SERWIS ELEKTRONIKI
SERWIS ELEKTRONIKI
SERWIS ELEKTRONIKI
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Uk³ad adaptacji do napiêcia sieci 115 i 230VAC w OTVC JVC chassis BX II<br />
Gr 1<br />
100k<br />
C941<br />
4.7µF<br />
450V<br />
R945<br />
10k<br />
R942<br />
R943<br />
R952<br />
R953<br />
R944<br />
10k<br />
lin.<br />
R946<br />
2.7k<br />
R947<br />
150k<br />
D943<br />
20V<br />
Q941<br />
R948<br />
12k<br />
Dla identyfikacji wartoœci napiêcia sieciowego wykorzystano<br />
dodatkowe jego prostowanie. Prostownik jedno-po³ówkowy z<br />
wykorzystaniem 9-tej diody prostowniczej (D941 + D947 rys.<br />
1) odtwarza na kondensatorze C941 zawsze szczytow¹ wartoœæ<br />
wejœciowego napiêcia sinusoidalnego. A wiêc, nominalna wartoœæ<br />
na tym kondensatorze to 320V dla sieci 230VAC i 160V<br />
dla 115VAC. Zauwa¿my jeszcze w tym miejscu, i¿ ten dodatkowy<br />
obwód prostowniczy wykorzystuje tak¿e (zawsze, niezale¿nie<br />
czy klucz K jest w³¹czony czy nie) jedn¹ diodê prostownicz¹<br />
(D5) z mostka Gr2. Zadanie uk³adu identyfikacji jest zatem<br />
proste. Nale¿y stwierdziæ, czy napiêcie na C941 jest ni¿sze<br />
czy wy¿sze od, powiedzmy 240V. 240 to œrednia ze 160 i 320,<br />
jednak¿e bezpieczniejsze jest ustawienie progu decyzyjnego na<br />
wartoœæ bli¿sz¹ dolnej granicy, ani¿eli pozostawienie marginesu<br />
“symetrycznego”. I faktycznie, wartoœci elementów uwidocznione<br />
na schemacie pozwalaj¹ obliczyæ, i¿ (przy ustawieniu suwaka<br />
potencjometru R944 na po³owê wartoœci jego rezystancji)<br />
próg decyzyjny wynosi oko³o 170V.<br />
Kontynuuj¹c opis uk³adu steruj¹cego mo¿na w tym miejscu<br />
stwierdziæ, i¿ powinien to byæ uk³ad logiczny o jednobitowym<br />
wyjœciu. W przypadku rozpoznania „stanu niskiego” na<br />
C941 (bliskiego 160V) nale¿y tyrystor Q944 w³¹czyæ, w sytuacji<br />
przeciwnej, nale¿y go nie w³¹czaæ. Uk³ad decyzyjny jest<br />
zatem wykonany w najprostszy, nasuwaj¹cy siê (po naœwietleniu<br />
powy¿szych zale¿noœci) sposób. Stanowi go dzielnik rezystancyjny<br />
i dioda Zenera.<br />
Sytuacja z w³¹czaniem (lub nie w³¹czaniem) tyrystora wygl¹da<br />
natomiast nieco inaczej. Z uwagi na specyfikê sterowania<br />
„prze³¹cznika tyrystorowego” w pierwszym przypadku, pozwala<br />
mu siê na w³¹czenie, w drugim zaœ, blokuje siê jego<br />
bramkê zwieraj¹c j¹ z katod¹ tranzystorem npn. Zatem, stan<br />
„niew³¹czania” nie wymaga dodatkowych wyjaœnieñ, natomiast<br />
stan „umo¿liwienia w³¹czenia” wymaga analizy obwodu steruj¹cego<br />
bramk¹. Zasadniczymi elementami tego obwodu jest<br />
dzielnik rezystancyjny R947-R948. Jest on pod³¹czony do<br />
wyjœcia „+” mostka Gr1. Poniewa¿ potencja³em odniesienia<br />
dla obwodu, nazwijmy go steruj¹co-decyzyjnego, jest potencja³<br />
wyprowadzenia „-” mostka Gr2, nale¿y stwierdziæ, i¿ na<br />
wspomniany wy¿ej dzielnik doprowadzone jest napiêcie o<br />
kszta³cie zbli¿onym do jednopo³ówkowo wyprostowanej, lecz<br />
nie „odfiltrowanej” sinusoidy. Napiêcie steruj¹ce bramk¹ tyrystora<br />
jest natomiast „odfiltrowane”. T¹ funkcjê pe³ni kondensator<br />
C942. Stanowi on z rezystancj¹ widzian¹ z wêz³a<br />
³¹cz¹cego R947-R948 d³ug¹ sta³¹ czasow¹, oko³o 2.5s. To czas<br />
bardzo d³ugi, nale¿y jednak dla œcis³oœci dodaæ, i¿ bior¹c pod<br />
uwagê wartoœci napiêæ, rozpatrywany uk³ad pracuje na krót-<br />
16 <strong>SERWIS</strong> <strong>ELEKTRONIKI</strong> 3/2007<br />
Q944<br />
Rys. 3. Wyodrêbnienie elementów obwodu decyzyjnego<br />
i steruj¹cego tyrystorem<br />
C942<br />
220µF<br />
Gr 2<br />
"M"<br />
kim odcinku, rzêdu 10% sta³ej czasowej.<br />
Z opisu powy¿szego wynika, i¿ bramka tyrystora sterowana<br />
jest sygna³em, pr¹dem sta³ym. W sytuacji kiedy ma byæ w³¹czona,<br />
w³¹czenie to nast¹pi po czasie oko³o 1/4 s. Rozwi¹zanie takie<br />
daje wolny start zasilanej z opisywanego uk³adu przetwornicy.<br />
Jednak, czy taki wolny start jest „miêkki” ? Zale¿y to od konstrukcji<br />
zasilacza-przetwornicy. Poniewa¿ jednak problem ten<br />
wystêpuje tylko dla „amerykañskiej” sieci, jako ma³oistotny, pominiemy<br />
dalsz¹ jego analizê. Jest natomiast istotne, aby sta³a czasowa<br />
obwodu w bramce tyrystora by³a co najmniej kilkunastokrotnie<br />
d³u¿sza od sta³ej czasowej ustalania siê napiêcia na C941.<br />
Warunek ten jest z bezpiecznym marginesem zachowany. Podkreœlamy<br />
jednak ten wymóg, gdy¿ w przeciwnym razie, nast¹pi<br />
bardzo niebezpieczny proces, krótkotrwa³ego w³¹czenia obwodu<br />
podwajacza napiêcia gdy na wejœcie pod³¹czamy sieæ 220VAC.<br />
Ten „proces”, to ju¿ na pewno, ani „wolny” ani „miêkki” start, i<br />
zapewne skoñczy siê uszkodzeniem co najmniej tranzystora kluczuj¹cego<br />
przetwornicy, tu zawarty w uk³adzie STR 54041. Wart<br />
natomiast zastanowienia jest fakt, czy na pewno, „proces” opisany<br />
w ostatnich zdaniach jest ma³oistotny z serwisowego punktu<br />
widzenia.<br />
Zauwa¿my, i¿ fa³szywe w³¹czenie podwajacza napiêcia wejœciowego<br />
mo¿e mieæ miejsce w przypadku utraty pojemnoœci<br />
kondensatorów C941 i/lub C942. Mo¿e on tak¿e mieæ miejsce w<br />
przypadku uszkodzenia rezystora R952-R953-R942-R943. I zapewne<br />
z tego w³aœnie powodu zastosowano w tym miejscu po³¹czenie<br />
równoleg³o-szeregowe czterech oporów. Warto tak¿e mieæ<br />
na uwadze, i¿ zastosowanie w „obwodzie decyzyjnym” potencjometru<br />
(R944) umo¿liwia z jednej strony precyzyjne ustawienie<br />
„progu decyzyjnego”, z drugiej jednak strony stanowi niebezpieczeñstwo,<br />
gdy odbiornik by³ wczeœniej naprawiany przez<br />
serwisanta „nie-Czytelnika” Serwisu Elektroniki. Prawdopodobnie,<br />
po fabrycznym ustawieniu po³o¿enia tego potencjometru jest<br />
on zabezpieczony lakierem. Nale¿y zatem zawsze zwróciæ uwagê<br />
na stan tego zabezpieczenia, zwiêkszaj¹c nasz¹ „czujnoœæ” w<br />
przypadku jego „zerwania”.<br />
Nale¿y natomiast uznaæ za dopuszczalne i uzasadnione, likwidacjê<br />
lub trwa³¹ dezaktywacjê opisanego tu uk³adu AMV (Automatic<br />
Multi-Voltage) informuj¹c klienta, i¿ problemy z dzia³aniem<br />
odbiornika mog¹ byæ jedynie na „innym kontynencie”.<br />
Jak dezaktywowaæ ten uk³ad ? ¯aden Czytelnik, który dobrn¹³<br />
do tego miejsca artyku³u, z pewnoœci¹ nie bêdzie mia³ z<br />
tym problemu. Z serwisowego punktu widzenia, mo¿e byæ tak¿e<br />
istotna analiza domniemywanego scenariusza zdarzeñ, gdy odbiornik<br />
JVC C-S2180M trafia do Serwisu z uszkodzonym, lub<br />
notorycznie uszkadzaj¹cym siê uk³adem STR54041. Dla „potrzeb<br />
praktycznych”, analiza ta mo¿e byæ uzasadniona, jedynie<br />
dla celu wyci¹gniêcia wniosku, czy po wymianie STR-a i<br />
dezaktywacji MVP mo¿na w miarê spokojnie wydaæ telewizor<br />
klientowi, czy nale¿y pozostawiæ go dla d³u¿szej i bardziej<br />
szczegó³owej kontroli.<br />
Wróæmy jeszcze, z podejœciem bardziej teoretycznym ani-<br />
¿eli praktycznym, do uk³adu steruj¹cego bramk¹ tyrystora, pokazanego<br />
na rysunku 3. Pomiary napiêæ w tym obwodzie s¹<br />
znacz¹co utrudnione przez fakt, i¿ potencja³em odniesienia jest<br />
tu „trzecia masa” oznaczona na rysunku jako wêze³ M. Jest<br />
zatem interesuj¹ce, jak zmienia siê potencja³ masy M wzglêdem<br />
masy gor¹cej zasilacza. Rysunek 4 pokazuje przebieg który<br />
powinniœmy zaobserwowaæ na oscyloskopie podpinaj¹c sondê<br />
do wêz³a M (wzglêdem masy gor¹cej odbiornika).
Change language