Społeczeństwo informacyjne: Szanse, zagro enia, wyzwania

120 3 Implikacje społeczne
Wkrótce jednak użytkownicy i operatorzy zaczęli się zastanawiać, dlaczego właśnie
PTT ma specjalne prawa i czy dla użytkowników jest to korzystne? Niebawem
sprawą zainteresowali się także politycy, co spowodowało zmianę przepisów
w tej dziedzinie - przede wszystkim wprowadzono zasadę konkurencji.
Proces liberalizacji rozpoczął się w USA, gdzie wydano ustawę, zwaną Judge
Green's, o prawie własności. Stany Zjednoczone zostały podzielone na 150
rynków; dla każdego z nich koncesje były przyznawane na zasadach konkursu.
Otwarcie rynku amerykańskiego stało się istotną sprawą dla międzynarodowej
grupy producentów sprzętu. Wkrótce też sami przedsiębiorcy zaczęli dążyć do
uzyskania licencji operatorów, zwłaszcza sieci komórkowych.
W Wielkiej Brytanii era liberalizacji zaczęła się później, ale już w końcu lat
siedemdziesiątych otwarto dla konkurencji usługi o wartości dodanej, a
następnie zlikwidowano monopol w usługach telefonii ruchomej. Rezultatem jest
dziś duża liczba konkurujących stałych i ruchomych operatorów, włącznie z
wieloma operatorami lokalnej TV kablowej. Wielka Brytania przewodzi
obecnie liberalizacji telekomów w Europie.
Tam, gdzie nadal panuje monopol telekomunikacyjny, ważnym argumentem
za wprowadzeniem konkurencji jest przykład krajów najbardziej
telekomunikacyjnie zaawansowanych, takich jak USA, Szwecja, Finlandia, Japonia
czy Wielka Brytania. Korzyści konkurencyjności są ewidentne, widać je w
różnorodności oferowanych usług, ich jakości i efektywności oraz malejących
taryfach.
Strukturalne zmiany, takie jak: liberalizacja i deregulacja, budowa sieci cyfrowych,
powstanie systemów komórkowych itd., w rezultacie dały dwukrotny wzrost rynku
usług i urządzeń. Z punktu widzenia rynku był to spektakularny sukces, szczególnie
w telefonii ruchomej.
Globalna sieć telekomunikacyjna jest na pewno największym „urządzeniem” albo
„maszyną” stworzoną przez człowieka. Obejmuje cały glob i korzysta z niej codziennie
ponad miliard ludzi. Jest to heterourządzenie zbudowane z mieszanej
technologii, od urządzeń najnowocześniejszych do urządzeń zdecydowanie starszych.
Pracuje doskonale jako jedna maszyna, w tym sensie, że każdy z
ponad miliarda ludzi ją użytkujących może porozumieć się z każdym innym
użytkownikiem. Prowadząc rozmowę telefoniczną, faktycznie kontroluje się
ciągłość globalnej sieci i nie wymaga to żadnej procedury sprawdzającej.
Globalna sieć telekomunikacyjna gwałtownie rośnie. Już dziś istnieje około 680
milionów linii abonenckich. W ciągu 1994 roku przybyło ich około 40
milionów, a dalsze 20 milionów zostało wymienionych na nowe - roczna
szybkość wzrostu wynosi około 6 %. Według prognoz w 2000 roku zostanie
zainstalowanych 65 milionów linii i dalsze 35 milionów ulegnie wymianie, a
zatem instalowanych będzie 100 milionów linii rocznie. Innymi słowy, ogólna
liczba linii zakładanych w świecie w latach dziewięćdziesiątych przekroczy
ogólną liczbę linii zainstalowanych w minionych stu latach (do 1990 roku).
Szczytowe miejsce w tym wzroście zajmuje telefonia ruchoma. Łączność ta