Społeczeństwo informacyjne: Szanse, zagro enia, wyzwania

1.9 Nowe technologie i media masowe 35
Usługi audiotekstowe zostały oficjalnie wprowadzone wówczas, gdy prawo telekomunikacyjne
zezwoliło na dostarczanie poprzez telefon mówionych tekstów
oraz pobieranie opłat od odbiorców przez dostarczycieli usług informacyjnych.
Początkowo audiotele oferowało usługi proste - np. podłączenie wielu abonentów
do jednej linii. Komunikaty słowne podawane były na żywo. Obecnie
oferowane są różnorodne usługi, w tym zautomatyzowane i interakcyjne. Np.
w telefonie tonowym naciskając stosowne cyfry (klawisze) wybiera się poszukiwane
rodzaje informacji (coraz częściej instytucje publiczne i samorządowe
stosują taki system informowania o swej działalności).
Audiotele wykorzystuje zazwyczaj numery strefowe 700 oraz 800 (połączenia
darmowe). Pierwsze polskie numery 800 zaczęły działać w 1995, aktualnie korzysta
z nich ponad 500 firm. W Polsce także działa Call Center, który obsługuje
linie bezpłatne, np. sprzedaż akcji Banku Handlowego. W Krakowie pierwszy
Call Center ma 100 linii telefonicznych, 50 stanowisk pracy, 140 agentów (telemarketerów).
Z kolei telefony 700 (płatne), to na razie głównie usługi takie jak:
• audiotele-konkursy (proste pytania, losowanie nagród),
• audiotele-wybory („Linia specjalna” w TV, jest to pozór teledemokracji),
• audiotele-pomoc charytatywna (np. w czasie wielkiej powodzi lata 1997),
• audiotele-bajki (dla dzieci),
• audiotele dla dorosłych (seks telefony),
• inne usługi (informacje i kredyty).
Audiotekst (audiotele) zależy od sieci telefonicznej, która rozwinięta została dla
łączności osobistej, a nie dla komunikacji zbiorowej. Toteż ograniczona pozostaje
przepustowość sieci, a przeto i jej usługi masowe. Stąd pojawiają się trudności
z ednoczesnym przyjmowaniem dużej ilości połączeń, np. w telewizyjnej „Linii
specjalnej”.
Teletext, gazeta elektroniczna, czyli telegazeta, powstała w Anglii w końcu
lat siedemdziesiątych. Pod nazwą Ceefax podawał dane o pogodzie,
wydarzenia, popularne informacje oraz oferował podpisy pod filmami. Dzisiaj
jest to usługa powszechnie znana w wielu krajach, w tym oczywiście i w Polsce.
Inna usługa, wideotex, powstała w Anglii latach siedemdziesiątych z połączenia
wyświetlania tekstu i prostej grafiki na ekranie telewizora. Pod nazwą Prestel nie
zyskał powodzenia i zaprzestał działania w 1991 roku.
W USA nieudanymi próbami wideotexu okazały się Viewtron oraz Keyfax,
używające linie telefoniczne i specjalny dekoder, a także system Qube
wykorzystujący telewizję kablową. W 1986 roku zakończono te eksperymenty.
Jak dotąd najepszy okazał się francuski system Minitel, wprowadzony w 1983
roku. Terminal był rozdawany abonentom telefonicznym za darmo, udostępniając
dane z książki telefonicznej oraz przekaz osobistych, towarzyskich ogłoszeń.