklinde başlangıçta
- Page 116 and 117: ve uygulama, yukarda değindiğimiz
- Page 118 and 119: Devlet'in insan unsurunun açıklan
- Page 120 and 121: ve modem anlaşılışına uygun su
- Page 122 and 123: veya Sultan'm Tanrı'dan gelen ikti
- Page 126 and 127: kabul edilmektedir : Antlaşmalar s
- Page 128 and 129: Devlet için hayatî bir önem taş
- Page 130 and 131: ya çalışacağımız gibi, hukuk
- Page 132 and 133: görüşünü benimseme, tehlikeli
- Page 134 and 135: ve temel kavram olan Devlet'in gös
- Page 136 and 137: B) Hukukî Kişilik :Hemen belirtel
- Page 138 and 139: ireyle herhangi bir şekilde irtiba
- Page 140 and 141: E) Tüzel Kişiler :Hukukî kişile
- Page 142 and 143: me, ilgili hukuk dalındaki adı il
- Page 144 and 145: iradesinin muhtevası ve görünüm
- Page 146 and 147: «beyni ve elleri hükmündedir. Bu
- Page 148 and 149: maktadırlar; bu iktidar, kapsam ve
- Page 150 and 151: olunmuş ise, aynı şekilde, Devle
- Page 152 and 153: AD DİZİNİABADAN, Y. 34.ABBO, J.
- Page 154 and 155: KAVRAM DİZİNİAlt yapı, 62.Aile
- Page 156 and 157: BİBLİYOGRAFYAI.— Kitaplar:ABBO,
- Page 158 and 159: KELSEN, H.KOHN, H.KOHN, H.KÜBALI,
- Page 160: LASKI, H. J.OKANDAN, R. G.POUND, R.