Społeczeństwo informacyjne: Szanse, zagro enia, wyzwania

1.7 Zegar rozwoju technologii komunikowania 27
tycznej, ani w empirycznych pracach badawczych. Wszędzie na świecie, a więc
z konieczności i u nas, z braku lepszego określenia posługujemy się terminem
„nowe media” (po angielsku „new media” albo „new technologies”), choć tempo
rozwoju jest tak szybkie, że to co dzisiaj jest nowe, jutro staje się już stare. Pojęcie
nowości jest przecież względne.
Choć oba terminy, „nowe media” oraz „nowe technologie”, są ułomne, trafniejszy
wydaje się termin „nowe media”, gdyż określenie „nowe technologie” może
równie dobrze oznaczać techniki informacyjne, jak i technologie przemysłowe.
Definiując enumeracyjnie „nowe media” oznaczmy tym terminem te środki służące
komunikowaniu się (w najszerszym sensie), które wykorzystują
elektronikę, a w szczególności układy scalone oraz cyfrowe kodowanie sygnału,
do utrwalania i transmisji informacji. Takie określenie może się wydać
socjologicznie prymitywne, ujmując zjawisko wyłącznie od strony jego
technicznej realizacji, ale przecież i inne środki komunikowania, zwłaszcza
„stare” media masowe, także były nazwane wedle swych technicznych
aspektów - druk i prasa od formy powielania, telewizja - widzenie na odległość
- od użytej techniki przekazu.
Narastające tempo pojawiania się nowych wynalazków w dziedzinie środków
komunikowania (nowych mediów) można przedstawić obrazowo.
Wyobraźmy sobie, iż cały okres historii ludzkości od powstania mowy
artykułowanej aż do roku 2000 naszej ery uznamy za odpowiednik jednej pełnej
doby, czyli dwudziestu czterech godzin. Godzina na takim zegarze reprezentuje
tysiąc pięćset lat.
Początek tej umownej doby, czyli północ, zaczyna się 360 stuleci temu, w czasach
gdy człowiek porozumiewał się jedynie przy pomocy gestów, mimiki i słów.
Na takim metaforycznym zegarze, nic specjalnego się nie działo przez kolejne
osiem godzin, dopiero około ósmej rano (czyli 12 tysiące lat przed naszą erą)
pojawiają się malowidła naskalne. Człowiek opanował technikę malarską.
Przez wiele następnych godzin znowu nic prawdziwie nowatorskiego się nie
pojawia, dopiero około ósmej wieczorem, po dwunastu umownych godzinach,
wymyślono pierwsze systemy pisma: hieroglify egipskie około godz. 20:40, a pismo
alfabetyczne o godz. 21:38.
Wówczas tempo rozwoju mediów ulega przyspieszeniu: kilka minut po godzinie
dziesiątej pojawiają się pierwsze zapisane utwory literackie, a po półtorej godziny,
czyli dwa tysiąclecia później, Gutenberg rozpoczyna swym wynalazkiem
erę słowa drukowanego.
Od tego momentu do północy (czyli dnia dzisiejszego) pozostały tylko
dwadzieścia dwie minuty. Tempo rozwoju środków komunikowania ulega
dalszemu ogromnemu przyspieszeniu. Ostatnie sto lat to zaledwie krótki moment
w dziejach ludzkości, ale jakże brzemienny w wynalazki i ich następstwa. O
umownej godzinie 23:53 wynaleziono prasę drukarską napędzaną parą, w tej samej