05.04.2013 Views

SERWIS ELEKTRONIKI

SERWIS ELEKTRONIKI

SERWIS ELEKTRONIKI

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Uk³ad adaptacji do napiêcia sieci 115 i 230VAC w OTVC JVC chassis BX II<br />

Uk³ad adaptacji do napiêcia sieci 115 i 230VAC w OTV<br />

JVC chassis BX II<br />

Karol Œwierc<br />

Z uk³adami adaptacji pracy zasilacza w tzw. szerokim<br />

zakresie napiêcia wejœciowego spotykamy siê<br />

nader czêsto. Generalnie, mo¿na te uk³ady podzieliæ<br />

na dwie kategorie.<br />

W pierwszej, przetwornica jest w stanie pracowaæ w zakresie<br />

napiêcia wejœciowego 90 do 360VDC. W drugiej, w³aœciwy<br />

zasilacz poprzedzony jest uk³adem podwajacza napiêcia.<br />

Jego uaktywnienie odbywa siê tak¿e na dwa sposoby.<br />

Pierwszy, najprostszy, zawiera prze³¹cznik opisany najczêœciej<br />

115/230V. Sposób drugi, „inteligentny”, zawiera uk³ad rozpoznawania<br />

wartoœci napiêcia sieciowego, i automatycznego uruchamiania<br />

podwajacza. Ka¿dy z wymienionych uk³adów cechuj¹<br />

zarówno zalety jak i wady wzglêdem rozwi¹zania konkurencyjnego.<br />

Uk³ad przetwornicy mog¹cej poprawnie pracowaæ<br />

mimo zmiany napiêcia wejœciowego siêgaj¹cego stosunku<br />

jak 4:1 jest z oczywistych powodów bardziej skomplikowany.<br />

Chodzi tu przede wszystkim o budowê transformatora.<br />

Zasilacze posiadaj¹ce na swoim wejœciu podwajacz napiêcia<br />

musz¹ potrafiæ pokryæ jedynie zakres napiêcia wejœciowego<br />

wynikaj¹cy (z pewnym marginesem) z tolerancji napiêcia sieciowego.<br />

Jak zdradza nazwa “podwajacz”, uk³ad przetwornicy<br />

zaprojektowany jest dla pracy na napiêciu sieci 230V, zaœ<br />

sieæ “amerykañska” wytwarza to samo napiêcie wejœciowe<br />

metod¹ podwajania. Zatem, mo¿na stwierdziæ, i¿ idea ta jest<br />

wszechobowi¹zuj¹ca. Co do wad i zalet uk³adu adaptacji automatycznej,<br />

sprawa jest jasna, prze³¹cznik rêczny mo¿e byæ<br />

„przestawiony” przez „dociekliwego” u¿ytkownika, prze³¹cznik<br />

automatyczny mo¿e w wyniku uszkodzenia b³êdnie rozpoznaæ<br />

przedzia³ napiêcia wejœciowego.<br />

Idea uk³adu wykonawczego podwajacza jest prawie zawsze<br />

ta sama, i zosta³a wyjaœniona w artykule poœwiêconym zasilaczom<br />

komputerowym, SE nr 07/2003. Uk³ad adaptacji automatycznej<br />

by³ równie¿ opisywany na ³amach SE, OTVC Panasonic<br />

chassis M15M - SE nr 06/2003; OTVC Philips chassis<br />

KT3B, KT3S, CTO, GR1-AX w SE nr 6/97. Stwierdzenie „prawie<br />

zawsze” jest tu istotne, gdy¿ w OTV JVC chassis BXII<br />

jest inaczej. Odmienna jest zarówno idea uk³adu wykonawczego,<br />

jak i uk³adu nim steruj¹cego. Schemat odbiornika JVC<br />

C-S2180M publikowaliœmy we wk³adce SE nr 1/2005. Fragment<br />

którego dotyczy poni¿szy opis, w nieco czytelniejszej<br />

postaci, pokazano na rysunku 1.<br />

C906<br />

D3 D4<br />

C905<br />

C907<br />

D1 D2<br />

D901<br />

R902<br />

5.6<br />

D941<br />

+D947<br />

U~115/230VAC<br />

R947<br />

150k<br />

Q941<br />

C943<br />

330µF<br />

D945 350V<br />

D7 D8<br />

D5<br />

C941<br />

4.7µF<br />

450V<br />

Q944<br />

D6<br />

C909<br />

330µF<br />

350V<br />

R949<br />

270k<br />

R903<br />

270k<br />

D964<br />

U=325V<br />

Rys. 1. Uproszczony<br />

schemat uk³adu<br />

adaptacji dla<br />

sieci 115/230V.<br />

Jak uk³ad ten dzia³a ?<br />

Dzia³anie uk³adu wykonawczego bazuje na zastosowaniu<br />

dwu mostków Graetza, w „przek¹tnej” jednego z nich zastosowano<br />

tyrystor. Jego w³¹czenie (lub brak w³¹czenia) to zadanie<br />

dla obwodu steruj¹cego. Tak, w najwiêkszym skrócie,<br />

mo¿na opisaæ pracê tego uk³adu. Dla zrozumienia dzia³ania,<br />

trzeba zajrzeæ weñ nieco g³êbiej, jednak ju¿ teraz mo¿na stwierdziæ,<br />

i¿ uk³ad w odbiorniku JVC jest znacznie prostszy od rozwi¹zañ<br />

konkurencyjnych, zw³aszcza stosowanych w odbiornikach<br />

firmy Philips. Nie jest on jednak pozbawiony zasadniczej<br />

wady wiêkszoœci uk³adów MVP (Multi Voltage Panel).<br />

W trybie podwajania prostowanie napiêcia zmiennego jest jedno-,<br />

nie dwu-po³ówkowe. Skutkuje to na wielkoœci kondensatorów<br />

filtruj¹cych, tu C909 i C943. Kondensatory te do³adowywane<br />

s¹ w odstêpach 20msek (uwzglêdniaj¹c fakt, i¿ sieæ<br />

110VAC ma czêstotliwoœæ 60Hz, w interwa³ach czasowych<br />

17ms), nie 10ms jak w przypadku prostowania dwu-po³ówkowego.<br />

Nie obowi¹zuje tu zatem zasada 2µF na 1W znamionowej<br />

mocy zasilacza. Kondensatory filtruj¹ce w OTV JVC maj¹<br />

wartoœæ 330µF.<br />

Rysunki 2a i 2b pokazuj¹ obwód pr¹du w sytuacjach gdy<br />

tyrystor Tr1 jest odpowiednio, kluczem zamkniêtym i otwartym.<br />

U ~ =<br />

A +<br />

Opis dzia³ania uk³adu wykonawczego podwajacza mo¿na<br />

na analizie rysunku 2 zakoñczyæ. Warto tu zwróciæ uwagê, i¿<br />

pr¹d przez zamkniêty klucz K p³ynie zawsze w jednym kierunku.<br />

Tak jest „za spraw¹” mostka Gr2. Zatem, za cenê drugiego<br />

mostka Graetza, kluczem mo¿e byæ tyrystor. Nie to jednak<br />

jest najistotniejsze. Mo¿e tañszy by³by triak, ani¿eli tyrystor<br />

plus 4 diody. W zastosowanym tu uk³adzie, upraszcza siê<br />

natomiast zdecydowanie obwód steruj¹cy kluczem. Uk³ad ten<br />

pokazano na rysunku 3.<br />

<strong>SERWIS</strong> <strong>ELEKTRONIKI</strong> 3/2007 15<br />

K<br />

A -<br />

K<br />

A +<br />

A -<br />

U=UAC-RMS× 2 ×2<br />

Rys. 2a. Praca uk³adu, gdy klucz K jest zamkniêty<br />

U=UAC-RMS 2 ×<br />

Rys. 2b. Praca uk³adu, gdy klucz K jest otwarty

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!