kamu-hukukuna-giris

edilmiş ve özel hukuk kişilerine ait mülkiyet hakkına Devlet, kendikoyduğu kurallar uyarınca saygı göstermek durumunda ve zorundadır.Hemen belirtmeliyiz ki, özel hukuk mülkiyet hakkınınkaynakta bu tür anlaşılışı, Devlet için kendi koyduğu kurallara saygılıolma durumu ile birlikte düşünülmesine rağmen, mülkiyet hakkının,yani özel hukuk mülkiyet hakkının, mutlak ve sınırsız, dokunulmazbir hak olarak kabulüne kesinlikle manidir : Bir defa,Devlet, özel hukuk mülkiyet hakkına sahip kıldığı kimselerle olanilişkilerini düzenleyen ve yine kendisi tarafından geçerlik kazandırılmış,saygı ve sınırlılık yükümleri yaratan hukuk kurallarınıdeğiştirebileceği gibi, kamu güvenliği ve kamu yararının gerektirdiğihallerde örneğin kamulaştırma yolu ile bireyleri sahip bulunduklarımülkiyet hakkının konusunu teşkil eden varlıklardan mahrumkılabilir. Pek doğaldır ki, özellikle kamulaştırma durumundaDevlet, bu konuyu düzenlemek üzere evvelce çıkardığı kurallarave usullere en önce kendisi riayet edecektir.Görülüyor ki, esas itibariyle Devlet, ülke topraklarının tümüüzerinde, özel hukuktakinden farklı, ayrı bir «kamu çıplakmülkiyet i»ne yada «üstün mülkieye t»e veya k u-r u ve çıplak m ü l k i y e t»e sahip bulunmaktadır; amabu hakkın mevcudiyeti, onun gerektiğinde özel hukuk kişilerine vebizzat kendisine de özel hukuk mülkiyet hakkı tanımasına engel teşkiletmemektedir. Ne var ki Devlet, kamu yaran gerektirdiğinde,doğrudan doğruya kendisine ait kamu hukuku mülkiyet hakkınadayanarak, özel hukuk mülkiyet hakkına müdahale edebilmekte,hatta bu hakkı yeniden düzenleyebilmekte ve gerektiğinde izale edebilmektedir.Burada ve bu noktada önemli bir hususa ilişmek vebir yanlış anlama ihtimalini bertaraf etmek gereklidir : «özelhukuk mülkiyet hakkının izales i»ni belirlikimselerin belirli mal varlıkları üzerindeki haklarının ortadan kaldırılmasısuretinde anlamalıdır; bu dahi yapılırken 'değer pahası'veya «m uhik bir tazminat» verilecektir.Haksız fiil suretinde oluşabilecek bir hak mahrumiyeti cihetine gidilmesidüşünülemez. Demekki bir kimsenin bedeli peşin veya anayasave yasada yazılı olduğu gibi belirli zamanlarda ödenmek kaydıile ancak belirli bir malı üzerindeki mülkiyet hakkı ortadan kaldırılabilir.Bir kimsenin veya herkesin, belirli mallar veya mal gruplarıüzerinde, örneğin üretim araç ve gereçlerinde hiçbir zamanmülkiyet hakkına sahip bulunmayacakları, veya özel hukuk mülkiyethakkının tamamen ortadan kaldırılması suretinde bir anlayış108