Społeczeństwo informacyjne: Szanse, zagro enia, wyzwania

4.4 Uwarunkowania rozwoju sieci w Polsce 135
instytucji kulturalnych stwarza ryzyko obcej kontroli nad oddziaływaniami
publicznymi, ryzyko dla rozwoju i tożsamości kultury polskiej.
4.4.3 Problemy edukacyjne
Należy wzmocnić kształcenie teleinformatyczne w szkołach podstawowych, średnich
oraz wyższych. Polityka edukacyjna w skali kraju i resortu jest tu niezbędna.
Internet dla szkół to ciekawa, ale jeszcze bardzo skromna inicjatywa. Potrzebne
jest wprowadzenie nowych kierunków kształcenia, w tym tzw. edukacji medialnej.
W tym kierunku zmierza wielka reforma programowa w polskich szkołach.
W instytutach na uczelniach wyższych nastąpiło zmniejszenie kadry informatycznej,
co powoduje niewykorzystanie potencjału uczelni i brak możliwości
szkolenia.
Niedorozwój cywilizacyjny Polski coraz dotkliwiej odczuwany zarówno w kategoriach
bezwzględnych, jak i porównawczych oraz pauperyzacja w ostatnich
latach każą przewartościować relację cywilizacja-kultura, krytycznie odnieść
się do separowania obu porządków wartości. W kraju na takim poziomie rozwoju,
na jakim znajduje się Polska, wręcz imperatywem staje się osiągnięcie pewnego
minimum cywilizacyjnego, które jest niezbędne jako punkt startu do
modernizacji, jako przekroczenie punktu krytycznego we wszystkich jej sferach.
W niektórych dziedzinach da się to minimum wymierzyć, biorąc za punkt wyjścia
najniższe wskaźniki społeczeństw zajmujących wyższe pozycje niż Polska. W
innych dziedzinach jest to niemierzalne, co nie znaczy, że nieistniejące. Ten
punkt wyjścia to choćby poziom nasycenia kraju w takie banalne dobra
telekomunikacji, jak telefon.
Można sformułować hipotezę - i znaleźć wiele argumentów na jej obronę - że bez
minimum cywilizacyjnego nie ma rozwoju kultury, napotyka ona bowiem na
barierę nie do przebrnięcia. Badania opinii wykazują raczej, że przemożna żądza
cywilizacji dominuje nad potrzebą kultury, zwłaszcza w środowisku
wiejskim. Trudno się temu dziwić: primum vivere, czyli przede wszystkim żyć.
Powyższe rozumowanie dostarcza kryteriów wartościowania rozwoju Polski. Spór
o kryteria nie jest w żadnej mierze sporem o to, czy chronić i rozwijać kulturę
czy też promować cywilizację techniczną, są to bowiem naczynia połączone, w
których poziom, w dłuższych przedziałach czasu, powinien się wyrównywać.
Jeśli się tak nie dzieje, to z powodu różnego rodzaju blokad, które rodzą
dysonanse szkodliwe dla obu tych dziedzin. Sądzę, że z takim dysonansem
mamy obecnie do czynienia w Polsce. Nie jest to w przypadku naszego kraju
przerost kultury nad cywilizacją ani też cywilizacji nad kulturą - bo i z taką
opinią można się spotkać, lecz niedostatku jednej i drugiej. Problemów rozwoju
Polski nie da się rozwiązać, próbując usunąć tylko jeden z tych niedostatków,
np. inwestując w cywilizację i zaniedbując kulturę. Zaniedbywanie kultury jest
bowiem tym samym zaniedbywaniem cywilizacji i jest to teza odwracalna.