Społeczeństwo informacyjne: Szanse, zagro enia, wyzwania

64 2 Społeczeństwo informacyjne
zakresu działania i obecności na rynkach światowych, dla innych są środkiem
dotarcia do rynków pierwotnie niedostępnych. Informacje i wiedza stały się
ważnymi czynnikami w produkcji, a ostateczne korzyści z większego i lepszego
dostępu do informacji będą udziałem konsumentów. W 2000 roku dwie trzecie
krajów rozwiniętych będzie wytwarzało produkty w ścisłym powiązaniu z działalnością
informacyjną prowadzoną przy użyciu zintegrowanych sieci telekomunikacyjnych.
Telekomunikacja i informatyka staną się czynnikiem decydującym
o przyszłej roli Europy na światowym rynku usług.
Nowa rola telekomunikacji i informatyki, jako sił napędowych rozwoju gospodarczego,
jest jednym z głównych wątków międzynarodowych dyskusji na temat
przyszłego świata, a w szczególności - miejsca w nim Europy. Dyskusje dotyczą
przede wszystkim Wspólnoty Europejskiej, której pozycja w dziedzinie telekomunikacji
jest bardzo silna.
Znaczny niepokój budzą nowe problemy związane z dążeniem krajów Europy
Wschodniej i Środkowej do integracji ze Wspólnotą. Należą one bowiem do
wyraźnych peryferii informatycznych i telekomunikacyjnych. Wiele problemów
jest jednak wspólnych. Wspólne są też nadzieje związane z wizją społeczeństwa
informacyjnego. Dotyczą one bowiem wyjątkowych szans rozwoju cywilizacyjnego.
W dyskusjach tych wydaje się, że nadzieje dominują nad zagrożeniami,
tych ostatnich nie należy jednak lekceważyć. Wiążą się one m.in. z
przestępczym obliczem komputerów oraz ułatwionym dostępem do sieci
telekomunikacyjnych.
2.4 Zagrożenia
W bogatej już literaturze poświęconej różnym aspektom „rewolucji informatycznej”
i jej głównej konsekwencji cywilizacyjnej, jaką niewątpliwie jest wizja
„społeczeństwa informacyjnego”, dominują tony pozytywne, akcentuje się przede
wszystkim szanse rozwoju. (Za przykład może posłużyć raport dla Klubu
Rzymskiego Mikroelektronika i społeczeństwo. Na dobre i na złe, którego autorzy
nie mieli raczej wątpliwości, że wyjdzie ona na dobre).
Nie brak także utopii społecznej. Trudno doprawdy przewidzieć skutki rozwoju
społecznego w fazie postindustrialnej, zwłaszcza biorąc pod uwagę zawodność
wszelkich prognoz społecznych. Mamy zapewne do czynienia ze zjawiskiem
złożonym, wieloaspektowym, niestacjonarnym, albowiem różny będzie czas
wejścia poszczególnych krajów w tę fazę, a i wejście to odbywać się będzie
niejako z różnych poziomów. Możliwe jest tu zjawisko określone mianem
„syndromu spóźnionego przybysza”, w tym także korzystanie z opóźnienia dla
minimalizacji kosztów i błędów rozwojowych.
Różnie można oceniać szanse społeczeństw tradycyjnych, których opóźnienie
technologiczne w stosunku do krajów wysoko rozwiniętych jest ogromne. Na
przykład Iran dla wartości ortodoksyjnego islamu odrzucił próby szczepienia na