SERWIS ELEKTRONIKI
SERWIS ELEKTRONIKI
SERWIS ELEKTRONIKI
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
s¹ „post-regulatorami” liniowymi. Tu sprawnoœæ zale¿y od<br />
ró¿nicy napiêcia wyjœciowego i wejœciowego. W pêtli ujemnego<br />
sprzê¿enia zwrotnego komparatorem i wzmacniaczem<br />
b³êdu jest Q507. Jako, ¿e kontrolowane jest faktyczne napiêcie<br />
wyjœciowe, zaœ zasilacz zapewnia izolacjê galwaniczn¹,<br />
informacja na stronê gor¹c¹ przekazana jest transoptorem. Jego<br />
dioda znajduje siê w obwodzie kolektora Q507. Bardzo „skromne”<br />
s¹ elementy kszta³tuj¹ce dynamikê pêtli. To kondensator<br />
C518 w lokalnej pêtli sprzê¿enia zwrotnego wzmacniacza b³êdu.<br />
Ustala on dominuj¹cy biegun charakterystyki pêtli. O czêstotliwoœci<br />
na której jest on ulokowany decyduje jednak tak¿e<br />
impedancja wyjœciowa wzmacniacza b³êdu (Q507).<br />
Nietrudno przeoczyæ, i¿ w g³ównej mierze stanowi j¹ R512.<br />
Drug¹ funkcj¹ tego rezystora jest ograniczenie pr¹dowe w obwodzie<br />
diody transoptora. R513 ustala punkt pracy na kolanie<br />
diody Zenera przyczyniaj¹c siê do stabilnoœci napiêæ wyjœciowych.<br />
Ustala „sztywnoœæ” (nisk¹ impedancjê dynamiczn¹ napiêcia<br />
referencyjnego). Specyficzne jest zasilanie obwodu pêtli<br />
izolowanej czêœci zasilacza. Doprowadzone s¹ tu dwa napiêcia<br />
przez diody D517 i D518. Jako ¿e, napiêcie U1 (oznaczone<br />
tak na rysunku 1) jest wy¿sze od U2, rolê zasilania przejmie<br />
zawsze dioda D518. Po co zatem D517? Jest to zwi¹zane<br />
z „charakterem” obwodów zabezpieczeñ (opisane w kolejnym<br />
punkcie). Obwody te reaguj¹ na brak jednego z napiêæ. Jeœli<br />
brak bêdzie U1, rolê zasilania (izolowanej czêœci obwodu pêtli<br />
stabilizacji) przejmie U2 (ni¿sza wartoœæ wystarcza). W przeciwnym<br />
razie, brak zasilania oznacza³by „rozpiêcie” pêtli, ze<br />
wszystkimi „niebezpiecznymi” skutkami tego faktu.<br />
Jak wygl¹da pêtla stabilizacji w „gor¹cej” czêœci obwodu<br />
zasilacza. Tu pracuje obwód wykonawczy pêtli. Jest nim Ÿród³o<br />
pr¹dowe „stanowione” przez Q502. Jego pracê wyjaœniono<br />
ju¿ w punkcie 2. Wy¿sze napiêcie po stronie wtórnej oznacza<br />
silniejsze „oœwietlenie” fototranzystora w transoptorze.<br />
Oznacza to silniejsze wysterowanie bazy Q502 i wiêkszy pr¹d<br />
p³yn¹cy w obwodzie kolektora tego tranzystora. To oznacza<br />
skrócenie czasu „taktu” gromadzenia energii przetwornicy, co<br />
prowadzi do obni¿enia napiêæ wyjœciowych. Pêtla jest wiêc<br />
typu „ujemnego sprzê¿enia zwrotnego”. Po stronie gor¹cej<br />
istotne jest tak¿e zasilanie „tej” czêœci pêtli. Jego brak daje<br />
takie same skutki jak brak zasilania po stronie izolowanej, niekontrolowany<br />
wzrost napiêæ wyjœciowych. Zapas energii z jak¹<br />
przetwornica potrafi pracowaæ jest zwykle wystarczaj¹co du¿y,<br />
aby fakt ten spowodowa³ uszkodzenie w zasilaczu b¹dŸ w obwodach<br />
z niego zasilanych. Zasilanie gor¹cej czêœci pêtli stabilizacji<br />
stanowi uzwojenie 2-3 trafa (uzwojenie dodatniego<br />
sprzê¿enia zwrotnego). Napiêcie tego uzwojenia (dla celów<br />
zasilania) nie jest prostowane. Kolektor transoptora zasilany<br />
jest (praktycznie) wprost przez diodê D525. Z uwagi na kierunek<br />
(nawiniêcia uzwojenia 2-3) zasilanie (pêtli) jest aktywne<br />
wtedy „kiedy trzeba”, w takcie odpowiadaj¹cym w³¹czeniu<br />
tranzystora kluczuj¹cego.<br />
4. Obwody zabezpieczeñ<br />
W uk³adzie omawianego zasilacza znajduje siê kilka obwodów<br />
zabezpieczeñ. Uzwojenie 1-2 transformatora stanowi<br />
g³ówny element zabezpieczenia nadnapiêciowego. Napiêcie z<br />
tego uzwojenia prostowane jest „na” kondensator C511 (w tej<br />
samej fazie gdy oddawana jest energia do uzwojeñ wtórnych).<br />
Po³¹czenie anody diody Zenera D520 z emiterem fototranzystora<br />
w transoptorze nale¿y widzieæ jako wêze³ sumacyjny. Gdy<br />
Opis dzia³ania zasilacza OTV Panasonic TX-21JT2 ch. Z-M3L<br />
napiêcie na C511 przekroczy wartoœæ progow¹ „zenerki” (plus<br />
napiêcie z³¹czowe B-E Q502), ten obwód przejmie kontrolê<br />
nad „punktem pracy” zasilacza. Oczywiœcie, w normalnych<br />
warunkach kontrolê t¹ ma pe³niæ obwód opisany w poprzednim<br />
punkcie. Oznacza to, i¿ napiêcie DZ D520 musi byæ tak<br />
dobrane, aby w „normalnych warunkach” obwód ten by³ nieaktywny.<br />
Jednak stanowi on bardzo skuteczne zabezpieczenie<br />
gdy z dowolnych powodów nie zostanie przeniesiona informacja<br />
z „zimnej” czêœci pêtli sprzê¿enia zwrotnego. Napiêcia<br />
wyjœciowe wzrosn¹ jedynie o tyle, z jakim zapasem zosta³o<br />
dobrane napiêcie progowe D520 (i/lub uzwojenie 1-2 trafa).<br />
Ten typ zabezpieczenia nie powoduje wstrzymania pracy zasilacza,<br />
lecz „kontynuacjê” ze zmodyfikowanym obwodem<br />
sprzê¿enia zwrotnego.<br />
Rezystor R502 w Ÿródle klucza Q511 stanowi o zabezpieczeniu<br />
nadpr¹dowym. Jeœli pr¹d w obwodzie klucza oka¿e siê<br />
zbyt du¿y, informacja ta zostanie przeniesiona przez dwójnik<br />
R522-R523-D509 na bazê Q502. To kolejne wejœcie na ww.<br />
wêze³ sumacyjny. Aczkolwiek wszystkie wejœcia s¹ równowa¿ne<br />
(pod wzglêdem priorytetu), kontrolê przejmie to które<br />
„wy¿sze”, które „pierwsze”. Ograniczenie nadpr¹dowe stanowi<br />
o maksymalnej energii z jak¹ przetwornica mo¿e pracowaæ.<br />
Uk³ad reaguje na chwilow¹ wartoœæ pr¹du w kluczu. C509<br />
wraz z elementami ww. dwójnika stanowi niewielk¹ inercjê,<br />
aby obwód nie reagowa³ na „fa³szywe impulsy” powodowane<br />
pojemnoœciami rozproszonymi w obwodzie pierwotnym trafa<br />
oraz charakterystyk¹ dynamiczn¹ diod po stronie wtórnej (tzw.<br />
czasem odzyskiwania charakterystyki wstecznej). Praca obwodu<br />
zabezpieczenia nadpr¹dowego powoduje skrócenie „taktu”<br />
gromadzenia energii niezale¿nie od wartoœci napiêæ wyjœciowych<br />
i napiêcia w obwodzie zabezpieczenia nadnapiêciowego.<br />
W pracach serwisowych warto zwróciæ na to uwagê. Zdarza<br />
siê, i¿ zbyt du¿a tolerancja R502 (w górê) powoduje „przysiadanie”<br />
zasilacza w warunkach du¿ej jaskrawoœci ekranu<br />
OTV i niskiego napiêcia wejœciowego. Usterka wystêpuje sporadycznie,<br />
i trudna jest do „namierzenia”. Wtedy korekta R502<br />
(o ok. 20% „w dó³”) jest uzasadniona.<br />
Kolejne obwody zabezpieczeñ znajduj¹ siê po stronie wtórnej<br />
zasilacza. W punkcie 2 powiedziano, i¿ napiêcie referencyjne<br />
(pêtli stabilizacji) stanowi dioda Zenera D528. W sytuacjach<br />
awaryjnych napiêcie to mo¿e byæ obni¿one. Wprost z<br />
„jego charakteru” wynika, i¿ napiêcia wyjœciowe przetwornicy<br />
ulegn¹ odpowiedniej redukcji, obni¿eniu. Tu, sytuacje awaryjne<br />
wykrywaj¹ diody D514, D519, D521. Kontroluj¹ one<br />
napiêcia wyjœciowe U1, U2 oraz zasilanie wzmacniacza mocy<br />
fonii. To kontrola jedynie „na obecnoœæ” tych napiêæ.<br />
Nadrzêdny obwód zabezpieczenia ulokowany jest poza zasilaczem,<br />
i powoduje jego kompletne wy³¹czenie. Przetwornica<br />
w³¹czana jest obwodem styków przekaŸnika, i tu ingeruje<br />
obwód zabezpieczenia. Sygna³em (informacji) jest linia opisana<br />
EMERGENCY (niebezpieczeñstwo). Obwód generuj¹cy ten<br />
sygna³ kontroluje pr¹d napiêcia +B w obwodzie odchylania<br />
poziomego. Jest wiêc uzasadnione stwierdzenie, i¿ jest to zdublowane<br />
zabezpieczenie nadpr¹dowe. Zbyt du¿y pr¹d (spadek<br />
napiêcia na nisko-omowym rezystorze R456) powoduje uaktywnienie<br />
Q402 i wymuszenie stanu wysokiego linii EMER-<br />
GENCY. C409 wraz z R412 stanowi filtr powoduj¹cy, i¿ uk³ad<br />
reaguje na wartoœæ œredni¹ pr¹du. Raz wygenerowany stan<br />
aktywny linii zabezpieczenia powoduje zapamiêtanie stanu w<br />
przerzutniku utworzonym z tranzystorów Q512-Q513. Wyko-<br />
<strong>SERWIS</strong> <strong>ELEKTRONIKI</strong> 8/2007 31
Change language