Społeczeństwo informacyjne: Szanse, zagro enia, wyzwania

2.2 Pojęcie sektora informacji 49
systemy komputerowe jest motorem postępu w gospodarce. Kto w porę nie
dokonał reorientacji i restrukturyzacji, skazuje się na zajęcie miejsca na
peryferiach nowoczesnego, rozwijającego się świata; świata - dodajmy - nie
wolnego od zagrożeń i niebezpieczeństw.
O tym, że nastąpiła rewolucja informatyczna, świadczą nie tylko dane i wskaźniki
techniczne (np. dotyczące komputerów, systemów telekomunikacyjnych, w tym
satelitarnych, urządzeń powielających informacje, a także różnego rodzaju specjalistycznych
systemów informatycznych), ale także ekonomiczne analizy rozwoju
społeczno-gospodarczego krajów rozwiniętych. Rosnąca ilość informacji oraz
wzrost jej dostępności dla obywateli to obecnie wyraźny trend w procesie rozwoju
społecznego. Tworzą się „społeczeństwa bogate w informacje”, których
cechy są zasadniczo odmienne od „społeczeństw bogatych w zasoby materialne”
i opierających swoją gospodarkę na eksploatacji tych zasobów.
Jeden z najbardziej znanych badaczy przemian cywilizacyjnych, Daniel Bell,
stwierdza: „ludzkość przeżyła dotychczas cztery odrębne przewroty w zakresie
oddziaływań społecznych: w mowie, piśmie, w druku i - obecnie - w telekomunikacji.
Każdy przewrót jest związany z różnym, technicznie uzasadnionym
„sposobem życia”.
Według Bella społeczeństwo informacyjne przyspiesza rozwój społeczeństwa
postprzemysłowego, albowiem:
„Najistotniejsze w społeczeństwie postprzemysłowym jest to, że wiedza
i informacja stają się źródłem strategii i przemian społeczeństwa, czyli
tym samym, czym praca i kapitał w społeczeństwie przemysłowym (...).
Nowa technika informacyjna staje się podstawą myślenia technicznego, w
którym wiedza teoretyczna i jej nowe techniki (takie jak analiza
systemowa) nierozłączne z komputerem stają się decydujące dla innowacji
przemysłowych i wojskowych.”
Jednym z pierwszych naukowców zajmujących się analizą przekształcania struktury
zatrudnienia był australijski ekonomista Colin Clark. W rozprawie The
Conditions of Economic Progress z 1940 roku wydzielił trzy dziedziny
aktywności ekonomicznej:
• pierwotny (tj. rolnictwo oraz przemysł wydobywczy),
• wtórny, przetwórczy (przemysł i rzemiosło),
• trzeci sektor, usług.
Później, w 1953 roku, Hatt i Foote oddzielili od sektora trzeciego dwa inne:
sektor czwarty, obejmujący takie działy, jak bankowość, ubezpieczenia, nieruchomości,
oraz sektor piąty, sektor wiedzy: medycyna, oświata oraz badania
naukowe. Relatywne znaczenie sektorów jest pochodne od ich względnej produktywności.
Postęp polega na rozwoju coraz to wyższych sektorów i ich działów.