Społeczeństwo informacyjne: Szanse, zagro enia, wyzwania

30 1 Komunikacja i media
wszakże pamiętać, że zachodzi znaczna różnica między przemówieniem do
wielu słuchaczy a bezosobowym komunikowaniem masowym (którą zaciera
objęcie jednym pojęciem alokucji).
W trakcie konwersacji, jednostki (jako elementy sieci komunikowania) oddziaływują
bezpośrednio na siebie, pomijając ewentualne centrum albo pośredników,
i samodzielnie wybierają partnerów oraz czas, miejsce i temat komunikowania.
Ten model odnosi się do różnych sytuacji komunikowania, od wymiany listów,
osobistej czy telefonicznej rozmowy, do poczty elektronicznej. Wymiana poczty
czy rozmowa przez telefon wymaga istnienia centrum lub pośrednika (jak urząd
pocztowy, centrala telefoniczna, serwer internetowy), lecz nie odgrywa on aktywnej
roli w konwersacji. Cechą tej formy komunikowania jest równość w wymianie.
Może w niej brać udział więcej osób niż dwie, jak na przykład w telekonferencji.
Gdy zwiększa się ilość uczestników, to komunikowanie zbliża się
do modelu alokucji.
C
C
Alokucja Konwersacja
Konsultacja
C C
Rejestracja
Rejestracja
Rys. 1.3. Modele przepływów informacji, Brdewijk i van Kaam (1986)
W konsultacji uczestnik szuka informacji w centrum informacyjnym - na przykład
w bazie danych, bibliotece, encyklopedii, itp. W pewnym sensie tak właśnie
dokonuje się czytanie gazety, gdy odbiorca szuka w niej informacji bieżących,
komentarzy, drobnych ogłoszeń. W tej formie przepływu informacji czas, miejsce
oraz temat komunikacji są wyznaczane przez odbiorcę.
Odwrotnością konsultacji jest rejestracja, w której centrum „żąda” od odbiorców
(często bez ich zgody) podawania wyznaczonych informacji. Tak dokonuje się
sporządzanie spisów, tworzenie baz danych, kontrola numerów Peseli, NIPów,
itp. Analogicznie prowadzi się rejestrację rozmów telefonicznych (tzw. billing),
czy mierzenie audytoriów telewizyjnych metodą peoplemeters. Choć ten wzór
komunikowania nie jest całkowitą nowością, bowiem spisy ludności znane były