Społeczeństwo informacyjne: Szanse, zagro enia, wyzwania

3.7 Problemy socjologiczne 111
Nowe media ponawiają stary problem własności intelektualnej - do kogo przynależy
stworzona informacja? I jeśli nawet uznamy prawo copyrightu, co z owej
własności wynika? Na ile autor/autorzy ma/mają prawo kontroli nad sposobem
wykorzystania swojego dzieła (tu wchodzi prawo do kopiowania), na ile dzieło
musi być oryginalne (i co oznacza oryginalność - formę czy treść, czy jedno
i drugie), aby podlegało szczególnej ochronie?
Są to dylematy praktyczne, prowadzące do konkretnych, ale na ogół zgodnie
uznanych za niedoskonałe, rozwiązań prawnych. Nadmierny nacisk na
ochronę praw autorskich powoduje uszczuplenie praw odbiorcy/użytkownika, z
kolei zaniedbania ochrony praw autorskich powodują osłabianie aktywności
twórczej.
Najostrzej ten dylemat występuje w przypadku ochrony prawnej oprogramowania
komputerowego, gdzie jednostkowy koszt programu bywa dosyć znaczny, zaś
jego doskonałe (w sensie technicznym) skopiowanie zajmuje kilka minut i kosztuje
kilka złotych. A zatem, pojawienie się nowych mediów zmusza do
rewizji tradycyjnych koncepcji własności intelektualnej.
Również nowe prawne dylematy stwarza przepływ informacji przez granice
(powstał on wcześniej, już w okresie narodzin i rozkwitu radiofonii międzynarodowej),
ale obecnie, w świecie telewizji satelitarnej (wkrótce także bezpośredniego
nadawania), banków informacji i upowszechniania się dostępu, poprzez normalną
sieć telefoniczną, dla użytkowników komputerów osobistych nabiera nowego
wymiaru. Powstaje również problem ochrony własnych zasobów
informacyjnych przed penetracją zagraniczną.
Coraz bardziej istotna staje się ochrona danych osobowych przed komercjalnym
(i politycznym) ich wykorzystaniem wbrew woli obywatela.
3.7 Problemy socjologiczne
3.7.1 Fragmentaryzacja audytoriów
Jakkolwiek pojawianie się nowych mediów stworzyło szansę przezwyciężania
quasi-monopolu środków masowych w dziedzinie pośredniego komunikowania
społecznego, to przecież większa adresowalność nowych mediów (określana niekiedy
jako tzw. narrowcasting, w odróżnieniu od broadcasting, czyli zbiorczość
vs. rozsiewczość) stwarza nowe dylematy dla komunikatorów.
Nowe środki techniczne, telewizja kablowa, satelitarna, poczta elektroniczna, elektroniczne
biuletyny i wydawnictwa komputerowe pozwalają na bardzo dokładną
segmentyzację publiczności, zwracanie się do wyodrębnionych (przez nadawcę
lub samych odbiorców) audytoriów. Tym samym jednak publiczność narodowa,
niekiedy globalna (w czasie wielkich wydarzeń) ulega rozbiciu na wiele lokalnych
lub środowiskowych audytoriów mających ze sobą niewiele wspólnego, co
rodzi problemy z integracją społeczną.