05.04.2013 Views

SERWIS ELEKTRONIKI

SERWIS ELEKTRONIKI

SERWIS ELEKTRONIKI

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Tester transoptorów i tyrystorów stosowanych w odbiornikach telewizyjnych<br />

Tester transoptorów i tyrystorów stosowanych<br />

w odbiornikach telewizyjnych<br />

Tadeusz Nowak<br />

Transoptory stosowane s¹ jako elementy pozwalaj¹ce<br />

na sprzê¿enie uk³adów bez ich galwanicznego<br />

po³¹czenia, co umo¿liwia rozdzielenie mas. Natomiast<br />

tyrystory najczêœciej znaleŸæ mo¿na w uk³adach<br />

sterowania stopniami mocy.<br />

Doœæ czêsto transoptor stosowany jest w ró¿nego rodzaju<br />

zasilaczach. Informacje zawarte w tym artykule dotycz¹ transoptorów<br />

stosowanych w odbiornikach telewizyjnych. W urz¹dzeniach<br />

tych najczêœciej s³u¿y on do przekazywania sygna³u<br />

sprzê¿enia zwrotnego dotycz¹cego wartoœci napiêcia zasilania.<br />

Dziêki zastosowaniu transoptora mo¿liwe jest oddzielenie<br />

pierwotnej strony zasilacza, w której obecne jest napiêcie sieci,<br />

od strony wtórnej. Problem pojawia siê gdy zachodzi podejrzenie<br />

uszkodzenia transoptora. Powstaje pytanie jak go<br />

sprawdziæ, jaka jest metoda kontroli jego dzia³ania poza znanym<br />

przez serwisantów sposobem polegaj¹cym na podstawieniu<br />

innego sprawnego egzemplarza.<br />

Jednym ze sposobów jest u¿ycie omomierza do kontroli<br />

ewentualnego przebicia miêdzy kolektorem i emiterem tranzystora<br />

transoptora oraz przewodnoœci wewnêtrznej diody<br />

LED. Nale¿y pamiêtaæ, ¿e do przep³ywu pr¹du przewodzenia<br />

przez t¹ diodê konieczne jest przy³o¿enie miêdzy jej wyprowadzenia<br />

napiêcia z zakresu 0.99 ÷ 1.02V. Kontrola ta nie<br />

umo¿liwia dok³adnego sprawdzenia tranzystora transoptora<br />

gdy¿ te stosowane w odbiornikach telewizyjnych maj¹ tylko<br />

cztery wyprowadzenia, nie ma wyprowadzenia bazy, co nie<br />

pozwala na sprawdzenie z³¹cz baza-emiter i baza-kolektor. W<br />

celu przeprowadzenia ca³kowitej kontroli funkcjonowania<br />

transoptora mo¿na stosowaæ tester przedstawiony na rysunku<br />

1. Po w³¹czeniu zasilania przez rezystory R1 i R2 ³adowany<br />

jest kondensator C1, co powoduje wzrost napiêcia na emiterze<br />

tranzystora Tr1 i w momencie kiedy przekroczy ono potencja³<br />

na bazie tego tranzystora, którego wartoœæ ustala dzielnik z³o-<br />

¿ony z rezystorów R3 i R4, zaczynaj¹ przewodziæ tranzystory<br />

12V<br />

0V<br />

W1<br />

R1<br />

47k<br />

C1<br />

3.3µF<br />

R2<br />

100<br />

Tr1<br />

2SA733<br />

Tr2<br />

2SC945<br />

R4<br />

390<br />

R3<br />

270<br />

Badany<br />

transoptor<br />

Rys.1. Tester transoptorów.<br />

R5<br />

330<br />

14 <strong>SERWIS</strong> <strong>ELEKTRONIKI</strong> 6/2007<br />

D1<br />

Tr1 i Tr2. Przewodzenie tych tranzystorów powoduje roz³adowanie<br />

kondensatora C1 przez diodê badanego transoptora. Po<br />

roz³adowaniu siê tego kondensatora, zablokowaniu ulegaj¹<br />

tranzystory Tr1 i Tr2 i oczywiœcie zanik pr¹du p³yn¹cego przez<br />

diodê transoptora. Zablokowanie tych tranzystorów powoduje<br />

ponowne ³adowanie kondensatora C1 i cykl powtarza siê.<br />

W czasie przep³ywu pr¹du przez diodê badanego uk³adu<br />

nastêpuje odblokowanie jego wewnêtrznego tranzystora, co<br />

umo¿liwia przep³yw pr¹du przez diodê D1 (LED). W chwili<br />

przep³ywu przez ni¹ pr¹du diada ta œwieci, tak d³ugo jak spolaryzowane<br />

jest w kierunku przewodzenia przez diodê transoptora<br />

jego z³¹cze baza-emiter. Z kolei je¿eli badany transoptor<br />

jest uszkodzony, to dioda LED nie œwieci.<br />

Montuj¹c zaproponowany na rysunku 1 tester transoptorów<br />

wa¿nym jest aby tranzystory Tr1 i Tr2 by³y komplementarne.<br />

Na przyk³ad mog¹ to byæ nastêpuj¹ce pary: 2SA733/<br />

2SC945, BC212/BC183, BC107/BC177, BC148/BC158 lub<br />

BC548/BC558.<br />

Nale¿y pamiêtaæ ¿eby ten tester nie by³ w³¹czony gdy nie<br />

ma w nim badanego transoptora, gdy¿ spowoduje to ³adowanie<br />

kondensatora C1 do pe³nego napiêcia zasilania (12V) zamiast<br />

do 0.7V.<br />

W uk³adzie przedstawionym na rysunku 2 wykorzystano<br />

transoptor jako element uk³adu pozwalaj¹cego na testowanie<br />

tyrystorów ma³ej mocy, takich jak na przyk³ad: 2N5061, BT149,<br />

BT169, BR103, które z regu³y stosowane s¹ w odbiornikach<br />

telewizyjnych i monitorach. Tyrystory równie¿ mo¿na sprawdzaæ<br />

stosuj¹c omomierz, ale taka kontrola pozwala tylko na<br />

stwierdzenie przebicia. Natomiast tester z rysunku 2 pozwala<br />

na sprawdzenie poprawnoœci funkcjonowania tyrystora. Bramka<br />

badanego tyrystora spolaryzowana jest napiêciem, którego<br />

wartoϾ ustalona jest stosunkiem rezystancji R3 i R4. Podobnie<br />

jak w przypadku sprawdzania transoptorów œwiecenie diody<br />

LED (D1) sygnalizuje, ¿e badany tyrystor jest sprawny. Je-<br />

¿eli przez tyrystor nie p³ynie pr¹d zablokowany jest transoptor<br />

i przez diodê D1 nie p³ynie pr¹d.<br />

12V<br />

0V<br />

W1<br />

R1<br />

100<br />

C1<br />

3.3µF<br />

R2<br />

47k<br />

Badany<br />

tyrystor<br />

R4<br />

270<br />

R3<br />

390<br />

Rys.2. Tester tyrystorów.<br />

R5<br />

330<br />

D1<br />

}

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!